فراچاله میدان در دانشگاه صنعتی شریف (یادداشت اختصاصی ساعدنیوز)

یکشنبه دهم مهر روزی است که در تاریخ ایران ماندگار خواهد شد. در این روز در دانشگاه صنعتی شریف پدیده­ای رخ داد که از زوایای گوناگون قابل تأمل است. جا دارد که در خصوص این پدیده عجیب، جامعه­ شناسان و روان­شناسان و متخصصین گوناگون مرتبط، ساعت­ها بحث و گفتگو کنند تا بتوانند زوایای گوناگون آن را بکاوند، و آن را ریشه ­یابی کنند، و پیامدهای چنین پدیده عجیبی را تخمین بزنند.

یکشنبه یازدهم مهر، حدود ساعت 14 به ­تدریج تعدادی از دانشجویان به هم پیوستند تا نسبت به دانشجویان بازداشت شده در جریان حوادث مرتبط با مرگ خانم مهسا امینی اعتراض کنند. این جمع دانشجویی بعد از اینکه مسیری را در داخل دانشگاه طی کرد، به سر در اصلی دانشگاه رسید و رو به بیرون دانشگاه استقرار پیدا کرد. در طول مسیر شعارهایی که از سوی این تجمع اعتراضی سر داده می­ شد، عمدتاً شعارهایی بود که معطوف به درخواست رفع بازداشت دانشجویان بازداشت ­شده بود. تجمع که به درب اصلی دانشگاه رسید و در آنجا استقرار یافت، شعارها تند شد که قابل انتظار هم بود. تعدادی از اساتید و دانشجویان هم به تماشای این تجمع آمده بودند و در محل تجمع حضور داشتند.

جمعیت دانشجویان معترض حدوداً 130 تا 150 نفر تخمین زده می­شد، تماشاچی ­ها هم شاید حدود هفتادهشتاد نفری بودند. ناگهان گوش­ها تیز شد. آیا آنچه می­شنوند صحت دارد؟! آیا واقعاً درست می شنوند؟! آیا این صدای نخبگان دانشگاه صنعتی شریف است؟! آیا اعتراض یعنی این؟! نکند واژه ­هایی که شنیده می­شود درست به گوش نمی­رسد؟! آری، دانشجویان معترض دانشگاه صنعتی شریف، چنان الفاظ رکیکی را بر زبان جاری می­کردند که در باور نمی ­گنجید. همه یک­صدا این فحش­ها را سرمی ­دادند، گویا از قبل آنها را تمرین کرده ­اند.

فحش­های رکیک، آهنگین بود و معلوم بود که از قبل طراحی شده ­اند. عجیب­تر این بود که در این تجمع دانشجویی تعداد قابل توجهی دختر هم حضور داشت، شاید سی­ درصد جمعیت معترضین دختران دانشجو بودند. حیا البته هم زیبنده مرد است و هم زن، ولی گویا زن­ها و بخصوص دختران به این فضیلت بیشتر شناخته شده هستند. چگونه دختر دانشجو، آن هم دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف، می توانست چنین الفاظ رکیکی را بر زبان جاری سازد؟!

اما الفاظ رکیکی که از زبان دانشجویان معترض بیرون می ­آمد، فحش­های چاله­ میدانی نبود. واقعاً صفت چاله­ میدانی برای توصیف این فحش­ها کم می ­آورد. صفتی قوی­تر برای وصف این فحش­ها لازم است که واژه نمی­ یابم مگر اینکه آن را جعل کنم: فراچاله­ میدانی. بله، این الفاظ رکیک فراچاله ­میدانی بودند. برخی از اساتیدی که در محل حضور داشتند و مدافع جریان اعتراضی هم بودند، انگشت حیرت به دندان گرفته بودند و مبهوت از آنچه ­که می­ شنوند.

این برشی بود از آنچه روز یکشنبه دهم مهر در دانشگاه صنعتی شریف گذشت. اینکه بعد از این فحاشی­ ها چه گذشت، فرصتی دیگر می ­طلبد که تحلیلش کنم. در این نوشته فقط می­خواهم در مورد این پدیده عجیب فراچاله ­میدانی چند نکته­ عرض کنم:

1. چه بر سر فرهنگ و اخلاق آمده؟! اگر دانشجو الگوی جامعه است، از جوان­های دیگر چه انتظاری باید داشته باشیم؟!
2. نکند غرق شدن جوان­های ما در فضای مجازی و فحاشی­های رایج در آن ادبیات این جوانان را این­گونه تباه کرده است؟!
3. نکند بروز این فحاشی­ ها در دانشگاه شریف ناشی از بی­ عدالتی آموزشی است که خود را در جذب دانشجو نشان می­دهد؟! 55 درصد قبولی فنی دانشگاه شریف از دهک دهم است. نکند این ادبیات فراچاله ­میدانی ناشی از نوع خانواده ­هایی است که این دانشجوها از آن برخاسته ­اند؟! واقعاً لازم است این موارد بررسی شود.
4. یک اعتراض قوی، اعتراضی است که با متانت، استدلال، و استقامت همراه باشد. هر چه معترض با متانت بیشتر و با منطقی قوی­تر ظاهر شود، اعتراضش مؤثرتر واقع می­شود و هر چه بر سر منطقش بیشتر استقامت ورزد، احتمال موفقیتش بیشتر می­شود. به این ترتیب فحاشی حرمت اعتراض را می­ شکند و آن را تضعیف می­کند. همان­طور که در دانشگاه صنعتی شریف اساتید حامی دانشجویان معترض از فحاشی آنها دچار شرم شدند.
5. دانشجوی شریف احتمالاً متوجه محتوای بند قبلی است. راستی اگر او اعتراض دارد، چرا به سمت ادبیات فراچاله ­میدانی می ­رود؟! نکند هدف اساساً اعتراض نیست و هدف تحریک عده ای برای به آشوب کشیدن دانشگاه است. برخی از دانشجویان بسیجی بعد از اوج گرفتن فحاشی­ ها به شخصیت­های خاص، به مسئولین دانشگاه تذکر دادند که جلوی این فحاشی ­ها گرفته شود، ولی مسئولین دانشگاه یا نخواستند یا نتوانستند مانع فحاشی شوند. به این ترتیب دانشجویان بسیجی وارد عرصه شده و شعارهای دیگری سر دادند. درست است که ذره ­ای فحاشی و سخنان دور از ادب در شعارهای بسیجیان دانشگاه شریف نبود، اما دقایقی نگذشت که معترضین به سمت درگیری فیزیکی رفتند، به سمت بسیجی ­ها بطری یکبارمصرف آب پرتاب کردند و فحاشی را به سمت بسیجی ­ها معطوف کردند، و اگر نیروهای حراست دانشگاه مانع دو طرف نمی­ شدند صحنه تأسف­باری در دانشگاه رقم می­خورد.
6. اگر قرار باشد اعتراض در قالب فحاشی بروز کند، فرصت­های بزرگی خواهد سوخت. شاید مهم­ترین فرصتی که از دست می­رود، فرصت گفتگو باشد. اگر در فرهنگی­ ترین فضای یک جامعه که دانشگاه باشد، نتوان فرهنگ گفتگو را نهادینه کرد، آن جامعه آیا به کدام سمت در حال حرکت است؟!
7. معلوم بود که فحاشی دانشجویان معترض بداهه نبود و از قبل تنظیم شده بود. اگر این گونه است چه کسی این فحش­ها را تنظیم کرده بود؟! هدف از این فحاشی­ها چه بود؟! آیا هدف اعتراض بود؟!

دانشجویان معترض بعد از این تجمع، موقع خروج از دانشگاه، در بیرون دانشگاه، با نیروهای امنیتی مواجه شدند که انتظار دانشجویان معترض را می ­کشیدند. در این مواجهه صحنه ­هایی رقم خورد که از زاویه دید دیگری بسیار تأمل­ برانگیز است. این مواجهه را شاید در نوشته ­ای دیگر تحلیل بکنم، ولی در این نوشته عمداً به این موضوع نپرداختم و روی پدیده عجیب فحش­ های فراچاله ­میدانی متمرکز شدم. پدیده فحش­های فراچاله ­میدانی در هیاهوی رسانه ­ای که عواملی چون مسی علی­نژاد راه انداختند گم شد و چندان دیده و شنیده نشد.

اگر بخواهیم حادثه ­ای را درست بکاویم، باید همه ابعاد آن را صادقانه ببینیم و تحلیل کنیم. فحش ­هایی که در این روز در دانشگاه شریف سرداده شد، من حاضر نیستم حتی خطاب به کثیف­ترین و جنایتکارترین انسان­های تاریخ بگویم، چون زبانم و وجودم آلوده می­شود. من حاضرم با انسان­های کثیف و جنایت­کار، اگر اخلاق و قانون اجازه دهد، تن به تن نبرد کنم، ولی حاضر نیستم این گونه که در شریف گذشت به آنها فحش بدهم، چون زبانم و وجودم آلوده می­شود. اعتراض یکی از ضروری­ترین لوازم مردم­سالاری است، نباید با فحاشی در قالب اعتراض، مردم­سالاری را تضعیف کنیم.

تهدید دانشجویان شریف توسط گروه های شبه تکفیری