داریوش مهرجویی با این فیلم جنجالی محمدرضا شاه بی هنر را بدجور عصبانی کرد+عکس 

«دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی در سال 1353 ساخته شد، ولی تا سال 1356 شانس اکران عمومی نیافت. فیلم به مدت 3 سال توقیف بود و سرانجام در 1356 پروانه نمایش گرفت و در جشنواره پاریس در 1977 (پاییز 1356) و سپس در برلین به نمایش درآمد و جوایزی نیز از این 2 جشنواره دریافت کرد. اکران عمومی آن در ایران در 23 فروردین 1357 آغاز شد. توقیف چندساله فیلم و موضوع متفاوت و جسورانه‌اش به همراه استفاده از ستاره‌های سینمای تجاری، «دایره مینا» را به جنجالی‌ترین ساخته مهرجویی تا آن زمان تبدیل کرد. این فیلم محصول مشترک تل‌فیلم، شرکت سینمایی و فیلم‌بردای ایران، وزارت فرهنگ و هنر و شرکت تعاونی سینماگران ایران است.

یکی از مهم‌ترین مخالفان نمایش عمومی فیلم هم در ایران خود محمدرضاشاه بود. در کتابی درباره مخالفت محمدرضا پهلوی با «گاو» آمده:

«تماشای فیلم بعد از شام یکی از تفریحات مورد علاقه شاه و بخشی دائمی از برنامه‌های شبانه مهمانی با خواهران و برادرانش بود. به کمدی‌های سبک فرانسوی علاقه‌ای ویژه داشت. به علاوه فیلم‌های هالیوودی و تفریحی را معمولا بر فیلم‌های جدی هنری ترجیح می‌داد. گهگاه فیلمی جنجالی که محل نزاع سانسورچیان و دستگاه‌های مختلف قرار گرفته بود برای تصمیم‌گیری نهایی به نیاوران آورده می‌شد و شاه و ملکه درباره پخش یا عدم پخش آن تصمیم می‌گرفتند.

در همین راستا، گاه ملکه می‌کوشید شاه را به تماشای فیلم‌های جدی‌تر، به‌ویژه آنان که ساخت کارگردانان ایرانی بود، وادارد. یکی از این فیلم‌ها «دایره مینا» اثر داریوش مهرجویی بود. محور اصلی فیلم تجارت خون بود که به‌ویژه در محلات فقیرنشین تهران و معتادان شهر رواج داشت. دکتر منوچهر اقبال که در آن زمان ــــ و از سال‌ها پیش از ماجرا ــــ ریاست جامعه پزشکی ایران را به عهده داشت، از پخش فیلم جلوگیری کرده بود. می‌گفت حرفه پزشکی در ایران را تحقیر و تخفیف می‌کند. ملکه که خواستار پخش فیلم بود اصرار داشت که شاه هم به تماشای آن بنشیند و در باب نشان دادن یا ندادن آن نظرش را اظهار کند.

بالاخره شبی نسخه‌ای از فیلم را به کاخ نیاوران آوردند و برای شاه و ملکه و مهمانان آن‌شب‌شان به نمایش گذاشتند. وسط فیلم شاه به خشم و اعتراض از جا برخاست و اتاق سینما را ترک گفت و به زبانی بلند و پر اعتراض ادعا کرد که این به‌اصطلاح روشنفکران ــ یا آن‌چنان که رسم مألوف شوخی‌هایش با علم بود، این انتلکتوئل‌ها ــ چرا همیشه به جنبه‌های تیره هستی دلبسته‌اند و تنها سیاهی‌های جامعه را نشان می‌دهند.»

جمال امید در کتاب «تاریخ سینمای ایران» درباره سرنوشت این فیلم پس از رفع توقیف در اکران عمومی می‌نویسد: «نمایش دایره مینا پس از تأخیری چهار ساله، پنج هفته در سینما آتلانتیک و شش هفته در سینما دیانا روی پرده بود و بیش از 16 میلیون ریال کارکرد داشت. فیلم صرف‌ نظر از اینکه با اقبال عمومی مواجه شد، تحسین صاحب‌نظران و منتقدان را نیز کسب کرد.»