دکتر عیسی اسلامی : من یک پزشک هستم

ابوعلی سینا فیلسوف، ریاضی دان و پزشک حاذق ایرانی قرن دهم میلادی نمونه ای از استعدادهای درخشان در عالم ایرانی است که به پیروی از مشکات وحی و کلام نورانی نَبوی "اطْلُبُوا الْعِلْمَ‏ وَ لَوْ بِالصِّينِ" [دانش را بجوئيد اگر چه در چين باشد] مرزهای دانش دوران خویش را درنوردیده و طرح های نو و بنیادینی در علوم مختلفه ارائه داد. آثار او در زمینه های مختلف علمی خصوصاً فلسفه، منطق و پزشکی به مرجع بی چون و چرای مراکز علمی جهان تبدیل شد. در عالم فلسفه، ابن سینا را ارسطوی جهان اسلام می نامند و آثار او در حکمت منشأ حرکت های عقلی و فکری بسیار تأثیرگذاری بوده است. اما شهرت او محدود به فلسفه و منطق نیست. او نه تنها حکیمی الهی و اشراقی و مبتکر و مبدع حکمت مشرقیه سینوی در جهان اسلام است، بلکه یکی از برجسته ترین پزشکان کل تاریخ بشری است. کتاب او در پزشکی با عنوان "قانون در طب" به زبان لاتینی ترجمه شد و در دوران رنسانس و اوایل دوران مدرن در دانشگاه های برجسته اروپایی به عنوان معتبرترین مرجع علوم پزشکی دوران مورد استفاده متخصصان و اساتید علم طب بود. این کتاب شریف متشکل از یک میلیون کلمه است و از اسرار جسم آدمی و امراض و راه های درمان این امراض سخن می گوید. کتاب قانون را ژراردوی کرمونایی در سال ۱۱۸۷ م به لاتینی برگرداند. پیش از آن، این کتاب را به فرمان اسقف اعظم تولدو، ریموند، در ۱۱۵۱ م به لاتینی ترجمه کرده بودند. آندرئا آلپاکو در سال ۱۵۲۰ یا ۱۵۲۱ م اثر بوعلی را به لاتینی برگرداند. قانون در نیمهٔ آخر قرن پانزدهم میلادی، شانزده بار، و در قرن شانزدهم میلادی، بیش از بیست بار تجدید چاپ شد. حدود 27 شرح بر این کتاب نگاشته شده است. و 8 بار این کتاب توسط دانشمندان مختلف در طول تاریخ تلخیص شده است. ابن سینا با تلاش های ممتاز خود در مسیر پیشرفت علوم پزشکی راه را برای محققان برجسته دوران معاصر باز کرده است. شخصیت علمی، حکمی، اخلاقی و دینی ابن سینا الهام بخش بسیاری از دانشمندان برجسته قرون اخیر بوده است. طبیب بنا بر تعریف سینوی از طبابت، کسی است که انسان را در کلیت اش یعنی به عنوان کلی برآمده از جسم و جان مورد بررسی و مطالعه قرار می دهد. بنابراین، درک جان آدمی یکی از استلزامات درمان جسم اوست. پزشکان در همه اعصار مقامی والا در جوامع بشری داشته اند و کم نیستند پزشکانی که خود معلم خردورزی و اخلاق در جامعه بوده اند. ایثار پزشکان جهان و از جمله پزشکان ایرانی در دوران پاندمی کرونا نشان داد که پزشکی و طبابت فراتر از فن درمان یک بیماری است. پزشکی یعنی گذشتن از خود برای دیگری. بسیاری از پزشکان حاذق و متخصص در این دوران سیاه بیماری در راه دفاع از جان هم نوعانشان غریبانه جان به جان آفرین تسلیم کردند. یاد و خاطره تمام شهدای عرصه سلامت اعم از پزشکان، پرستاران و کادر درمان بیمارستان ها را گرامی می داریم. به مناسبت روز پزشک به سراغ دکتر عیسی اسلامی رفته ایم. ایشان متخصص بیهوشی و مراقبت های ویژه و فوق تخصص بیهوشی کودکان است. توجه شما را به مطالعه این مصاحبه دعوت می کنیم:

پزشک به دلیل علم به پیچیدگی ها و رازهای جسم انسان به حکمت خلقت آدمی عالم تر است و به همین دلیل طبابت با حکمت قرین است.

ساعد نیوز: در فرهنگ ایرانی به پزشک طبیب و حکیم نیز می گویند و اصولاً اطبای بزرگ در تاریخ ایران حکیم و اهل تفکر بوده اند. همراهی طبابت و حکمت در فرهنگ و تاریخ ایران حامل چه پیامی است؟

دکتر عیسی اسلامی: بسم الله الرحمن الرحیم. از زمان ایران باستان تا به امروز، طبابت در ایران همواره از جایگاه خاصی برخوردار بوده است. بخشی از این احترام و جایگاه ویژه به دلیل معلومات بالای اطبا و تخصص ایشان در درمان بیماری ها بوده است. بعد از ورود اسلام به ایران، یک نوع قداست خاص هم به این پیشه داده شد و بسیاری از حکما و فلاسفه ی بزرگ عالم اسلام و در صدر آنها، ابن سینا، در زمینه طبابت و علم طب و پزشکی فعال بودند. این اطبای عالیقدر جایگاه و مقام انسان را به دلیل تسلط بر رازهای تن آدمی بهتر از متفکران دیگر درک می کردند. آنها شگفتی خلقت بدن انسان را مشاهده می کردند و به همین دلیل از دیدگاه بسیاری، به خدا هم قرب و نزدیکی بیشتری داشتند. علیرغم این که مسائل مالی و مادی می تواند یکی از انگیزه های افراد برای ورود به این حرفه باشد ولی حقیقت امر این است که کار پزشکی و درمان فقط در مسائل مادی خلاصه نمی تواند بشود. به همین دلیل است که عالم بزرگی همچون امام خمینی (ره) می فرمایند که حاضرم 70 سال عبادت شب و روز خودم را با اجر یک شب پرستاری از یک بیمار عوض کنم. درمان یک بُعد قوی انسانی دارد. حتی بالاتر از این، پزشک از اعتماد و اطمینانی در نزد مردم برخوردار است که حتی مجتهد جامع الشرایط نیز شاید از این اعتماد برخوردار نیست. پزشک تنها فردی است که شما اجازه می دهید برای معاینه و درمان، به تن محارمتان نظر کند. این ناشی از یک اعتماد و اطمینان بی مثال است. بنابراین، جایگاه پزشکی فراتر از مسائل مادی صرف است و به همین دلیل هم با حکمت همراه بوده است.

تأکید خانواده ها بر دکتر شدن فرزندانشان هم یک فرصت است هم یک تهدید!

ساعد نیوز: امروز شاهد این هستیم که اکثر خانواده های ایرانی فرزندانشان را برای ورود به عرصه پزشکی آماده می کنند. هر نوجوانی که در دبیرستان تحصیل می کند، در سر هوای پزشک شدن را خواه به خواسته خودش یا به اجبار خانواده دارد. نظر شما درباره این رویکرد خاص به پزشکی چیست؟ آیا به لحاظ تربیتی و آموزشی این نوع رویکرد یک رویکرد بهینه و سالم است؟

دکتر عیسی اسلامی: این نوع دید و نگرش، می تواند هم یک فرصت باشد هم یک تهدید! فرصت بودن این نوع نگاه از این لحاظ است که باعث می شود نخبگان و کسانی که از ضریب هوشی بالاتری برخوردار هستند وارد عرصه پزشکی شوند. پزشکی با جان و سلامتی انسان ها سر و کار دارد و پیشه بسیار حساسی است. از این نظر، بسیار هم عالی است که این نوع رقابت با این حرارت برای رسیدن به صندلی رشته پزشکی در دانشگاه در جریان است. اما از این لحاظ یک تهدید است که باعث می شود که در جامعه به رشته های دیگر، توجه کافی نشود. نیازهای یک جامعه فقط در درمان و سلامت خلاصه نمی شود. تمام رشته های دانشگاهی برای داشتن یک جامعه پویا لازم و ضروری هستند. یک جامعه به یک معلم، به یک خیاط، به یک خلبان، به یک پاکبان هم نیاز دارد. نمی شود درباره پیشه ها اینگونه ارزشی نگاه کرد. هر شغل و پیشه ای در جایگاه خودش حیاتی و ارزشمند است و به همین دلیل است که تأکید بیش از حد بر دکتر شدن بچه ها یک تهدید برای کل جامعه است. هرچند بار روانی شدیدی هم روی بچه ها دارد که ممکن است حتی کل آینده آنها را هم به خطر بیندازد.

ما نیازمند یک همدلی جمعی برای غلبه بر بیماری کرونا هستیم/ مردم پروتکل ها را رعایت کنند، کادر درمان خدمات درمانی را بی وقفه ارائه خواهند کرد و مسئولان کشور سریعاً واکسن خریداری کنند.

ساعد نیوز: کادر درمان و پزشکان ایرانی در دوران پاندمی کرونا از جان گذشتگی ها و ایثار فرآوانی را از خود نشان دادند. ما روی دیگر علم پزشکی را در این دوران دیدیم که رشته پزشکی فراتر از یک فن و علم تخصصی است و واقعاً با عشق همراه است. با مردم از سختی هایتان در این دوران سخن بگوئید خصوصاً با توجه به تخصص حضرتعالی که با آی سی یو در ارتباط است. چه توصیه ای به مردم دارید؟

دکتر عیسی اسلامی: واقعیت این است که بخش بزرگی از جامعه قدردان خدمات پزشکان، پرستاران و کادر درمان و سلامت هستند و دشواری ها و سختی های این دوران را کامل می دانند. واقعاً متخصصان بخش های مراقبت های ویژه در این دوران، دشواری های به مراتب سنگین تری را متحمل شدند. بسیاری از شهدای سلامت از جمع همین متخصصان هستند چون درگیری بیشتری با بیماران کرونایی دارند. وقتی یک بیمار کرونایی نیازمند مداخله تنفسی است، این متخصص بیهوشی و آی سیو است که باید مداخله را انجام دهد؛ خصوصاً وقتی که نیاز به انتوباسیون است. و این یعنی شما باید منتظر درگیری با ویروس کرونا باشید. بسیاری از همکاران بنده به دلیل همین مداخلات درگیر بیماری شده اند و طبیعتاً خانواده خودشان را هم درگیر کرده اند. خواهشی که از مردم عزیزمان داریم، این است که واقعاً با رعایت پروتکل های ساده بهداشتی مثل ماسک زدن، شستن دست ها، رعایت فاصله اجتماعی و قطع کردن چرخه انتقال، بار اضافی را از دوش همکاران ما بردارند. کادر درمان خسته است و واقعاً وضعیت دشواری وجود دارد. همیشه می گوئیم پیشگیری بهتر از درمان است و دلیل اش هم این است که وقتی شما درگیر می شوید دیگر نتیجه بستگی به بسیاری فاکتورهایی دارد که برخی اوقات همه در یک جا جمع نیستند. ولی پیشگیری دست خودتان است.

ما در این دوران دشوار نیازمند یک همدلی جمعی هستیم. مردم عزیزمان باید پروتکل ها را رعایت کنند. کادر درمان خالصانه و با ایثار شبانه روزی خدمات درمانی را به کسانی که درگیر می شوند ارائه می دهند. مسئولین هم وظیفه شان تهیه و خریداری سریع واکسن است. تصور بسیاری از مردم این است که واکسن تنها راه پیشگیری است ولی مردم باید توجه کنند که خیلی از کشورهای پیشرفته دنیا که تلفات بسیار پائینی در زمینه کرونا داشته اند با همین محدودیت ها و پروتکل های ساده بهداشتی این موفقیت را به دست آوردند چون واقعاً یک سال اول که ما واکسنی نداشتیم. ما در عین حالی که خواهان خریداری سریع تر واکسن توسط مسئولین هستیم از مردم عزیز هم خواهش میکنیم که با رعایت پروتکل ها چرخه انتقال را قطع کنند. کادر درمان خسته است. یک پزشک یا پرستار یا کادر درمان دارای یک ساعت کاری مشخص است؛ حتی اضافه تر از این ساعت کاری هم دارد خدمات ارائه میدهد. امکانات پزشکی هر اندازه هم باشد نمی تواند پاسخگوی موج سنگین بیماران باشد. بنابراین، بیائید با همدیگر همکاری کنیم تا انشالا به سمت روزهای بهتری حرکت کنیم. مسئولین هم سریع تر واکسن را خریداری کنند تا همه نسبت به این بیماری ایمن شوند.

دکتر بهمن نقی پور : آنستیزیالوژی و چالش های کرونایی آن