به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از نی نی سایت،از نظر پزشکی وقتی تعداد اسپرمها کمتر از یک میلیون در هر میلی لیتر مایع منی باشد، یعنی تعداد اسپرم ها نسبت به حد نرمال کمتر است که به آن کم نطفگی یا اولیگواسپرمی می گویند. اما دلایل کمبود اسپرم در مردان چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟ آیا کمبود اسپرم باعث ناباروری می شود؟
کاهش اسپرم چه دلایلی دارد؟
تولید اسپرم فرآیند منظم و پیچیده ایی از عملکرد درست بیضه ها و همچنین غدد هیپوفیز و هیپوتالاموس است. پس از تولید اسپرم درون بیضه ها، این مایع از طریق لوله های ظریف و باریکی منتقل شده و با آب منی ترکیب و سپس از آلت تناسلی خارج می شود. بنابراین هر گونه اختلال در هر قسمت بر روند تولید و تعداد اسپرم تاثیر می گذارد. مهمترین دلایل کاهش اسپرم عبارتند از:
واریکوسل: واریکوسل شایع ترین علت تولید ضعیف و کاهش کیفیت اسپرم است .واریکوسل تورم و پیچ و تاب خوردگی، رگ ها و عروق سیاهرگی قسمت بالایی بیضه ها است. واریکوسل می تواند باعث کاهش تولید و کیفیت اسپرم شود که در بعضی موارد حتی منجر به ناباروری خواهد شد.
سوء تغذیه یا کمبود مواد مغذی: کمبود برخی مواد مغذی مثل زینک، سلنیوم، ویتامین C می تواند منجر به کمبود تعداد اسپرم شود. تغذیه مناسب برای باروری مردان چیست؟
گرمای بیش ازحد: قرار گرفتن در گرمای بیش ازحد مانند سونا، وان آب داغ و غیره ممکن است تولید اسپرم را کاهش دهد و باعث کمبود اسپرم شود. نشستن برای مدت های طولانی، پوشیدن لباس های تنگ و یا کار با کامپیوتر برای مدت طولانی، ممکن است باعث افزایش دما در کیسه بیضه و کاهش تولید اسپرم شود.
سیگار کشیدن: سیگار کشیدن در باروری مردان نقش منفی دارد. زیرا سیگار کشیدن تعداد و طول عمر اسپرم ها را کاهش می دهد.
بیماریهای عفونی: عفونت می تواند در تولید اسپرم و یا سلامت آن اختلال ایجاد کنند. حتی می تواند باعث بسته شدن مسیر حرکتی اسپرم هم بشود.
کاهش سطح تستوسترون: محققان معتقدند کاهش سطح تستوسترون می تواند باعث کم شدن مایع منی و تعداد اسپرم هنگام انزال شود. راه های تقویت اسپرم برای بارداری کدامند؟
مشکلات انزال: گاهی ممکن است مایع منی منی به جای بیرون آمدن از آلت تناسلی، وارد مثانه شود. مشکلات مختلفی مثل دیابت، آسیب های نخاع ، جراحی مثانه، پروستات یا عفونت مجرای ادراری می تواند باعث ایجاد حرکت واپس رونده و یا فقدان انزال شوند.
تومور: تومورهای سرطانی و غیر سرطانی می توانند به طور مستقیم بر اندام های جنسی مرد و تولید اسپرم و تعداد آن تاثیر بگذارند. همچنین جراحی، تشعشعات یا شیمی درمانی برای درمان سرطان هم نقش مهمی در کاهش تعداد اسپرم دارد.
عدم نزول بیضه ها: بیضه نزول نکرده یکی از شایع ترین اختلالات مادرزادی در پسربچه هاست. بیضه ها در دوران جنینی داخل شکم هستند. در ماه هفتم بارداری، بیضه ها با عبور از کانال کشاله ران به کیسه بیضه می روند. اگر نزول بیضه در هر قسمت از مسیر طبیعی متوقف شود، به آن عدم نزول بیضه می گویند.
نقص های لوله های حمل کننده اسپرم: لوله های مختلفی اسپرم را حمل می کنند که می توانند به خاطر دلایل متعدد، از جمله عفونت، ضربه روحی و یا رشد غیر عادی، از جمله مبتلا به فیبروز کیستی و یا شرایط ارثی مشابه، مسدود شوند.
نقص های کروموزومی: اختلالات کروموزومی، مانند سندرم کلاینفلتر (زمانی که یک مرد با دو کروموزوم X و یک کروموزوم Y به جای یک X و یک Y دارد) رشد طبیعی اندام های تولید مثلی مردان را تحت تاثیر قرار می دهد.
تاثیر داروها: داروهای سرطان (شیمی درمانی) درمان های جایگزینی تستوسترون، استفاده استروئید آنابولیک طولانی، داروهای ضد قارچ، داروهای زخم معده می توانند تولید اسپرم را مختل و باروری مردانه را کم کنند.
عمل های جراحی: جراحی هایی مثل وازکتومی، ترمیم فتق ران، جراحی پروستات، جراحی های بیضه، سرطان پروستات و مقعد می تواند مانع تولید اسپرم و کاهش تعداد اسپرم شود.
بیماری سلیاک: مردانی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند با کاهش تولید اسپرم روبرو هستند. اتخاذ یک رژیم بدون گلوتن می تواند به درمان این مشکل کمک کند.
عوامل محیطی هم می توانند بر تولید و یا عملکرد اسپرم تاثیر بگذارند، مثل:
مواد شیمیایی صنعتی: در معرض بنزن ها، علف کش ها، حلال های آلی، مواد نقاشی و سرب قرار گرفتن می تواند به کاهش اسپرم کمک کند.
در معرض قرار گرفتن فلزات سنگین: قرار گرفتن در معرض سرب و یا دیگر فلزات سنگین نیز می تواند باعث کاهش تولید اسپرم شود.
تشعشات و اشعه ایکس: قرار گرفتن در معرض تشعشعات می تواند تولید اسپرم را کاهش دهد. دوزهای بالای تشعشع، تولید اسپرم را به طور دائمی کم می کند.
کاهش تعداد اسپرم چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک متخصص با آزمایش سمن یا تست تعداد اسپرم می توان این مشکل را تشخیص داد. در این آزمایش سلامت و دوام اسپرم مرد تجزیه وتحلیل می شود. در آزمایش مایع منی، سه عامل عمده در سلامت اسپرم بررسی می شود:
تعداد اسپرم
شکل و ظاهر اسپرم
حرکت اسپرم
چگونه می توان از کاهش تعداد اسپرم پیشگیری کرد؟
دوری از سیگار و قلیان
مصرف روزانه ویتامین ها و مکمل های باروری مثل فولیک اسید
خودداری از ماندن بیش ازحد در سونا، جکوزی یا پوشیدن لباس زیر تنگ
دوری از استرس و اضطراب. استرس باعث مشکلات هورمونی و در نتیجه کاهش تعداد اسپرم می شود
حفظ وزن مناسب. وزن بسیار پایین یا بسیار بالا می تواند روی سطوح استروژن و تستسترون تاثیر بگذارد
اجتناب از مصرف آستروئیدها و داروهای غیرمجاز
خودداری از تمرینات سنگین که باعث بالا رفتن هورمون های آستروئیدی آدرنال و باعث نقص در تستسترون می شود
حفظ فاصله و رعایت نکات ایمنی هنگام کار با مواد سمی و شیمیایی
داشتن یک رژیم غذایی مناسب. سوءتغذیه و کم خونی تاثیر منفی در افزایش تعداد اسپرم دارد
