تولد نوزاد مخلوطی از احساسات بسیار قوی از هیجان و لذت تا ترس و اضطراب را به راه می اندازد. این اتفاق به نظر خوشایند می تواند منجر به چیزی شود که هیچکس انتظار آن را ندارد، افسردگی! افسردگی پس از زایمان نشانه نقص، عدم علاقه به نوزاد یا ضعف شخصیتی نیست. بلکه تنها یک عارضه ساده زایمان است.گاهی اوقات یک دلیل آشکار برای افسردگی پس از زایمان وجود دارد، اما نه همیشه. شما ممکن است احساس پریشانی و یا حتی احساس گناه کنید. زیرا که شما انتظار دارید از داشتن نوزاد خوشحالی کنید. با این حال، افسردگی پس از زایمان می تواند برای هر کسی اتفاق افتد و این تقصیر شما نیست.
وقتی که در انتظار به دنیا آمدن فرزند هستیم، مدام اولین لحظه ای که فرزندمان را می بینیم، با خودمان تصور می کنیم و به این فکر می کنیم که فرزندمان را در آغوش گرفته ایم، به او چشم دوخته ایم و چند قطره اشک روی گونه مان ظاهر می شود، زیرا احساس بسیار خوبی داریم اما بعد از این که فرزند متولد می شود، به دلیل تغییرات هورمونی احساس می کنیم که خیلی حس خوبی نداریم و همه آن چیز هایی که تصور کرده بودیم اتفاق نیفتادند. همین باعث ایجاد بی انگیزگی و ناامیدی در ما می شود و گاهی اوقات حس عذاب وجدان و گناه را نیز به همراه دارد. در این قسمت در این باره توضیح مفصل خواهیم داد.
افسردگی بعد از زایمان چیست؟
برخی از مادران بعد از تولد نوزاد، نوع شدید و طولانی مدتی از افسردگی به نام افسردگی بعد از زایمان را تجربه می کنند. علائم افسردگی پس زایمانی، مشابه به علائم افسردگی در زمان های دیگر است. که شامل خلق و خوی پایین، نداشتن انرژی و علاقه برای انجام کارهای روازنه و سایر علایم دیگری است که به مدت حداقل دو هفته طول می کشد.بسته به شدت افسردگی بعد از زایمان، شما ممکن است برای مراقبت از خود و نوزاد خود با مشکل مواجه شوید. ممکن است کارهای ساده و آسان برای شما سخت و دشوار به نظر آیند.
افسردگی بعد از زایمان رایج تر از تصور افراد است. مطالعه ای که در آن ۱۰۰۰۰ مادر با نوزاد تازه متولد شده، وجود داشتند نشان داد که حدود ۱نفر از هر ۷ مادر دچار افسردگی بعد از زایمان شده اند. همچنین مطالعه ای دیگر بیان می کند که افسردگی بعد از زایمان در جوامع شهری نسبت به جوامع روستایی شایع تر است.در مورد فردی که دچار افسردگی بعد از زایمان است درمان به موقع می توان به مدیریت علائم و پیوند مادر و کودک کمک کند. افسردگی پس از زایمان درمان نشده ممکن است برای ماه ها یا بیشتر باقی بماند.
علائم افسردگی
اگر از علائم زیر، پنج مورد یا بیشتر را تقریباً هر روز و در بیشتر طول روز، به مدت حداقل دو هفتۀ متوالی تجربه کردید، ممکن است مبتلا به افسردگی پس از زایمان شده باشید:
- احساس غم و اندوه شدید، پوچی یا ناامیدی
- احساس برانگیختگی و خشم
- گریه کردن مداوم یا بیشتر وقت ها قرار داشتن در آستانۀ گریه
- بی علاقگی یا لذت نبردن از فعالیت ها و سرگرمی های معمول خود
- دشواری در به خواب رفتن در آغاز شب یا مشکل در بیدار ماندن طی روز
- از دست دادن اشتها یا خوردن بیش از حد
- احساس گناه شدید
- حس بی ارزش بودن زندگی
- احساس ناتوانی در کنار آمدن با مسائل
- داشتن افکار منفی در مورد خودتان
- ترس از تنها ماندن با کودکتان
- حس ترس بی دلیل و غیرقابل کنترل
- وسواس بیش از حد
- حواس پرتی
- داشتن رویاهایی در مورد آسیب دیدن کودکتان
- مشکل در تمرکز یا تصمیم گیری
- کناره گیری از دوستان و خانواده
- بی علاقگی به کودک
- ناتوانی در مراقبت از کودک
- احساس خستگی شدید و رخوت
اگر هر کدام از موارد بالا را در خودتان مشاهده کرده اید، لازم است خیلی زود از همسرتان یا یکی از اطرافیان خود کمک بخواهید یا بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید تا برای درمان افسردگی پس از زایمان مورد بررسی قرار بگیرید.
ارتباط برقرار کردن با کودک طبیعی است
وقتی که بعضی از مادران برای اولین بار به چشمان فرزندشان نگاه می کنند، شاید آن عشق در وجودشان جاری نشود و به خاط همین احساس گناه می کنند و نگران هستند که شاید احساس مادرانه در آن ها ضعیف است اما مشکل اینجاست که آن ها خیلی زود منتظر این اتفاق هستند؛ در صورتی که این اتفاق به تدریج رخ می دهد. اگر با فرزندتان که تازه متولد شده، احساس عشق و نزدیکی زیادی ندارید، بدانید که تنها نیستید و این قضیه کاملاً طبیعی است. در واقع بیش از یک سوم همه مادران در دنیا اظهار کرده اند که در ارتباط برقرار کردن با کودک شان در وهله اول دچار مشکل بودند. از هر ده مادر؛ یک مادر از این مسئله احساس خجالت داشت.
علل ناراحتی بعد زایمان
چه عواملی باعث می شود که برقراری حس امنیت با فرزندتان به کار سختی تبدیل شود؟ بعد از زایمان؛ خانم ها تغییرات فیزیکی را احساس می کنند. بدن باید بتواند خودش را با این مسئله وفق دهد و همین باعث می شود که خانم ها بیشتر درگیر مشکلات فیزیکی باشند و دیگر عشق و علاقه خیلی برای شان اهمیت نداشته باشد. دلایل زیادی وجود دارد که حس صمیمیت با فرزند به تاخیر می افتد که شامل موارد زیر هستند:
- زایمان سخت یا همراه با آسیب
- احساسات منفی یا ناراحت کننده در دوران بارداری
- قرار دادن بچه داخل دستگاه
- ترس از زایمان
- کمبود امکانات مراقبتی بعد از زایمان
- مشکل ذهنی و روحی روانی قبل از بارداری
- تولد اولین فرزند
- سابقه داشتن مشکلات بارداری و سقط جنین
- استرس های زندگی مانند از دست دادن شغل
- فشارهای اقتصادی
- مشکلات مربوط به ازدواج و زناشویی
- کمبود ارتباط اجتماعی و سیستم حمایتی
- مشکلات مربوط به تغذیه کودک
اولین مرحله این است که اول به کودک نگاه کلی بیندازید و به این فکر کنید که ایجاد صمیمیت و عشق زمان می برد؛ پس به خودتان زمان بدهید و سعی کنید که در این دوران با صبوری ارتباط خود را با فرزندتان صمیمانه نگه دارید.
بعد از تولد نوزاد چه احساساتی تجربه می شود؟
اگر به تازگی مادر شده باشید، احتمالاً متوجه احساسات غم و ناراحتی در خودتان خواهید شد و این اتفاق کاملاً زودگذر و طبیعی می باشد و ممکن است احساسات دیگر مانند موارد زیر را تجربه کنید:
- احساس گیجی و سردرگمی:ممکن است با خودتان فکر کنید که چرا با فرزندم ارتباط صمیمی برقرار نکرده ام و این حس سردرگمی از این که چه اتفاقی افتاده، مدام با شما همراه است.
- احساس گناه:این یکی دیگر از احساساتی است که اکثر خانم ها به خاطر نداشتن عشق و صمیمیت کافی با فرزندان شان آن را تجربه می کنند. حس گناه از این موضوع آن ها را آزار می دهد و فکر می کنند که مادر بد یا آدم بدی هستند.
- پشیمانی:پشیمانی؛ یک احساس مادرانه است که بعد از تولد نوزاد به خاطر تغییرات هورمونی در افراد رخ می دهد، زیرا آن ها می خواهند که بهترین مادر باشند و نمی توانند و در نتیجه پشیمان می شوند که چرا تصمیم به مادر شدن گرفتند.
حقیقتی که نباید فراموش کنید
دقت کنید که شما عاشق بچه هستید، نه عاشق حس مادرانگی. تصور کنید که شما به صورت ظریف و لطیف و به دستان کوچکش و به خنده های زیبایش نگاه می کنید و فکر می کنید که چقدر دوستش دارید اما کمی بعد مجبور می شوید پوشک او را عوض کنید و با سختی و درد به او غذا بدهید یا ساعت 4 صبح هنوز بیدار باشید، زیرا او گریه می کند و نمی خوابد.قطعاً این احساسات وحشتناک هستند. پس این عشق به خود بچه است که در شما وجود دارد، نه عشق به مادرانگی؛ هرگز این دو احساس را با یکدیگر ترکیب نکنید.
رفع ناراحتی بعد زایمان با راه های برقراری صمیمیت با کودک
علاوه بر این که باید به خودتان زمان بدهید تا ریکاوری شوید، باید به این فکر کنید که راهکار هایی هم هستند که می توانند به شما کمک کنند.
- با کودک تماس فیزیکی داشته باشید. سعی کنید که با او تماس پوستی و فیزیکی برقرار کنید و به او آرامش بدهید که باعث ایجاد هورمون صمیمیت در شما می شود.
- در مورد این موضوع با دوست تان یا کسی که دوستش دارید، صحبت کنید. باید با صداقت کامل تمام مشکلات خود را بیان کنید تا ریلکس تر باشید.
- یک روز به خودتان مرخصی بدهید. یک روز در هفته را به خودتان مرخصی بدهید و سعی کنید که از فضای خانه و کودک دور شوید تا بتوانید دوباره با انرژی برگردید.
- از خانه بیرون بیایید. اگر فرد قابل اطمینانی هست که از فرزندتان مراقبت کند، بهتر است که مدت زمانی را در طول روز از خانه بیرون بیایید تا دوباره انرژی بگیرید و ریلکس کنید، زیرا زیاد ماندن در خانه همراه با یک بچه کوچک شما را کلافه می کند.
مقابله با افسردگی بعد از زایمان
با این وجود که بهترین راه برای درمان افسردگی، کمک گرفتن از یک پزشک متخصص است، اما بعد از مراجعه به پزشک و مشاوران مربوطه، راهکارهایی برای مراقبت از خودتان در طول روزهای بهبود از افسردگی نیز وجود دارد که بهتر است با آنها آشنا باشید تا شروع به انجام دادن آنها کنید. برخی از این نکات شامل موارد زیر است:
- با خودتان مهربان باشید.
- از خودتان انتظارات بیش از حد نداشته باشید.
- از دیگران کمک بگیرید.
- احساسات خود را بیان کنید.
- به خودتان برسید.
- کمی استراحت کنید.
- از خانه خارج شوید.
- خودتان را کمی آسوده و رها کنید.