در غرب آفریقا چه خبر است؟/ تحلیل تحولات بورکینافاسو، نیجر و گابن در گفتگو با دکتر قنادباشی 

به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ساعدنیوز، دکتر سید جعفر قنادباشی کارشناس مسائل آفریقا در گفتگوئی اختصاصی با خبرنگار ما با اشاره به تحولات طوفانی اخیر در غرب آفریقا و در تشریح دلیل افول سلطه فرانسه بر مستعمرات اش در نیجر، بورکینافاسو و گابن گفت: علت اصلی خیزش کنونی مردم آفریقا علیه سلطه فرانسه، آگاهی مردم آفریقا از یک طرف و ضعف شدیددولت پاریس در تدوین و اجرای راهبردهای تبلیغاتی به نفع این‌ کشور از طرف دیگر است، یعنی ناتوانی فرانسه در پنهان کردن چهره استعماری و سلطه طلبانه اش در انظار نسل جدید در آفریقا . فرانسوی ها برای اداره مستعمرات خودشان همواره سه راهبرد داشتند. راهبرد نظامی، راهبرد سیاسی، و راهبرد تبلیغاتی. استعمار نوین و استعمار فرانوین همواره در راهبرد تبلیغاتی اش، تلاش می کرده تا با برپایی دموکراسی های فرمایشی اینگونه وانمود کند که مردم آفریقا در حاکمیت نقش داشته و مشارکت دارند؛ و این دقیقا در حالی بود که غارت منابع طبیعی و اقتصادی این کشورها متوقف نشده و همچنان تحت پوشش به اصطلاح دمکراسی ادامه داشت . اما فرانسویان در چند سال گذشته در تدوین و اجرای راهبرد تبلیغاتی مناسب بسیار ضعیف عمل کردند یا بهتر است بگوئیم، نادرست عمل کردند.

قنادباشی افزود: استعمار قدیم هم راهبرد تبلیغاتی خودش را داشت. پیش از ورود استعمارگران، کشیشان به سرزمین های آفریقایی در قالب مبلغ مسیحی می رفتند و به آنها می گفتند که شما سیاهان فرزندان گناهکار نوح (ع) هستید و به همین دلیل بردگی سرنوشت شماست تا گناهانتان بخشوده است. ولیکن بعد از جنگ جهانی دوم یک تحولاتی رخ داد و سربازان سیاه پوست به خاطر آگاه شدن دیگر مطیع نبودند و یک سری حرکت های آزادی بخش در افریقا شروع شد. اروپایی ها این بار مسأله کمونیسم را مطرح کردند و گفتند که اگر ما از آفریقا برویم کمونیست ها بر شما چیره می شوند. وقتی شوروی فروپاشید و شعار خطر کمونیسم و ابرقدرت شرق رنگ باخت، گروه های افراطی اعم از داعش و القاعده را علم کردند.

این کارشناس با اشاره به طراحی و ایجاد و حمایت مالی از گروه های تروریستی از سوی اروپا تصریح کرد: طی 15 سال گذشته، فرانسه به کمک انگلیس و آمریکا برای ماندن در مستعمرات اش گروه های تروریستی متعددی از جمله بوکوحرام را ساخته که با روشنگری های شخصیت انقلابی در آفریقا،چهره واقعی اش آشکار شده است‌. آقای زکزاکی که شخصیت بزرگ و تحصیل کرده ای است علناً در سخنرانی هایش گفته است که من دیده ام که ارتش نیجریه سلاح بوکوحرام را تأمین می کند. به خاطر همین هم بود که 6 فرزند زکزاکی را شهید کردند. به هرحال شاهد بودیم که فرانسه و مجموعه کشورهای استعماری غرب به عناوین مختلف به بزرگ نمایی خطر گروه های افراطی و تروریستی پرداختند و به ویژه روی دزدیدن دختران توسط بوکوحرام متمرکز شدند. شاهد بودیم که دزدیده شدن 300 دختر در آفریقا توسط بوکوحرام چندسال پیش یک موج خبری سنگین و یک اضطراب را در آفریقا ایجاد کرد و در پی این موضوع، فرانسویان به عنوان قهرمان حافظ صلح و مبارز علیه افراطیون ، واحد های نظامی متعددی را در کشورهای غرب آفریقا مستقر کردند.

قنادباشی با اشاره به حوادث جاری در نیجر افزود: حتی امروز پس ار آغاز حرکت های عظیم ضد فرانسوی در نیجر ، گروهک های تگفیری- تروریستی را فعال کرده اند تا اضطراب ایجاد کنند؛ چراکه فرانسوی ها می خواهند حضور نظامی اشان را توجیه کنند و به اصطلاح از این آب گل آلود ماهی خودشان را بگیرند. اما نسل جوان در آفریقا باسواد و روشن است و دیگر هیچ توجیهی برای ادامه استعمار وجود ندارد.

این کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به ادبیات بسیار سخیف و گستاخانه رئیس جمهور فرانسه و همتایان غربی اش درباره آفریقا گفت: مکرون هم مثل سارکوزی خیلی گستاخانه درباره آفریقا صحبت می کند. آنها تاریخ کشورها را تحریف می کنند. حرف هایی که مثلاً درباره تاریخ الجزایر می زنند خنده دار است. هیچ کس این حرف ها را باور نمی کند. بورکینافاسو و نیجر برای خودشان تاریخ و تمدنی دارند. از سال 500 میلادی تا 1500 میلادی اروپا در تاریکی غرق بود. در مدت 1000 سال تاریکی در اروپا، تمدن ها و حکومت هایی در آفریقا ظهور کرد. متأسفانه از آغاز رنسانس، اروپایی ها به آفریقا رفتند و این تمدن ها را نابود کردند. در آنجا اختلاف ایجاد کردند و درگیری ها، این تمدن ها را به قهقرا برد.

قنادباشی افزود: ژنرال های فرانسوی گستاخانه به نیجر می روند و در آنجا عیاشی می کنند و بی حرمتی به نوامیس مردم خشم مردم را افزایش میدهند. همان اتفاقی که در زمان محمدرضا شاه آمریکایی ها در ایران می کردند. من خودم به گابن سفر کردم. شهر لیبرویل که پایتخت این کشور است با یک دیوار نامرئی به دو بخش تقسیم می شود. بخش اروپایی نشین و بخش مردم مستمند حال آنکه این کشور بسیار ثروتمند است. اورانیوم، منگنز و نفت منابع غنی طبیعی که ثروت را برای حاکمان این کشور به ارمغان آورده است. پرده طلا و صندلی و میز طلا را در قصر حاکم این کشور می توانید ببینید ولی مردم در اوج بدبختی زندگی میکنند. شما حتی اجازه ندارید از این وضعیت عکس بگیرید. مأمورهای لباس شخصی سریعاً شما را دستگیر می کنند.

این کارشناس مسائل آفریقا تصریح کرد: دلیل اصلی این حرکت های اعتراضی در بورکینافاسو، گابن و نیجر، جریحه دار شدن احساسات مردم از ادبیات سخیف و گستاخانه استعمارگران و وضعیت اسفبار اقتصادی مردم است. مساوات در آفریقا همیشه بر استقلال تقدم داشته است. آفریقایی ها همیشه اول خواهان مساوات بوده اند تا استقلال. ترامپ گفت که آفریقا چاه مستراح است. این ادبیات سخیف و احمقانه از سوی رئیس جمهور آمریکا نوع نگاهی استعمارگران به این مردم را نشان می دهد. در زمان اوباما که خودش اصالتاً کنیایی است، این حجم از نفرت نسبت به آمریکا وجود نداشت ولی بعد از رفتن اوباما وضعیت تغییر کرد.

قنادباشی درباره نگرانی های فرانسه از حرکت های استقلال طلبانه جدید در غرب آفریقا گفت: امروز یک جنگ انرژی در جهان در جریان است. 30 درصد سوخت اورانیوم مورد نیاز نیروگاه های هسته ای فرانسه از نیجر تأمین می شود. اگر اتفاقی بیفتد، یک بحران بزرگ برای فرانسوی ها ایجاد می شود. از سوی دیگر خط لوله گازی که قرار است از نیجریه و از طریق نیجر به الجزایر و از آنجا به مدیترانه برود، با تحولات در نیجر به خطر می افتد. از سوی دیگر، رصد چاه های نفت در نیجریه، چاد، الجزایر و لیبی به خطر می افتد. فرانسه و آمریکا با برپایی بزرگترین پایگاه پهپادی جهان در نیجر در این منطقه این رصد را انجام میدهند و اگر تحولی رخ دهد این کار مختل میشود. خروج گابن از اوپک با فشار فرانسویان بود تا منابع نفتی این کشور را به غارت ببرند و با هر قیمتی که خودشان می خواهند بخرند.

این کارشناس مسائل آفریقا با اشاره به تجمع بزرگ مردم در نیجر اطراف پایگاه نظامی فرانسه گفت: این صدای مردم آفریقا است. خود اروپایی ها هم می دانند که مردم این کشورها دیگر استعمار را تحمل نمی کنند. این درحالی است که اتحادیه اروپا که خودش را مدافع حقوق بشر معرفی می کند بر علیه این مردم بیانیه می دهد و می گوید که باید این حرکت ها متوقف شود و آقای بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مردم را با ادبیات سخیفی مورد خطاب قرار می دهد. فرانسوی ها در الجزایر بیش از یک میلیون نفر را سلاخی کردند. در آن زمان رسانه ها به این گستردگی نبود تا ثابت کند که فرانسویان از داعش خطرناکتر و بیرحمتر هستند هرچند همین داعش هم ساخته خود آنها و هم پیمانان غربی شان است. البته این را هم نباید فراموش کنیم که هر آن امکان دارد که یک کشور را بر علیه نیجر بشورانند و یک جنگ ساختگی ایجاد کنند ولی امکانش فعلاً وجود ندارد. همان کاری که در مورد انقلاب ایران کردند و صدام را مأمور حمله به ایران کردند.

قنادباشی در پایان درباره نقش احتمالی روسیه و چین در تحولات آفریقا گفت: روسیه به هیچ وجه در اینجا نقشی ندارد. روس ها از ابتدا هم در زمینه بسیج افکار عمومی ضعف داشتند و الان هم به خاطر درگیری در جنگ اوکراین اساساً چنین توانایی ای ندارند. خود آمریکائی ها هم این موضوع را تأئید می کنند. به نظرم صحبت کردن درباره کودتای روسی در آفریقا یک طنز است. درباره چینی ها هم همین طور بوده است. آنها هر جایی که صدای تیر و تفنگ بلند شود، ترجیح می دهند حضور نداشته باشند. کار اقتصادی می کنند آن هم در آرامش.