فرابورس
در فرابورس سازمان بورس نظارت محدودتری بر معاملات دارد و برای جلوگیری از کلاه برداری ها، معامله شرکت هایی که شرایط لازم برای ورود به بورس را ندارند در این بازار انجام می دهند.
بازار فرابورس بازاری منعطف و در عین حال تحت نظارت دقیق سازمان بورس و اوراق بهادار است. بازار فرابورس بازاری بدون مرکزیت مشخص است که شرکت کنندگان از طریق تلفن یا ابزارهای الکترونیکی دیگر خرید و فروش را انجام می دهند. فرابورس ایران صرفا جایی برای معاملات توافقی سهام نیست و بسیاری از شرکت ها در این بازار حضور دارند و مشابه معاملات سهام با مکانیزم عرضه و تقاضا و به صورت برخط معامله می شوند.
توجه داشته باشید تعداد قابل توجهی اوراق بدهی در فرابورس ایران معامله می شوند و در نتیجه این شرکت را به یک بورس کامل تبدیل کرده است.
انواع بازار
فرابورس شامل بازار اول – بازار دوم – بازار سوم – بازار پایه – بازار ابزارهای نوین مالی، بازار مشتقه و بازار شرکت های کوچک و متوسط است.
متداول ترین بازاها در فرابورس ایران بازار اول، دوم و پایه هستند. که به همین ترتیب و براساس شرایط و قوانینی که دارند، ریسک سرمایه گذاری در آن ها افزایش پیدا می کند. یعنی نمادهایی که در بازار اول فرابورس درج شده اند کم ریسک تر از نمادهای بازار دوم هستند و به همین ترتیب نمادهای بازار اول و دوم ریسک کمتری نسبت به بازار پایه دارند. در ادامه هریک از این بازارها را شرح می دهیم.
- در بازارهای اول، دوم و بازار شرکت های کوچک و متوسط، پذیرش و معاملات سهام شرکت های سهامی عام صورت می گیرد.
- در بازار سوم عرضه اوراق بهادار مانند سهام شرکت های سهامی، حق تقدم سهام، پذیره نویسی سهام و سایر اوراق بهادار انجام می گیرد.
- در بازار ابزارهای نوین مالی کلیه ابزارهای مالی که به تائید شورای عالی بورس رسیده قابل پذیرش و معامله است از جمله این ابزارها می توان به انواع اوراق مشارکت، انواع گواهی سرمایه گذاری و انواع صکوک اشاره کرد.
- بازار مشتقه نیز برای معاملات اوراق اختیار خرید و اوراق اختیار فروش ایجاد شده است.
- بازار پایه نیز در جهت برنامه های توسعه کشور ایجاد شده و براساس یکی از الزامات ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی برنامه های توسعه کشور است، که می گوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشد و باید پذیرش شود.
مزایای پذیرش شرکت ها در فرابورس
سهولت پذیرش
پذیرش و درج شرکت های سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس شرایط کمتری نیاز دارد و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکت ها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
تأمین مالی
شرکت های پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تأمین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تأمین مالی از محل جذب سرمایه گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
معافیت مالیاتی
شرکت های پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکت هایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس می کنند (به غیر از شرکت های حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقه گذاری سهام
سهام داران شرکت های پذیرش شده در بازار فرابورس می توانند از طریق وثیقه گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکت های پذیرفته شده در فرابورس ایران را به عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می شناسد.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی
شرکت های پذیرش شده در فرابورس می توانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تأمین کنند.
امکان خروج از فرابورس
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به سادگی امکان پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکت های حاضر در فرابورس ایران می توانند بسیار راحت تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان تر و نقد شوندگی بالاتری رو به رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آن ها برای مدت زیادی ادامه نمی یابد.
در نظر داشته باشید که سهام شرکت های فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما می توانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری های رسمی دریافت کنید.
تخفیف مالیات نقل و انتقال
مالیات نقل و انتقال سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، 1.0 درصد ارزش معامله اسـت؛ این نرخ از مالیات 4 درصدی ارزش اسمی شرکت های خارج از بورس یا فرابورس به مراتب کمتـر بـوده و مطلوبیت بیشتری را برای سهامداران و سرمایه گذاران شرکت ها فراهم می آورد.
معرفـی شرکت بـه بـازار
با توجه به انعکاس اخبار و قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در سایت رسـمی فرابـورس، رسـانه هـا و سایر پایگاه های اطالع رسانی ، نام و برند شرکت های حاضر در فرابورس به صـورت روزانـه منتشـر شـده و موجب معرفی شرکت به آحاد جامعه، سرمایه گذاران، مشتریان و سایر افراد ذینفع می شود.
شفافیت اطلاعاتـی
با توجه به انعکاس اطالعات مالی شرکت های پذیرفته شده در سایت رسمی سازمان بورس و اوراق بهـادار و شرکت فرابورس ایران و دسترسی عموم عالقه مندان به اطلاعات قابل اتکا و استاندارد شـده، مخاطبـان شرکت افزایش یافته و افراد حقیقی یا حقوقی بیشتری به سرمایه گذاری در شرکت ترغیب می شوند.
کشف عادلانـه قیمت سهـام
قیمت شناسایی شده در مبادالت سهام در بورس ها از برآیند عرضه و تقاضای سهام توسط عمـوم فعـالان بازار به دست می آید و قیمتی رسمی محسوب شده و مبنایی برای تعیین ارزش شرکت محسوب می شود.
مزایای بازار فرابورس برای سرمایه گذاران چیست؟
فرابورس سرمایه گذاران خود را از بسیاری از مزایای بورس مانند: شفافیت و اعتبار قیمت سهام، نظارت دقیق توسط سازمان بورس، شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا در قیمت سهام، سرمایه گذاری امن و مطمئن، امکان سرمایه گذاری با مبالغ کم و نقدشوندگی خوب بهره مند می کند.
از دیگر مزایای سرمایه گذاری در فرابورس می توان به کمتر بودن کارمزد خرید و فروش سهم فرابورسی نسبت به سهام بورسی اشاره کرد.
مزیت مهم دیگر آن کاهش مالیات نقل و انتقال سهام آنها می باشد. در حقیقت در معامله یک سهم در نرخ ۱۰۰۰ ریال از ۴۰ ریال برای هر سهم در خارج از بورس به ۵ ریال برای هر سهم در بازار فرابورس منجر خواهد شد. همچنین نقل و انتقال سهام به صورت آسان، سریع و کم هزینه انجام خواهد شد.
