غار یخی چما، یکی از شگفتانگیزترین و دیدنیترین غارهای ایران است که در شمال غربی استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و از جاهای دیدنی کوهرنگ محسوب میشود. این غار در نزدیکی روستای شیخ علیخان و 25 کیلومتری چلگرد، از توابع شهرستان کوهرنگ واقع شده است. کوهرنگ، بهمعنای کوههای رنگارنگ، خود نشان از زیبایی بسیار این منطقه دارد. غار چما بزرگترین منبع آب شیرین کشور است. استان چهار محال و بختیاری از مهمترین مراکز اکوتورسیم کشور محسوب میشود. شهر کرد، مرکز این استان، به بام ایران معروف است. غار یخی چما در شمال قله قنبرکش قرار دارد که از قلل مهم شمال غربی زرد کوه است. از شهرکرد تا غار حدود 113 کیلومتر راه را باید طی کنید. در مسیر از کنار آبشار علیخان خواهید گذشت که پرخروش و زنده در جریان است. آبشار شیخ علیخان و غاریخی چما، بهدلیل منحصربهفرد بودن در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیدهاند. این غار در نزدیکی امامزاده «آقاسید» قرار دارد. غار یخی چما در مقابل دشتی به همین نام قرار دارد. رودخانه کمعمق منتهی به غار چما، مسیر اصلی رسیدن به دهانه مسطح این غار یخی است و از زیباترین مناظر استان چهارمحال و بختیاری به شمار میرود.
نام غار یخی، چما یا «چی ما» است که از گویش عشایر بختیاری ساکن منطقه برگرفته شده است. «چم» به معنی مرغزار و جوشش آب در محل و «چما» نیز جمع کلمه چم است. در واقع این نامگذاری بهدلیل مراتع سرسبز و خوش آب و هوای منطقه و چشمه آب شیرین و گوارای آن است. غار یخی چما بهدلیل قرار گرفتن در درهای عمیق و انباشته شدن برفها طی هزاران سال ایجاد شده است.
زاویه دره و تابش خورشید به آن، سبب شده است که این برفها هر سال آب نشده و دائمی باقی بمانند. با گرم شدن کره زمین و خشکسالیهای پیایی، کمکم بخشی از برفهای دره آب شده و با جاری شدن آن، به مرور زمان غار چما شکل گرفته است. تشکیل این غار بهصورت طبیعی، باعث ایجاد قندیلها و طرح و نقشهای بسیار چشمنواز روی دیوارهها و سقف آن شده است. رودخانه این غار شگفتانگیز در گذشتههای دور، منبع تامین آب عشایر اطراف کوهرنگ بوده است. امروزه نیز یکی از بزرگترین منابع تامینکننده آب شیرین جنوب کشور، همین رودخانه است. بخشی از آب رودخانه، حاصل آب شدن یخهای طبیعی غار است. این رودخانه با پیوستن به سد کوهرنگ، نقش بسیار مهمی در توسعه و رونق کشاورزی، دامداری و تامین آب شرب روستاهای اطراف منطقه ایفا میکند. اهمیت آب شیرین تامین شده از غار یخی چما، که درصد ناچیزی از املاح نمکی در خود دارد، ایجاد حیات برای بسیاری از گونههای بومی و موجودات زنده منطقه است.
برای دسترسی به غار یخی چما، از شهر کرد بهسمت کوهرنگ حرکت کنید. بعد از شهرستان گوهرنگ، وارد جاده چلگرد به روستای سرآقا سید شوید. غار چما در 92 کیلومتری شهر کرد و تقریبا 25 کیلومتری جاده چلگرد به روستای سرآقا سید است. شهر چلگرد، میان کوههای بلند زاگرس و زردکوه قرار دارد. بعد از 25 کیلومتر و گذشتن از کنار آبشار و روستای زیبای شیخ علیخان، به نزدیک غار میرسید. شهر چلگرد تا آبشار ،حدود 12 کیلومتر فاصله دارد که بهترین محل برای صرف یک صبحانه مفصل خواهد بود. از چلگرد تا غار حدود یک ساعت راه با خوردو پیش روی شما است.
غار یخی چما بهدلیل قرارگیری در اقلیم سردسیر و کوهستانی، نیمه دوم سال بسیار سرد است و سفر به آن کمی مشکل میشود. این منطقه در نیمه اول سال، بهخصوص اواخر بهار و فصل تابستان، بهدلیل هوای خنک و مطبوع برای سفر مناسب است. سفر به غار یخی چما، آن هم در تابستان و اوج گرما بسیار خاطرهانگیز خواهد بود.
از جمله دیدنیهای نزدیک غار یخی چما میتوان به دشت لالههای واژگون، چشمه دیمه و تونل زیبا و پرآب کوهرنگ اشاره کرد. این تونل از دل کوه، حامل آبی به سردی برف است که آن را راهی زاینده رود میکند و از سرچشمههای اصلی زاینده رود است.
