دیپلماسی به وقت آتن؛ آیا تلاش اردوغان برای عادیسازی با یونان نتیجه بخش خواهد بود؟
اردوغان به یونان رفت و با رئیس جمهور نخست وزیر این کشور دیدار کرد. رئیس جمهور ترکیه در نشست خبری با نخست وزیر یونان گفت: بین ترکیه و یونان هیچ مشکل غیرقابل حلی وجود ندارد. تنها کافی است که بر تصویر بزرگ تمرکز کنیم، نباید از آنهایی باشیم که از دریا عبور می‌کنند اما در برکه غرق می‌شوند. دست یافتن به راه‌حلی عادلانه، دائمی و پایدار برای مسئله قبرس بر اساس واقعیت‌های جزیره به نفع کل منطقه خواهد بود.
یونان و ترکیه، از پیش از جمهوری ترکیه با هم اختلافات اساسی داشته اند، که بخشی از آن عبارتست از تعیین حدود فلات قاره (بستر آبهای کم‌عمق دریاها)، منابع انرژی، مرز پروازی بر فراز دریای اژه و همچنین قبرس و در این اواخر موضوع اعضای جریان فتح الله گولن که در یونان پناهنده هستند. تلاش طرف ترک برای بهبود روابط طی دو سال گذشته افزایش چشمگیری یافته است.
سفر اردوغان البته با چراغ سبز یونان هم روبرو شد و آتن اعلام کرد که شهروندان ترکیه می توانند برای درخواست ویزای توریستی هفت روزه برای سفر به 10 جزیره نزدیک به سواحل ترکیه، اقدام کنند. اما آیا روابط دو کشور وارد روند عادیسازی خواهد شد؟
علیرغم اظهارات مثبتی که رئیس جمهور ترکیه و نخست وزیر یونان در نشست خبری داشتند اما بعضی مسائل در روند عادیسازی روابط وجود دارد: اختلاف بر سر قبرس: ترکیه قاطعانه بدنبال تشکیل جمهوری قبرس شمالی یا قبرس ترک نشین است. موضوعی که بجز آنکارا به طور رسمی در هیچ کشور و نهاد بین المللی دنبال نمی شود و حتی به رسمیت نیز شناخته نمی شود. قبرس نیز حاضر نیست این جزیره به دو جمهوری تقسیم شود زیرا هم از قدرت قبرس یونانی نشین کاسته می شود و هم آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل چنین امری را برنمی تابند.
اختلاف بر سر جزایر یونانی و حدود حاکمیتی آنها: این جزایر که در گذشته به ترکیه عثمانی تعلق داشته در حال حاضر از مسائل اصلی اختلاف بین دو طرف است زیرا از یک سو موضوع حدود اختیارات ساحلی و آبهای سرزمینی آن مطرح است که ترکیه را دچار تنگنای ژئوپلتیک در بستر دریای اژه کرده و از سوی دیگر آتن به افزایش آن از 6 به 12 مایل است که این موضوع سبب حاکمیت یونان بر 70 درصد دریای اژه می شود که ترکیه عملی شدن این موضوع را خطر قرمز و اعلان جنگ به خود تلقی می کند.
تسلیح جزایر یونانی نزدیک ترکیه: با آنکه در توافقنامه لوزان بر عدم تسلیح این جزایر تاکید شده اما طی 2سال گذشته این روند از سوی آمریکا و یونان در این جزایر آغاز و تشدید شده. این موضوع نیز برای ترکیه بسیار گران آمده بطوریکه اردوغان چندباری تهدید به حمله نظامی کرد. جریان مهاجران و نیز حمایت یونان از عناصر پ ک ک و اعضای جریان فتح الله گولن از دیگر موضوعات اختلافی است. با نگاهی به موارد بالا مشاهده می شود که این اختلافات بسیار عمیق تر از آن هستند که به سادگی حل شوند بطوریکه برخی از آنها طی یکصد سال گذشته همواره عامل تنش بوده اند.
چرا اردوغان در شرایط فعلی بدنبال عادیسازی روابط با یونان است؟ تمرکز ترکیه بر عادیسازی روابط با همه کشورها برای رسیدن به مدیترانه و استفاده از منابع بستر دریا و همچنین موقعیت مهم این دریاست که بدون همکاری و همراهی کشورهایی نظیر یونان میسر نیست. اردوغان از قدرت لابی یونانی در اروپا و بخصوص آمریکا مطلع است. همین لابی بود که مانع از فروش جنگنده اف 16 به ترکیه تا به حال شده است. اردوغان برای استفاده از مدیترانه، ترمیم روابط با غرب برای بهبود وضعیت اقتصادی و بدست آوردن تسلیحات مدرن مثل جنگنده، به دنبال عادیسازی روابط با یونان است، اما یونان به دلایلی از جمله مسئله قبرس و همچنین نقشی که آمریکا برایش در منطقه تعریف کرده، به نظر نمی رسد که وارد روند عادیسازی روابط با ترکیه شود.