زندگی نامه گری کاسپارف قهرمان شطرنج جهان

گری کیمویچ کاسپارف (به روسی: Га́рри Ки́мович Каспа́ров) قهرمان شطرنج جهان (۲۰۰۰–۱۹۸۵) در ۱۳ آوریل ۱۹۶۳ در باکو از پدری یهودی و مادری ارمنی به دنیا آمد. او در ۱۹۸۰ به عنوان استاد بزرگی دست یافت. ۵ سال بعد با غلبه بر آناتولی کارپف قهرمان شطرنج جهان شد و تا سال ۱۹۹۳ هنگامی که به دلیل اختلاف با فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) مسابقه فینال قهرمانی جهان را با نایجل شورت استاد بزرگ انگلیسی خارج از حمایت فیده برگزار کرد این عنوان را در اختیار داشت. پس از آن نیز تا هنگام شکست سال ۲۰۰۰ از ولادیمیر کرامنیک دنیای شطرنج او را قهرمان واقعی این ورزش می شناخت. کاسپارف روز ۱۰ مارس ۲۰۰۵ کناره گیری خود را از شطرنج حرفه ای اعلام کرد و وارد فعالیت های سیاسی شد. وی از پیشگامان آنالیز در شطرنج مدرن بود و به کمک دستیاران خود (اساتید بزرگی مانند یوری دوخویان و جوزف دورفمن) اقدام به تدارکات گسترده علیه حریفان خود می کرد. کاسپاروف با کسب ریتینگ ۲۸۵۶٫۷ در مارس ۲۰۰۰ در رتبهٔ دوم برترین شطرنج بازان تاریخ از این لحاظ قرار دارد. هم چنین وی به مدت ۲۵۵ ماه در صدر شطرنج بازان برتر دنیا قرار داشته است، بیش تر از هر شطرنج باز دیگری. کاسپاروف همین طور یازده جایزه اسکار شطرنج نیز به دست آورده که این رکورد نیز تا کنون پابرجا است.

کودکی و نوجوانی گری کیمویچ

کاسپاروف به نام گاریک کیمویچ واینستاین در باکو جمهوری آذربایجان به دنیا آمد. پدر او کیم مویسیویچ واینستاین یهودی روسی بود و مادر او کلارا کاسپاریان ارمنی بود. پدر او در اثر سرطان خون در زمانی که او هفت ساله بود، درگذشت. در سن ۱۲ سالگی او نام خانوادگی مادر خود کاسپاریان را به صورت روسی شدهٔ کاسپاروف انتخاب کرد.

قهرمانی جهان گری کیمویچ

در ۱۹۸۴ مسابقات جهانی میان آناتولی کارپف قهرمان جهان و گاری کاسپاروف در مسکو با ۴۸ بازی (روی هم ۳۰۰ ساعت) انجام شد. (کاسپاروف ۲۱ ساله بود و کارپف ۳۳ ساله) قانون مسابقه این گونه بود که هر شطرنج بازی شش بار پیروز می شد قهرمان جهان شود و نتایج مساوی تأثیری در نتیجه نداشت. نتایج مساوی امتیازی نداشت. کارپف به سرعت توانست چهار بر صفر از کاسپارف پیشی بگیرد. در ادامه کاسپاروف روش بازی خود را تغییر داد و به دنبال تساوی در بازی های بعدی بود. با طولانی شدن مسابقات آثار فرسایش جسمی و روحی در کارپف که مسن تر بود، آشکار شد و کاسپاروف توانست با چند برد فاصله خود را با حریف کم کند. کارپف در آن مسابقات حدود ۱۱ کیلو وزن کم کرد و چند بار در بیمارستان بستری شد. سرانجام پس از ۴۸ بازی که روی هم ۳۰۰ ساعت به درازا کشید، فدراسیون جهانی شطرنج پادرمیانی و اعلام کرد که برای «حفظ سلامت هر دو بازیکن» ناچار است مسابقات را تعطیل کند. بسیاری از کارشناسان شطرنج جهان که می دیدند کاسپاروف کاملاً سرحال است، معتقد بودند که این تصمیم صرفاً برای جلوگیری از شکست کارپف اتخاذ شده است. کاسپاروف بعدها در زندگی نامهٔ خود تحت عنوان «بازی سیاسی» که در سال ۱۹۸۷ منتشر شد، فدراسیون شطرنج جهان و شوروی را متهم کرد که علیه او دسیسه چینی کرده اند. دور بعدی مسابقات در اکتبر سال ۱۹۸۵ بار دیگر در مسکو برگزار شد. در این دور قواعد مسابقات تغییر کرده و به روش قبلی برگشته بود و به ۲۴ بازی محدود می شد. هر بُرد یک امتیاز و هر مساوی نیم امتیاز داشت. کارپف به عنوان قهرمان جهان فقط به ۱۲ امتیاز نیاز داشت ولی کاسپاروف باید حداقل به ۵ / ۱۲ امتیاز دست می یافت تا قهرمان جهان شود. این مسابقات سرانجام در میان هیجان عمومی شطرنج دوستان جهان، با نتیجهٔ ۱۳ بر ۱۱ به سود کاسپاروف پایان یافت و او با ۲۲ سال سن به عنوان جوان ترین شطرنج باز تاریخ، تاج قهرمانی را بر سر گذاشت. گری کاسپاروف پس از این موفقیت سه بار به ترتیب در سال های ۱۹۸۶(در لندن و لنینگراد)، ۱۹۸۷ (در سویا) و ۱۹۹۰ (در نیویورک و لیون) از مقام قهرمانی خود در برابر کارپف دفاع کرد.

مبارزه با رایانه گری کیمویچ

برای نخستین بار در تاریخ، یک رایانه با نام دیپ بلو ساختهٔ شرکت آی بی ام توانست گاری کاسپاروف؛ قهرمان شطرنج جهان را در سال ۱۹۹۷ شکست دهد. وی در سال ۱۹۹۹در یک مسابقه از طریق اینترنت در مقابل «تیم جهان» شرکت کرد. اعضای هدایت کنندهٔ این تیم چند استاد بزرگ شطرنج بودند، هرکس می توانست از طریق اینترنت در بازی شرکت کند و پیشنهادی برای حرکت بعدی «تیم جهان» ارائه دهد. بهترین پیشنهاد که بیش ترین آراء را به خود اختصاص می داد، به عنوان حرکت بعدی به ثبت می رسید. این مسابقه سخت و طولانی سرانجام پس از چهار ماه و ۶۲ حرکت با پیروزی کاسپاروف به پایان رسید و «تیم جهان» شکست را پذیرفت. کاسپاروف که آن زمان ۳۴ ساله بود، به گزارشگران گفت: «این کامپیوتر رقیبی خارج از این سیاره است و ویژگی های آن از هر رقیب انسانی دیگری بسیار بسیار متفاوت است.» شطرنج باز ماجراجوی روس که مسابقه اول را برد، بالاخره زیر فشار در ۱۱ ماه مه ۱۹۹۷ تسلیم شد و کامپیوتر آی بی ام دو بازی را برد، یکی را باخت و سه بازی دیگر را مساوی کرد.

فعالیت های سیاسی گری کیمویچ

وی در جوانی در دههٔ ۸۰ از منتقدان نظام شوروی بود. هم چنین وی از گورباچف به دلیل عمل کرد ضعیف در نزاع جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقهٔ قره باغ انتقاد کرده است. کاسپاروف در سال ۱۹۹۰ یکی از تشکیل دهندگان «حزب دمکراتیک» روسیه بود. وی معاون دبیرکل حزب بود ولی بعدها به دلیل انتقاداتی که از برنامه این حزب داشت از آن کناره گیری کرد. کاسپاروف پس از کناره گیری از شطرنج حرفه ای در سال ۲۰۰۵ بار دیگر به فعالیت سیاسی در روسیه روی آورد و از جمله اقدام به تأسیس جریانی به نام «روسیه دیگر» کرد؛ ولی مقامات کرملین اجازه ندادند که کاسپاروف با این تشکیلات در انتخابات سال ۲۰۰۸ در روسیه شرکت کند. آنان معتقد بودند که «روسیه دیگر» یک حزب واقعی نیست.

وب گاه گری کیمویچ

کاسپارف در سال ۲۰۱۲ وب گاهی به نام «ما انتخاب می کنیم» راه اندازی کرد که به گفتهٔ خودش زمینه را برای انتخابی عادلانه و آزاد فراهم می کند. این پایگاه با بودجهٔ خصوصی اداره می شود و مدعی است دارای یکی از بهترین و امن ترین سیستم های امنیت اینترنتی است و رأی دهندگانش می توانند در کمال امنیت رأی دهند. برای شرکت در رأی گیری این وب گاه لازم است افراد پس از دادن شمارهٔ تلفن خود، کدی که از راه پیامک دریافت می کنند را وارد کنند. مدیریت وب گاه را کمیتهٔ جهانی ما انتخاب می کنیم بر عهده دارد. در ژوئن ۲۰۱۳ اعلام شد که یک بخش مربوط به ایران در این وب گاه راه اندازی شده است که می توان در آن به ۲۰ نامزد از پیش تعیین شده رأی داد. اعضای کمیتهٔ مربوط به این بخش شامل خود کاسپاروف، فرانسیس فوکویاما، فیروز نادری، نازی افتخاری و چند چهرهٔ بین المللی دیگر می شود. علاوه بر نام تأیید صلاحیت شدگان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ ایران، نام افرادی مانند محمد خاتمی، میرحسین موسوی، مهدی کروبی، هاشمی رفسنجانی، مصطفی تاجزاده، احمد زیدآبادی، جعفر پناهی، رضا پهلوی، مریم رجوی، اسفندیار رحیم مشایی، نرگس محمدی و نسرین ستوده نیز در فهرست گزینه های این وب گاه وجود دارد. در این وب گاه آمده است که بر اساس تعهد جمهوری اسلامی به اعلامیه جهانی حقوق بشر راه اندازی شده که بر پایهٔ آن ارادهٔ مردم باید مبنای اقتدار حکومت باشد و در انتخابات واقعی و دوره ای نمود پیدا کند.

انتقاد گری کیمویچ به المپیک ۲۰۱۴ سوچی روسیه

گری کاسپاروف در ادامه انتقادهای تندش علیه پوتین، وی را در مورد بازی های المپیک زمستانی با هیتلر مقایسه کرد و برنامهٔ پوتین برای برگزاری المپیک در سوچی را نیز چیزی ندانست جز ارضای جاه طلبی های شخصی او و تلاشش برای ساخت روسیه ای بهتر را زیر سؤال برد.

اعطای شهروندی کرواسی به گری کیمویچ

وزارت کشور کرواسی طی بیانیه ای اعلام کرد گری کاسپاروف قهرمان شطرنج سابق جهان، اهل روسیه؛ که اکنون از فعالان مخالف دولت این کشور محسوب می شود، شهروندی کرواسی را کسب کرده است. کاسپاروف که به دلیل حمایت علنی از کرواسی در جنگ دهه ۱۹۹۰ مشهور شده است توانست شهروندی این جمهوری یوگسلاوی سابق را به دست آورد. وی که از منتقدان شدید ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه است؛ طی سال ۲۰۱۳، تابستان را در کرواسی گذارنده است و خانه ای نیز در ماکارسکا در سواحل جنوبی کرواسی دارد. کاسپارف قصد دارد در منطقه گردشگری اوپاتیا در شمال آدریاتیک یک مدرسه شطرنج افتتاح کند.

بیوگرافی آتوسا پورکاشیان شطرنج باز ایرانی