بحران در مرزهای شمالغرب و اشتباه راهبردی جمهوری آذربایجان

  شنبه، 10 مهر 1400   زمان مطالعه 9 دقیقه
دکتر رضا اختیاری امیری : بحران در مرزهای شمالغرب و اشتباه راهبردی جمهوری آذربایجان
طرح صهیونیستی احداث کوریدور زنگزور و تغییر مرزهای بین المللی خلاف کنوانسیون های جهانی و نیز مواد مصرح در توافقنامه سه جانبه آتش بس قره باغ 9 نوامبر 2020 اعتراضات شدید جمهوری اسلامی ایران را به همراه داشته است. دکتر رضا اختیاری امیری استادیار روابط بین الملل دانشگاه مازندران در گفتگوی اختصاصی با ساعد نیوز به تحلیل این بحران می پردازد.

طرح تشکیل کشور آذربایجان متحد در قفقاز با پیوستن آذربایجان ایران به جمهوری آذربایجان در دستور کار ترکیه است تا یک کشور قوی ترک زبان دیگر در کنار این کشور در منطقه قد علم کند.

ساعد نیوز: چرا آذربایجان و ترکیه علیرغم اعتراضات صریح جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان همچنان بر احداث کوریدور زنگزور که قرار است نخجوان را از طریق سیونیک به باکو متصل کند اصرار دارند در حالی که این طرح عملاً با مفاد مصرح در توافقنامه آتش بس سه جانبه قره باغ که در نهم سال 2020 به امضای علیف، پاشینیان و پوتین رسید در تضاد است؟
دکتر رضا اختیاری امیری: روابط میان دو کشور آذربایجان و ترکیه اساساً مبتنی بر عُلقه های قومی و قوم گرایانه است. این دو کشور همواره مبنای تعامل خودشان را بر ملیت تُرک قرار داده اند و گسترش روابط فیمابین نیز بر همین اساس صورت گرفته است. حتی این دو کشور و سران آنها، ابائی از طرح علنی این موضوع را ندارند و بارها در سخنرانیهای مختلف خصوصاً در سخنرانی اردوغان در جشن آزادی قره باغ در آذربایجان به صورت آشکار به این مسأله پرداخته اند. یکی دیگر از موضوعات، طرح تشکیل کشور آذربایجان متحد در قفقاز با پیوستن آذربایجان ایران به جمهوری اذربایجان است تا یک کشور قوی ترک زبان در کنار ترکیه در منطقه قد علم کند.
علاوه بر این تمایلات قوم گرایانه مشترک، در مورد این دو کشور ما با تمایلات مشترک ژئوپلتیکی هم مواجه هستیم. هر دو کشور اهدافی مثل مقابله با جمهوری اسلامی ایران، همکاری با ناتو، فراهم کردن زمینه برای حضور ناتو در منطقه و روابط نزدیک با اسرائیل را دنبال می کنند. احداث دالان زنگزور و تغییر ژئوپلتیک منطقه و مسدود کردن یکی از مجاری دسترسی جمهوری اسلامی ایران به اروپا همگی با این اهداف مرتبط است.
تصویر

اسرائیل به روابط متشنج ایران و جمهوری آذربایجان آگاهی لازم را داشته و با این بحران جدید، در تلاش است تا تشنج های موجود را به نقطه جوش برساند.

ساعد نیوز: برخی از تحلیلگران نقش رژیم صهیونیستی را در ایجاد بحران در مرزهای شمالغرب را برجسته می سازند. چه اندازه این تحلیل، با واقعیت های موجود در منطقه همخوانی دارد؟
دکتر رضا اختیاری امیری: این تحلیل با توجه به حوادث و رویدادهای یک دهه اخیر تا حدود زیادی با واقعیت های موجود همخوانی دارد. یکی از استراتژی های مهم اسرائیل در زمان تأسیس اش، گسترش روابط با محیط پیرامونی خود بوده است. در مقطعی، شاهد این بودیم که کشورهای عربی که تهدیدی جدی بر علیه اسرائیل به حساب می آمدند باعث شد که رژیم صهیونیستی روابط اش با ترکیه را تعمیق دهد و به هر صورت با طرح عادی سازی روابط اعراب با اسرائیل و عادی شدن رابطه امارات، بحرین و سودان که به پیمان ابراهیم شهرت دارد، دیگر اعراب برای اسرائیل یک تهدید به حساب نمی آیند و ایران به تهدید اول اسرائیل بدل شده است. طبیعتاً اسرائیل به روابط متشنج ایران و جمهوری آذربایجان آگاهی لازم را داشته و با این بحران جدید، در تلاش است تا تشنج های موجود را به نقطه جوش برساند. حضور اسرائیل در قفقاز جنوبی برای ایران قابل تحمل نیست و به همین دلیل ما شاهد بالا گرفتن تنش ها میان ایران و آذربایجان هستیم. روابط حسنه اسرائیل و آذربایجان اساساً ریشه در تهدید مشترکی به نام ایران دارد. این دو کشور، ایران را یک تهدید بالفعل برای خودشان می دانند. شیطنت های اخیر آذربایجان هم در همین راستا باید تفسیر شود.
ایران صراحتاً اعلام کرده است که پرواز پهبادهای اسرائیلی از سرزمین جمهوری آذربایجان را تحمل نمی کند و طرح احداث کوریدور زنگزور عملاً روابط فیمابین آذربایجان و ایران را تیره تر کرده است. آذربایجان با تسلیحات و تکنولوژی های پیشرفته نظامی خریداری شده از اسرائیل عملاً به یک قدرت نظامی تبدیل شده است و با حمایت مستقیم ترکیه در واقع ما شاهد شکل گیری یک مثلث بر علیه ایران هستیم که سه ضلع آن، آذربایجان، ترکیه و اسرائیل است و هدف مشترک آنها، ایجاد مشکلات امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران است. ایران این وضعیت را تحمل نمی کند و این مطلب را در روزهای گذشته به صراحت از زبان مسئولان دیپلماسی کشور با بیانات مختلف شنیده ایم.
تصویر

اگر امنیت این منطقه دچار خدشه شود، دخالت مستقیم روسیه دور از نظر نیست.

ساعد نیوز: اصرار ترکیه و آذربایجان بر احداث کوریدور زنگزور علیرغم فشارهای منطقه ای و بین المللی به نظر برخی از تحلیلگران می تواند آتش جنگ دوباره را میان ارمنستان و آذربایجان که عملاً یک جنگ نیابتی بین ایران و اسرائیل خواهد بود، روشن کند. چه اندازه این تحلیل درست است و نقش روسیه در این میان چیست؟
دکتر رضا اختیاری امیری: پیشبینی وقوع جنگ به نظر چندان درست نیست یا حداقل بعید است! امروز دیگر آذربایجان، یک قدرت نظامی مؤثر در منطقه است با توجه به تجهیزات پیشرفته ای که این کشور از رژیم صهیونیستی و آمریکا خریداری کرده؛ دیگر در موضع ضعف قرار ندارد. ارتباطات قوی بین المللی با غرب، اسرائیل و آمریکا، نیز مزید بر علت شده و عملاً بعید به نظر می رسد که ارمنستان بتواند با آذربایجان مصاف دوباره ای را آغاز کند. امروز ارمنستان در شرایطی نیست که وارد منازعه نظامی با آذربایجان شود و به همین دلیل، ترجیح می دهد که خواسته های خودش را از مجاری دیپلماتیک و متوسل شدن به نهادهای بین المللی مثل سازمان ملل دنبال کند. در مورد روسیه، آن چیزی که برای این کشور مهم است، حفظ امنیت خاور نزدیک به عنوان حیات خلوتش است. طبیعتاً اگر امنیت این منطقه دچار خدشه شود، دخالت مستقیم روسیه دور از نظر نیست. روسیه حاضر نیست که کشورهای غربی به حیات خلوتش راه یابند و هر نوع اقدام از سوی کشورهای غربی با واکنش مستقیم روسیه مواجه خواهد شد. به نظر من، راهبرد اصلی روس ها در این موضوع، میانجیگری و حل مسائل بدون درگیری نظامی و با استفاده از ابزارهای دیپلماتیک و سیاسی است.
تصویر

ایران با رزمایش فاتحان خیبر میخواهد بگوید که هر نوع تجاوزی با قدرت تمام و کوبنده پاسخ داده خواهد شد.

ساعد نیوز: نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در حال برگزاری یک رزمایش بی سابقه در منطقه شمالغرب با عنوان "فاتحان خیبر" است. این رزمایش به اعتقاد حضرتعالی چه پیامی به آذربایجان، ترکیه و اسرائیل دارد؟
دکتر رضا اختیاری امیری: به هر حال، ما هم به این موضوع آگاهیم که ایران و اسرائیل در جنگ نیابتی هستند و اسرائیل همیشه یک تهدید بالفعل برای جمهوری اسلامی ایران محسوب می شده است. این رزمایش و نمایش قدرت، یک سیگنال و هشدار جدی به رژیم صهیونیستی است که ادعای حمله به ایران را دارد. ایران با این رزمایش میخواهد بگوید که هر نوع تجاوزی با قدرت تمام و کوبنده پاسخ داده خواهد شد و هر جایی منافع جمهوری اسلامی ایران توسط رژیم غاصب صهیونیستی تهدید شود، ایران در هر شرایطی هم که قرار داشته باشد، از منافع خودش دفاع خواهد کرد. البته، اخیراً رزمایش مشترک ترکیه، آذربایجان و پاکستان در منطقه برگزار شده است و این رزمایش فاتحان خیبر از یک جهت هم پاسخی است به این رزمایش. ایران صریحاً می خواهد بگوید که در هر شرایطی هم که قرار داشته باشد، هر جا پای منافع این کشور در میان باشد، آمادگی دفاع از منافع خود را دارد و با هیچ کس بر سر منافع ملی اش تعارف ندارد.
تصویر

ما نیازمند یک بازبینی اساسی در روابط مان با همسایگان هستیم. باید تنش صفر با همسایگان در دستور کار قرار بگیرد.

ساعد نیوز: نقش پاکستان در بحران آفرینی در مرزهای جمهوری اسلامی ایران در چند ماه گذشته خیلی قابل توجه است. بحران افغانستان با دخالت مستقیم این کشور به استیلای گروه تروریستی طالبان در افغانستان ختم شد و عملاً حوزه نفوذ ایران در منطقه شرق کشور و نیز داخل افغانستان با مشکلات جدی روبرو شد. امروز ما شاهد همکاری این کشور با ترکیه و آذربایجان در زمینه نظامی هستیم که این همکاری باعث بحران آفرینی در شمالغرب شده است. نظرتان در این خصوص چیست؟
دکتر رضا اختیاری امیری: در حقیقت پاکستان، بازیچه بازیگران دیگر است. آمریکا و عربستان در این موضوع بسیار نقش برجسته ای دارند. متأسفانه ما بین ایران و کشورهای منطقه، یک شکافی وجود دارد که عملاً تمامی این کشورها را به یک دشمن بالقوه برای جمهوری اسلامی ایران تبدیل می کند. ما در حوزه دیپلماتیک و توسعه روابط با همسایگان، سیاست های فعالی نداشته ایم و عملاً هر نوع رابطه ای اصولاً بر پایه رویکردی انفعالی و واکنشی بوده است. در شرق، در شمال، در جنوب و در غرب، این موضوع را ما به عینه مشاهده می کنیم. ما باید با محیط پیرامونی خودمان روابطی راهبردی و استراتژیک داشته باشیم و تلاش کنیم که این روابط به اندازه ای عمیق باشد که هیچ نوع رسوخی از سوی اسرائیل یا آمریکا نتواند این روابط را به هم بزند. امروز اگر با عراق یک رابطه قابل توجه داریم باید به این موضوع هم توجه کنیم که این رابطه در آینده نزدیک به دلیل کمک های مادی و معنوی عربستان به عراق به صورت جدی دچار اختلال خواهد شد چرا که عراق همواره روابط اش را با همسایگان بر اساس آن هویت عربی خودش تنظیم می کند.
بنابراین، ما نیازمند یک بازبینی اساسی در روابط مان با همسایگان هستیم. باید تنش صفر با همسایگان در دستور کار قرار بگیرد. شرایط امروز ما به گونه ای است که ما با دو گزینه روبرو هستیم: گزینه اول یک بازنگری البته نه در معنای عدول از آرمان ها و اصول بلکه در معنای تعدیل و منعطف تر شدن سیاست های منطقه ای و بین المللی مان است. چیزی که چین بعد از دوران مائو عملاً به سمت آن رفت و در عین حفظ اصول و آرمان هایش با دنیا هم وارد تعامل شد و بهره آن را هم برد. ما نباید با قدرت های بزرگ منطقه ای مثل عربستان یا ترکیه وارد تنش شویم. این به هیچ وجه به نفع ما نیست. البته تنش صفر با همسایگان مستلزم یک دیپلماسی فعال است و ما نیازمند تقویت این وجه از سیاست خارجه خودمان هستیم. گزینه دوم، گزینه خطرناکتری است. ما اگر تعدیل مورد نظر را در دستور کار قرار ندهیم، متأسفانه با چالش های جدی تری مواجه خواهیم شد که اگر نه در کوتاه مدت ولی در بلندمدت می تواند ما درگیر یک جنگ خانمانسوز کند و این چیزی است طبیعتاً اول از همه، رژیم جعلی صهیونیستی و آمریکا را خوشحال می کند.

  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
توئیت داریوش ارجمند خطاب به رهبر معظم انقلاب با دیالوگی از نقش مالک اشتر: ای کاش قادر بودم، علی را به روزگاری ببرم که مردمش قدر همچون او را می دانستند+عکس (337 نظر) ساغر عزیزی بازیگر نقش فرح پهلوی: فحش‌هایی در اینستاگرام به من می‌دهند که برای آنها خیلی گریه کردم من فرح دیبا نیستم با سیاست هم کاری ندارم (286 نظر) رهبر معظم انقلاب پاسخ می‌دهند؛ حکم شرعی رقص زنان در برابر مردان در مجالس عروسی روستایی (275 نظر) امیر نوری و حاشیه‌های پستش راجع به مهاجرتش به اسرائیل: من از رژیم‌صهیونیستی پیشنهاد دریافت کردم اطلاعات زیادی دارم؛ ما رفتیم بای بای+عکس (217 نظر) دانش‌آموزی که رهبر شد؛ نگاهی به چهره مهربان رهبر معظم انقلاب در کلاس ششم ابتدایی+عکس (140 نظر) نگاهی به میز صبحانه مفصل و رنگارنگ خانه رضا گلزار با هنر چیدمان آیسان خانوم / تزئین زیبای بشقاب با انار وحشی و آووکادو+عکس (122 نظر) نصرالله رادش: سیگار می‌کشم تا زشتی‌هایم دیده شود! دوست دارم همه بدانند علاوه بر قیافه ام من این زشتی ها را دارم! +فیلم (90 نظر) محمدرضا گلزار: می‌دانم خواننده خوبی نیستم؛ به فرض که صدایم خوب نیست چرا اینقدر دغدغه فکریتان شده است؟! (79 نظر) خلاقیت خنده دار عروس دست پا چُلفتی برای تزئین سالاد حماسه آفرید/ هنر نزد ایرانیان است و بس🤣+عکس (63 نظر) نفیسه روشن: 4 سال هست از هم جدا شدیم از طرف همه کسانی که در موردت بد حرف زدن ازت عذر میخوام تو با شعورترین مرد دنیا بودی، جز تو مردی ندیدم خوشبختیت آرزومه (46 نظر) جشن تولد مجلل الهام حمیدی توسط همسرش +عکس/تزئین زیبای کیک با مروارید طلایی رنگ 👌 (46 نظر) خلاقیت هوشمندانه مادر باهوش برای زودتر خشک شدن فرش خیس حماسه آفرید/ وقتی عزرائیل خیلی هواتو داره+عکس🤣 (44 نظر) امین زندگانی؛ شب خواستگاری از الیکا هیچکس منتظرم نبود، 4 روز بود قهر بودیم، بدون گل و شیرینی و بدون اطلاع رفتم خواستگاری (43 نظر) (فیلم) مولوی عبدالحمید در جلسه معارفه استاندار جدید سیستان و بلوچستان: ما همه یکی هستیم و با هم هستیم / این فیلم رو به اینترنشنالی‌ها نشون بدید (41 نظر) پست عاشقانه و هالوینی سپیده بزمی پور،همسر شاهرخ استخری، به مناسبت سالگرد ازدواجشون/من عاشق این عاشقی ام، من عاشق توام💞 (37 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
فال شمع روزانه امروز چهارشنبه 16 آبان 1403
فال روزانه امروز چهارشنبه 16 آبان ماه 1403
15 بیماری که فقط با کمبود این ویتامین ها به سراغتان می آید
فال قهوه با نشان روز چهارشنبه 16 آبان ماه 1403
فال ابجد روزانه چهارشنبه 16 آبان 1403
8 خوراکی چاق کننده مفید، خوشمزه و کم هزینه / برنامه رژیم چاقی رایگان خانگی؛ صبح‌ها ناشتا 10 عدد بادام‌زمینی یا درختی میل کنید
توقیف پراید با راننده 11ساله در اصفهان
ماجرای تذکر جدی رهبر معظم انقلاب به عکاسان خبری در کرمانشاه/ با کفش وارد نشوید+عکس
12 خاصیت کم نظیر کاکائو برای سلامتی و بدن / کاکائو بخور تا آرامش بیشتری داشته باشی
رنگ آبی رو با چی ست کنم؟ 8 ترکیب رنگ شیک با آبی / چه رنگی به لباس آبی میاد؟ ست کردن لباس آبی با سبز ترکیب آرامش بخش و شیک
خوشتیپ شو؛ معرفی کامل انواع شلوار جین مناسب هر تیپ و استایلی / 10 مدل شلوار جین که برای استایل شیک باید بشناسید؛ مام استایل برای کدوم اندام خوبه؟
رهبر معظم انقلاب پاسخ می‌دهند؛ حکم شرعی رقص محلی مرد برای مرد و زن برای زن و یا مرد در بین زنان و زن در بین مردان چیست؟
حواشی خنده دار و زیبای کنسرت خوانندگان پرطرفدار ایرانی/ از سجده شکر حامیم تا عرفان طهماسبی و ماکان بند+فیلم
3 مورد از مضرات مصرف پاستیل که نمی‌دانستید / پاستیل خوراکی با ارزش غذایی صفر؛ دلیلی برای پوسیدگی دندان
سرطان پستان در مردان/علت و روش های درمانی
منتخب روز   
توقیف پراید با راننده 11ساله در اصفهان رقابت مضحک بازیکنان استقلال برای گرفتن پیراهن نیمار / از ناصر خان حجازی و پرویز خان پورحیدری رسیدیم به این آبروریزی! خودکشی بخاطر بد شدن کاشت ریش! افشای محل زندگی شهید سیدحسن نصرالله برای اولین بار در تلویزیون از زبان عراقچی+ویدیو/ ساختمانی مسکونی در داخل شهر پسر نوجوان 16 ساله به قصد انتقام از خاله‌اش، دختر او را مورد حمله شدید با چاقو قرار داد / جزئیات پرونده جنایت فامیلی؛ داداش چرا مرا می‌زنی؟ حرفت را گوش می‌کنم و دیگر کار بدی انجام نمی‌دهم... دوران کودکی چهره‌های سیاسی کشور در این خانه‌های ساده اما باصفا گذشته؛ از رهبر معظم انقلاب و شهید رئیسی تا حسن روحانی و سردار حاج قاسم سلیمانی+عکس محاکمه دوباره مردی که متهم به تجاوز به 9 زن شد زندانی اعدامی پس از آزادی از زندان در خواب سکته کرد... / پدر و مادر شایان برای رضایت همه زندگی‌شان را فروخته بودند! بازی در نقش پلیس برای گروگانگیری و سرقت های سریالی / خاطره گویی تبهکار سابقه دار در مراسم جشن تولد ‌راز باند مخوف را فاش کرد! دستگیری عامل جنایت در چیتگر پسر 17ساله بدون گواهینامه، جان خود و 4 دوست نوجوانش را در تصادف گرفت صحنه های آخرالزمانی سیل مرگبار در والنسیای اسپانیا با 205 کشته در حال حرکت به سوی کاتالونیا + ویدئو / عکس