خبرهای بد زیادی می خوانم. این هم انگار از خاصیت سخنگویی است که تمام اخبار بد دنیا بر سرت آوار می شود. بدتر از همه، لمس رنج مردم در اثر فشارهای اقتصادی است. هم رنجِ دیدن رنج را داری و هم باید حملات گروه های سیاسی مخالف را ببینی، بشنوی و بخوانی و هم نتوانی در مورد علت ها به روشنی سخنی بگویی.
مدت ها است کـــه جمـعه هایم را به خواندن پایان نامه ها و کارهای مطالعاتی - تحقیقاتی ام اختصاص داده ام. مشغول تألیف کتـــــاب «ارتباطــــات شفاهی در ایران امروز از دهه شصت به بعد» هستم که چند ترم، سنگ قبر نوشته، کنده کاری و یادداشت های روی صندلی ها و نیمکت ها و دیوارهای کلاسی، گرافیت های روی دیوارها، کنده کاری های روی درختان و اماکن عمومی و… با همکاری دانشجویان کارشناسی ام، جمع آوری شده است و فرصت جمع وجور کردن و طبقه بندی آنها را نداشتم. انگار دچار «سندروم بی حوصلگی جمعه ها» شده ام. بی اختیار غروب هر جمعه، جمعه های شاملو را همنوا با «فرهاد» زمزمه می کنم.
اما این جمعه، تولد حضرت رضا(ع) است. امام رضا(ع) برای ما ایرانی ها فقط یک امام معصوم نیست، ما از کودکی با او زیسته ایم. آن طور که مادرم می گفت با نذر امام رضا(ع) به دنیا آمدم و اولین سفر کودکی را با قطار به پابوس امام رضا(ع) رفتم. چقدر با امام رضا(ع) بحران های زندگی ام را زیسته ام و این شاید حکایت همه ما ایرانی هاست که از کودکی تا موفقیت خواهی و غم زدایی همواره امام رضا(ع) را به همراه داشته ایم.
در آخرین باری که به حرم امام عزیز رفتم، نماز و زیارت با حال و هوای خوب حرم، چه لذت شیرین و آرامش بخشی برایم به همراه داشت. در همان حال، با خود فکر می کردم میلیون ها انسان مشتاقی که در این حرم حضور می یابند در دل هایشان تنها نیاز است و بر لب هایشان دعای خیر. شاید اینجا، تنها مکانی است که هیچ کس در طلب شر برای دیگری نیست و همه غرق در آرزوهای خوب و دعای خیر هستند. چقدر امام رضا(ع) با زندگی همه ما ایرانی ها درهم آمیخته است: از شادی های کودکی تا اضطراب های بزرگ شدن و راز و نیازهای ما…
در این حال و هوا، کارتابلم را ورق می زنم. در دلتنگی غروب جمعه، خبرهای بد زیادی می خوانم. این هم انگار از خاصیت سخنگویی است که تمام اخبار بد دنیا بر سرت آوار می شود. بدتر از همه، لمس رنج مردم در اثر فشارهای اقتصادی است. هم رنج دیدن رنج را داری و هم باید حملات گروه های سیاسی مخالف را ببینی، بشنوی و بخوانی و هم نتوانی در مورد علت ها به روشنی سخنی بگویی.
سیاست هایی که در مسیرهای اجتناب ناپذیر باید طی شود و چه بی انصافند آنها که می دانند دست های بسته و نبودن ارز و حفظ مصالح را. ما برای بزرگ کردن اقتصاد، سالانه به ۷۰ میلیارد دلار و برای گذران امور کشور به ۴۰ میلیارد دلار برای تأمین نهاده های کشاورزی برای عرضه مرغ ارزان در کشور تا تأمین لوازم خانگی و ... نیاز داریم و امروز با هزار سختی در صمت، بانک مرکزی، نفت و نیرو و… ایستاده ایم تا کشور بچرخد و تیر تحریم گران به سنگ بخورد و بدین گونه جامعه تاب آور شود تا افق هایی جدید گشوده شوند. من فکر می کنم در این میان مردم، به خصوص دو دهکی که بیشترین فشار متوجه آنهاست حق دارند هرچه می خواهند بگویند و درد را فریاد کنند اما آنهایی که برای رسیدن به اهداف ۱۴۰۰ فریاد می کشند را نمی فهمم.
در این بی حوصلگی و فشار اقتصادی بر مردم گزارش جلسه ای در مورد «فضای مجازی» را می خوانم که چه تلاشی برای محدود کردن همین یک آب باریکه دلخوشی، تفریح و شغل میلیونی برای مردم انجام می شود. فکر می کنم تلگرام که محدود شد، چه کسانی در تلگرام باقی ماندند و چه کسانی بیرون رفتند و این شبکه اجتماعی دو دستی تقدیم کسانی شد که بخاطرشان محدود شد. قانون ماهواره هم که در پیش روی ماست، قانونی که عملاً دیگر قادر به اصلاح آن نیستیم و به دست خود بخش اعظمی از جامعه را به رفتار غیرقانونی سوق داده ایم.
خواندن گزارش «فضای مجازی» تمام نشده، در صفحه بعدی کارتابلم، به موضع گیری یکی ازمقامات سیاسی پیشین کشور در خصوص «برنامه راهبردی ایران و چین» می رسم. انگار نه انگار میلیاردها دلار پول ما را در کشورهای خارجی بی سر و صاحب رها کرده اند. یک روز علیه غرب می شورند و تنها راه نجات را کار با جهان منهای غرب می دانند و روز دیگر! دیگی که برای من نمی جوشد، کله…بجوشد!
در صفحه دیگر گزارش دکتر ظریف در هیأت دولت را بار دیگر مطالعه می کنم تا مطلبی برای سخنگویی استخراج کنم. تلاش آمریکا برای گرفتن قطعنامه علیه ما در شورای امنیت ناکام مانده است. با استمزاجی که انجام داده متوجه شده که به قطعنامه رأی نخواهند داد. ۹ نفرازاعضا تمایلی به صدور قطعنامه نداشتند و چین و روسیه هم قطعاً آن را وتو می کردند. پمپئو بعد از صحبت خود جلسه مجازی را ترک کرده و دیگران علیه او موضع گرفته اند. وضعیت به گونه ای بود که آمریکا حق پاسخگویی نگرفته است. نیویورک تایمز نوشته این شکست امریکا بوده است.
خوشبختانه اروپایی ها هم علیه «اسنپ بک» (بازگشت اتوماتیک تحریم ها) صحبت کرده اند. حتی مواضعی علیه تحریم های یکجانبه امریکا اتخاذ شده است. اتفاقاً من با چند نفراز کارشناسان خارجی که صحبت می کردم گفتند ظریف بسیار محکم، مستدل و حقوقی سخن گفته است. مرور می کنم ما از سال ۹۴ از گیروگور پرتگاهی شورای امنیت خارج شدیم. قطعنامه ۱۹۲۹ در سال ۹۰ بدترین قطعنامه در تاریخ علیه ایران بوده است. از زمان تشکیل سازمان ملل چنین قطعنامه ای علیه ایران صادر نشده بود.
ما از سال ۹۴ تا امروز به سلامت عبور کرده ایم. من فکر می کنم این بزرگترین منفعت ملی ماست که اجازه ندهیم آمریکا ما را در دام شورای امنیت وارد کند. فارغ از اینکه دراین دولت بوده ام منصفانه بین خود و خدا که نگاه می کنم، دولت و ظریف در فهم مسائل خارجی و در قبال مردم، جامعه و فردای ایران متعهدانه عمل کرده اند. هر وقت در حوزه سیاست خارجی می اندیشم داغ شهادت سلیمانی هم در دلم تازه می شود.
در صفحات بعدی آخرین گزارش ستاد ملی مبارزه با کرونا از میزان شیوع و مرگ و میر را می بینم. احساس می کنم مردم خسته شده اند. یک جور شورش روحی-روانی علیه سبک زندگی با پروتکل بهداشتی شکل گرفته است. خود من در همین چند روز چند کارت عروسی دریافت کرده ام. چقدر سخت و دشوار است هم به مردم بباورانیم که ابتلا و مرگ در همین نزدیکی ماست، اقتصاد را تعطیل نکنیم که فشار تعطیلی اقتصادی بیش از ۲۰ میلیون نفر را به دام فقر وحشتناک سقوط می دهد، هم باید کاری کنیم که کادر سلامت خسته نشوند.
گزارش های اقتصادی و تلاش برای حفظ نشاط در بورس را می بینم و یکی دو گزارش خوب که از تأمین ارز و تلاش صادقانه همتی و همکارانش خبر می دهد و می دانم این روند به ثمر خواهد نشست و به زودی منحنی ارز و سکه هم سر به زیر خواهد شد.از دیدن کارتابلم خسته شدم. تلویزیون روی شبکه نمایش روشن بود، صدای اذان مؤذن زاده اردبیلی می آید، چقدر این صدا را دوست دارم. گویی این صدا به آدم می گوید برخیز که وقت نماز است.
