آیا تفاوت بین بورس و فرابورس را می دانید؟

بورس، بازاری است که قیمت گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می شود که در ایران به سه بخش اوراق بهادار، بورس کالا و بورس انرژی تقسیم می شوند.
به بورسی که در آن دارایی های مالی یا به عبارتی دارایی های کاغذی معامله می شود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن ثروت های واقعی یا محصولات فیزیکی خرید و فروش می شود، بورس کالا گفته می شود. بورس انرژی هم به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‏ های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالا های یادشده در آن وجود دارد.
البته مدل دیگری از بورس به اسم بورس ارز رایج است که هنوز در ایران این بورس راه نیافتاده است.

فرابورس مثل بورس بازاری است که در آن سهام شرکت ها خرید و فروش شده و براساس عرضه و تقاضا قیمت گذاری می شود. بازا فرابورس فرایند پذیرش و خرید و فروش در آن راحت تر است و شرکت های کوچک هم می توانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.
مهم ترین وظیفه فرابورس ایران، سامان دهی و هدایت بنگاه های اقتصادی برای تأمین مالی از طریق بازار سرمایه است؛ از این رو شرکت ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را دارند و می توانند از تمام مزایای شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.
فرابورس موجب یکپارچه شدن و هدایت قسمتی از بازار سرمایه که زمینه ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا می خواهند سریع تر به بازار ورود پیدا کنند، شده است. راحت تر بودن شرایط پذیرش در این بازار سبب شده دوره زمانی پذیرش شرکت ها کاهش یابد.
همچنین سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت های مالی و عملیاتی شرکت های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.
فرابورس برای عرضه و نقل وانتقال اوراق بهادار، هفت بازار با نام های بازار یک، بازار دو، بازار سه (عرضه)، بازار ابزار نوین مالی، بازار پایه و بازار شرکت های کوچک و متوسط دارد که در ایران بازار یک، دو و پایه رایج هستند.

1. اولین تفاوت بورس و فرابورس این است که بازار فرابورس مکان فیزیکی خاصی ندارد که معامله گران مانند بورس گرد هم آیند.
۲. از دیگر تفاوت های میان بورس و فرابورس این است که قوانین وضع شده در فرابورس انعطاف پذیر و معمولاً ناشی از توافق طرفین می باشد ولی در بورس استانداردها و قوانین خاصی وجود دارد.
۳. سومین تفاوت بورس و فرابورس این است که حد نوسان مجاز روزانه بازار فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران است. یعنی حد نوسان روزانه مجاز برای شرکت های بازار بورس، ۴ درصد و برای شرکت های بازار فرابورس ۵ درصد است.
۴. چهارمین تفاوت بورس و فرابورس در این است که در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می گردد مزایایی از قبیل کاهش ریسک و شفافیت قیمت ها وجود ندارد.
۵. و تفاوت دیگر بورس و فرابورس این است که ساعات کار فرابورس نسبت به بورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است. در فرابورس سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر کرده که، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده.
۶. ششمین فرق میان بورس و فرابورس این است که فرابورس دارای پنج بازار : اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه است. ولی بورس دارای دو بازار: اول و دوم است.
۷. یکی از تفاوت های بازار بوری در مقابل بازار فرابورس، شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک آن می باشد اما در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می گردد، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد.
۸. و آخرین تفاوت بین بورس و فرابورس این است که تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس وجود دارد.
در واقع ورود شرکت ها به بازار سرمایه همواره نشان دهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور می باشد. شرکت هایی که سهامشان در بازار های مالی مورد داد و ستد قرار می گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند.
بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکت ها محسوب می شود. اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده ای از شرکت های سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکت ها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده اند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.
در نتیجه فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.
مهم ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع تر به بازار را دارند.
فرق بورس و فرابورس به زبان ساده در واقع این است که رویه های پذیرش شرکت ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکت ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.