غذاهای خوشمزه مخصوص چهارشنبه سوری

آداب و رسوم کشورمان ایران بسیار متنوع است یکی از آن ها چهارشنبه سوری است در شب چهارشنبه سوری یعنی آخرین سه شنبه سال مراسم آتش بازی و پریدن از روی آتش مرسوم است. چهارشنبه سوری یکی از قدیمی ترین جشن های ایران باستان است که با نزدیک شدن به نوروز حال و هوای چهارشنبه سوری هم زیباست. در قدیم چهارشنبه سوری جشنی بی خطر بی سروصدا و جالب بود.

غذاهای چهارشنبه سوری در شهرهای ایران

وقتی قرار است جشنی برگزار کنیم به غذاها و خوراکی اهمیت خاص می دهیم. در ایران، برای مناسبت های مختلف اعم از جشن تولد، جشن پاگشا، جشن های مذهبی، جشن شب یلدا، جشن چهارشنبه سوری، شام شب عید، سیزده به در و … غذای مخصوصی وجود دارد و ما با تهیه آن غذا یا خوراکی مخصوص، به نوعی به آن مناسبت خاص ارزش نهاده ایم و آن را به نحو احسنت برگزار نموده ایم. شاید فکر کنید چه فرقی می کند که شب سال تحویل نان و پنیر بخورید یا سبزی پلو با ماهی و به هر حال آن شب هم می گذرد و سال نو می شود اما شاید در خلوت خودتان، این موضوع ته فکر و قلب تان بماند که مراسم شب سال تحویل را به درستی اجرا نکرده و تفاوت آن شب خاص با دیگر شب های سال را درک نکرده اید. غذاهای بسیاری از مناسبت ها، بین همه افراد جا افتاده و برای مثال همه می دانند که شب سال تحویل یا روز عید باید چه غذایی بخورند اما درباره برخی دیگر از مناسبت ها کمتر صحبت شده و شاید حتی بسیاری از افراد ندانند که آن مناسبت غذای به خصوصی دارد. یکی از این مناسبت ها چهارشنبه سوری است. در ادامه لیست این غذاها را با هم می بینیم.

آش ابودردا، اصلی ترین غذای شب چهارشنبه سوری

«آش ابودردا» یکی از قدیمی ترین و خوشمزه ترین غذاهای چهارشنبه سوری است. در گذشته رسم بر این بود خانواده هایی که فرد بیماری در خانه داشتند در شب چهارشنبه سوری این آش را در خانه می پختند به نیت شفای بیمار یا آرزوی سلامتی افراد خانواده در سال جدید. اما چرا اسم این آش «ابودردا» است؟ ظاهرا «دردا» نام پزشکی در زمان پیامبر بوده، البته دردا هم ریشه در کلمه درد ندارد. «دردا» در زبان عربی یعنی کسی که دندان ندارد. احتمالا چون تلفظ این کلمه شبیه کلمه درد در زبان فارسی بوده یکی از قدیمی ترین غذاهای شب چهارشنبه سوری ابودردا نام گرفته است، به همان نیتی که گفتیم، شفای بیماران. اما نکته جالب در جریان پخت آش ابودردا این است که در گذشته معمولا مراسم «رشته بری» یعنی درست کردن رشته از خمیر با مراسمی خاص و دعا و استغاثه به درگاه خداوند بوده که همه در آن شرکت می کردند.

آش رشته

رشته پلو

یکی از محبوب ترین غذاهای شب چهارشنبه سوری «رشته پلو» است که از پلوهای قدیمی و سنتی ایرانی است. در بسیاری از شهرهای ایران رشته پلو را به عنوان شام شب عید نوروز یا شب چهارشنبه سوری درست می کنند تا طبق یک روایت قدیمی رشته کار و زندگی دست شان بیایید. طرز پخت رشته پلو بسته به سلیقه افراد بستگی دارد و با مواد مختلف پخته و سرو می شود. رشته پلو با مرغ زعفرانی، رشته پلو با گوشت قلقلی، گوشت بوقلمون یا ماهی دودی. و در کنار این ها، رشته پلو با عدس، کشمش، زرشک و خرما یا بدون آن ها در نقاط مختلف ایران سرو می شود. یکی از محبوب ترین انواع رشته پلو، رشته پلو مجلسی با مرغ زعفرانی و کشمش یا زرشک است.

مرصع پلو یا جواهر پلوی رنگارنگ

«مرصع پلو» یا «جواهر پلو» از جمله غذاهای مجلسی ایرانی است که به عنوان غذای شب چهارشنبه سوری به خصوص در مراسم و مجالس مهم در سفره ایرانی ها حسابی خودنمایی می کند. مرصع پلو شیرازی، با نام های دیگری هم در شهرهای دیگر شناخته می شود، مثل آجیل پلو، پلو جواهر نشان و پلو هفت رنگ که آن را هم با مرغ و هم با گوشت می توانید درست کنید. در بعضی استان ها مثل خراسان و فارس مرصع پلو از جمله غذاهای مهم مراسم عروسی هم به حساب می آید. این غذا از غذاهای محبوب شب چهارشنبه سوری و عید نوروز است.

شیر برنج ساده و مجلسی

شیر برنج از جمله غذاهای ساده و در عین حال کامل و مقوی و البته بین المللی است. می دانستید شیر برنج اصلا یک غذای اسطوره ای ایرانی است؟ از شیر برنج در شاهنامه به «شیر با» نام برده شده است. پس بعید نیست به عنوان غذای شب چهارشنبه سوری هم استفاده شود. از طرفی شیر برنج در حالت کلی، هم به عنوان غذای مخصوص صبحانه مناسب است هم برای ناهار و شام. در اغلب کشورهای دنیا به خصوص روسیه و هند هم برای تمام وعده های غذایی بسیار محبوب و پرطرفدار است. در ضمن در ماه هایی مثل محرم و ماه رمضان به خصوص برای نذری و ماه رمضان برای وعده های سحر و افطار بلد بودن طرز تهیه مجلسی شیربرنج بیشتر از همیشه به کار می آید. شیر برنج از آن غذاهایی است که با خوردن آن هم سیر می شوید و هم غذایی کامل و مفید میل کرده اید.

خورش شش انداز

همین اول بگوییم که «شیش انداز» یا «شش انداز» را یک خورش محلی گیلانی می دانند. ولی در شهرهای دیگر از جمله، شیراز، زنجان، قزوین، مازندران و … هم تهیه می شود. این خورش خوشمزه، مخصوص و باب طبع گیا هخوارهاست، چون از هیچ گوشتی در آن استفاده نمی شود. یعنی می توانید شیش انداز گوشت هم درست کنید ولی در دستور پخت اصلی آن، گوشت وجود ندارد. علاوه بر این، در طرز تهیه شیش انداز می توان از سبزیجات متنوعی هم استفاده کرد. خورش شیش انداز بادمجان، شیش انداز هویج، شیش انداز لبو، شیش انداز کدو، شیش انداز خرما و … انواع مختلفی از این خورش هستند که هر کدام را دوست داشتید، می توانید برای شام چهارشنبه سوری درست کنید.

ترشه تره شمالی ها

خورش ترش تره از جمله خوشمزه ترین غذاهای خطه شمال ایران به خصوص گیلان و یک غذای ساده و بدون گوشت است. این خورش لذیذ و سالم را معمولا با حبوباتی مثل عدس یا با برنج و حتی آرد برنج به عنوان غذای محبوب و شام چهارشنبه سوری درست می کنند. در میان انواع خورش ترش تره شمالی طرز تهیه خورش ترش تره شرق گیلان، ترش تره تالش و ترش تره انزلی بسیار مشهور هستند.

آجیل چهارشنبه سوری

یکی از خوراکی های چهارشنبه سوری آجیل چهارشنبه سوری است که نشانه ای از یمن و شگونی و البته سلامتی است. ۷ نوع میوه خشک و خوراکی با ترکیب کشمش، نخودچی، توت، انجیر، خرما زرد، قیسی و باسلوق. زرتشتیان به این آجیل هفت مغزینه لرک می گویند. این آجیل که به آجیل گهنبار هم معروف است شامل هفت مغز یا میوه خشک است: پسته، بادام، سنجد، کشمش، گردو، انجیر و خرما. حالا هم آجیلی که توی خانه های می آید ترکیبی از این دو منو است! اما فلسفه انتخاب این خوراکی ها و عدد ۷ هم برای خودش در سه شنبه آخر سال داستانی است. اولا که عدد ۷ از تعداد ستاره هفتگانه گرفته شده و نشانه ای از آنهاست سر سفره مردم. به امید رونق بخشیدن به کارهای کسی که هر کدام از تنقلات را به دهان می گذارد. اما از نظر سلامتی هم انتخاب این میوه ها و خوراکی ها بی حکمت نیست. قدیمی آجیل چهارشنبه سوری را برای سلامت اندام هفتگانه بدن این طور انتخاب کرده اند. در نگاه قدیمی ها مغز، قلب، کلیه، کبد، معده، روده و مثانه هفت عضو اصلی هستند که باید حسابی برای تقویت و سلامت آن ها به فکر بود. برای همین انتخاب آجیل های چهارشنبه سوری را هم به نیت سلامتی این اندام ها انتخاب کردند.

غذاهای سنتی اردبیل