گشت و گذار در سازه های آبی شوشتر با 1700 سال قدمت + فیلم

  یکشنبه، 24 دی 1402   زمان مطالعه 4 دقیقه
گشت و گذار در سازه های آبی شوشتر با 1700 سال قدمت + فیلم
آسیاب‌های آبی شوشتر مجموعه‌ای از سازه‌های آبی در بستر رودخانه دز است که از آن‌ها در گذشته به‌ عنوان بند و آسیاب استفاده می‌کردند. این مجموعه امروزه به‌ عنوان یکی از مکان های دیدنی شوشتر میزبان گردشگران است. با ساعد نیوز همراه باشید تا بیشتر با این بنای تاریخی آشنا شوید.

آسیاب‌های تاریخی شوشتر حدود 1700 سال قبل یعنی در دورۀ ساسانیان و در واقع همزمان با ساختِ اولیۀ شهر شوشتر ساخته شده‌اند، سازه‌های آبی که رومن گریشمن باستان‌شناس فرانسوی، آن را یکی از قدیمی‌ترین سیستم‌های آبیاری در جهان معرفی کرده است. تعداد این آسیاب‌ها بین 50 تا 60 حلقه بوده که برخی از آن زیر پل قدیم ، برخی زیر پل جدید و برخی در محدودۀ «علی کله» شهر شوشتر قرار گرفته‌اند. هر چند این آسیاب‌ها در سه قسمت رودخانه دز قرار گرفته‌اند، اما قدمت برخی از آن‌ها به دوره‌های صفویه و قاجاریه می رسد، دورانی که این آسیاب‌ها به اقتصاد شهر شوشتر نیز کمک زیادی کرد.

البته به مرور زمان به دلیل طغیان رودخانه و قرار گرفتن در مسیر جاده ساحلی برخی از آن‌ها تخریب شده‌اند، به گونه‌ای که امروز فقط حدود 20 حلقه از این آسیاب‌ها باقی مانده‌اند.

آسیاب‌های آبی شوشتر تیرماه 1380 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، اما اهمیت این سازه‌ها امروزه به حدی است که مطالعاتی ویژه روی این سازه‌ها، مجموعه پل‌های باستانی و دیگر سازه‌های آبی شوشتر با هدف ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو آغاز شده است.


تاریخچه آسیاب های آبی شوشتر


اولین آسیاب های آبی رودخانه دز در زمان حکومت ساسانیان یعنی در حدود 1700 سال پیش بنا نهاده شد که با استفاده از آن گندم ها را آرد می کردند و در زمان حکومت قاجاریان و پهلویان همچنان پا برجا ماند از طرفی هم به اقتصاد شهر شوشتر رونق خوبی بخشیده بود. برخی از این آسیاب های آبی که در سه قسمت رودخانه قرار دارند مربوط به زمان حکومت صوفیان و قاجاریان هستند.

تعداد آسیاب ها حدود 50 تا 60 حلقه می شود که بعضی از آن ها در زیر پل قدیمی و بعضی دیگر در زیر پل جدید و چند تایی هم در محدوده علی کله قرار دارند، اما به دلیل طغیان رودخانه و بالا آمدن آب آن بعضی از آن ها خراب شده اند یعنی امروزه حدود 20 حلقه از این آسیاب ها باقی مانده است.

آسیاب های آبی شوشتر به عنوان یکی از اثرهای تاریخی این شهر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده اند و در سال 1390 زمانی که سازه های آبی شوشتر ثبت جهانی شدند بازگشایی شدند.

رومن گرشمن این سیستم را به عنوان قدیمی ترین سیستم آبیاری در جهان معرفی کرده است و قدمت آن را به حدود 1400 تا 1500 سل قبل می داند. در وسط رودخانه روی یکی از دهانه های آسیاب های آبی طاق های عظیمی مشاهده می شود که شبیه به ایوان های زمان ساسانیان است و با توجه به علاقه شاهان ساسانی می توان آن را جایگاه محتشمی در گذشته معرفی کرد. این سازه ها در اوایل پل بند بوده اند که بعد ها با تغییراتی جزئی به آسیاب تبدیل شده اند.

سازه های آبی شوشتر

سازه های آبی شوشتر


نقشه و معرفی بخش های مختلف


آسیاب های آبی شوشتر نمادی از آثار تاریخی زمان ساسانیان به شمار می روند که هنوز هم کارایی خود را حفظ نموده اند. محوطه سازی های مناسبی را در این اطراف انجام داده اند و سفره خانه ای را در کنار این سازه ها راه اندازی کرده اند، به دلیل راه اندازی چرخ یکی از این آسیاب ها، آن جا لقب موزه آب را گرفته است که استقبال زیادی هم از سوی گردشگران داشته است.

قرار گرفتن این موزه در بستر رودخانه و مجاور بودن با جاده ساحلی و پارک ساحلی رعنا و پل قدیم شوشتر باعث شده این منطقه به یکی از مناطق گردشگری شوشتر تبدیل شود. اگر شما هم به دیدن این آسیاب های آبی علاقه مند هستید می توانید با مراجعه به سایت معتبر مستر بلیط اقدام به خرید بلیط مورد نیاز خود نمایید.

این سازه ها را از ملات ساروج، آجر و قلوه سنگ ساخته اند. پایه های آسیاب های آبی را از ملات گچ، خاکستر و آجر در سه ردیف متوالی ساخته اند. طرز قرار گرفتن آسیاب های آبی در گذشته به مانند سدی بوده تا آب را به جای مورد نظر هدایت کند. این سیستم پیشرفته ساسانیان باعث می شد آب اول رودخانه قطع شود.

سنگ های داخل آسیاب ها در قسمت پایین دو تکه آن ثابت هستند و با توجه به نیروی آب رودخانه چرخ آن حرکت می کند. هر آسیاب دارای 5 نفر کارگر بوده که هر کدام مسئولیتی های مختلفی بر عهده داشته اند.

در گذشته زمانی که آب رودخانه کم می شد سبد هایی حصیری را از سنگ پر می کردند و بر روی هم قرار می دادند که در نهایت یک بند انحرافی را تشکیل می داند که باعث می شد آب رودخانه بالا آید.

آسیاب ها را مانند کشتی ساخته اند که دلیل آن هم برای تنظیم فشار آب بوده است. آسیاب های آبی شوشتر دارای مالکان خصوصی بوده اند که به آن آسیابان لوینه گفته می شد.

سازه های آبی شوشتر


شرایط بازدید


هنگامی که برای سفر آماده می شوید بدون شک به فکر جاذبه های آن منطقه هستید. بسیاری از افراد ممکن است به آثارهای تاریخی علاقه داشته باشند بنابراین می توانند با رفتن به شوشتر از سازه های آبی تاریخی این منطقه دیدن نمایند و برای بازدید از این آسیاب ها نیازی نیست هیچ گونه هزینه ای را بپردازید و هر زمانی که بخواهید می توانید به این منطقه بروید.بنویسید...

راه های دسترسی به آسیاب های آبی شوشتر


بسیاری از افراد هنگام سفر از خودروی شخصی استفاده می کنند بنابراین هنگامی که راهی شوشتر می شوید، باید مسیر رودخانه دز را پیدا کنید در آن جا می توانید آسیاب های آبی را مشاهده نمایید. از طرفی برخی دیگر از افراد برای مسافرت از اتوبوس استفاده می کنند.

سازه های آبی شوشتر


سخن آخر


در این مقاله سعی شد شما با سازه های 1700 ساله ی شوشتر آشنا شوید. در صورتی که اطلاعات بیشتری دارید لطفا با ما در بخش نظرات در میان گذارید.

32 دیدگاه

  دیدگاه ها
محمود احمدفخرالدین
10 ماه پیش

باسلام...اول اینکه آسیب‌های شوشتر درمسیر رودکارون هست نه رود دز...دوما جواب دوستمون که گفته دزفول این تصاویر مربوط به دزفول هست باید ذکرکنم که نه مربوط به کهن شهر شوشتر هست
وحید
10 ماه پیش

با عرض سلام اینجا شوشتر نیست دزفول هست اطلاعات غلط ندین سپاس
پربحث های هفته   
رهبر معظم انقلاب: از وقتی که رهبر شده‌ام آجیل نخوردم؛ چون رهبر باید مثل فقرا زندگی کند! (477 نظر) 10 اقدامِ منجر به گرانی در 100 روز (254 نظر) 10 ایده تبلیغات مؤثر برای کسب‌وکارهای کوچک (246 نظر) (تصاویر) سفر به عصر قاجار؛ منظره‌های «کلاردشت»، 158 سال قبل (244 نظر) داریوش ارجمند: زنی که وزنه برداری می کند نه رَحِم دارد و نه تخمدان ریش درآورده نه می‌تواند شوهر کند و نه می‌تواند بچه داشته باشد! (243 نظر) مهران مدیری: من رفتم مسافرت و بهترین هتل اون شهر رو پیدا کردم ولی من رو نشناخت و گفت اتاقامون پُره، من هنوزم که هنوزه فکر میکنم دارم خواب میبینم+ویدیو (185 نظر) آخرین جشن تولد ساده و خلوت بهاره سرگل زایی، یکی از استعدادهای برتر کشورمان/ روحت شاد بانوی کرمانی+عکس (99 نظر) مهراب قاسم خانی: معرفی میکنم عضو جدید خانواده/ چه پشمالو و گوگولی هم هست+عکس (77 نظر) شهرام قائدی: دنیا دیگه نمیزاد مادرهای مارو، مادر من هیچوقت کرم به دستش نزد، نفهمید مو رنگ کردن چیه لباس خونه با مهمونی چه فرقی داره...+ویدیو (65 نظر) بهاره رهنما: من کاهل نماز بودم که بعد از شرط گذاشتن همسر دومم درباره نماز خواندن الان نمازم را میخوانم و دیگه کاهل نماز نیستم (61 نظر) رونالدو: برای اولین بار جورجینا را برای شام دعوت کردم متعجب بود چون باورش نمی شد که به جای اتوبوس با بوگاتی به خانه برمی گردد+فیلم (45 نظر) خلاقیت خنده دار پدر ایرانی با طراحی سینما در توالت خانه اش حماسه آفرید+عکس/ هنر نزد ایرانیان است و بس😂 (41 نظر) پریناز ایزدیار؛ هرچقدر هم شلوغ باشم بازم وقت دارم که به ازدواج فکر کنم، شرایط خانواده‌مون این مدلی نیست که ازدواج حتما باید سنتی باشه یا نباشه، ولی خودم دوست دارم همسرم رو انتخاب کنم (39 نظر) مهران مدیری: شایعه نیست؛ هواپیمای شخصی دارم سوئیچ رو هم دادم به بچه‌های پشت صحنه! / برشی از برنامه تلویزیونی جذاب «دورهمی» با اجرای بی‌نظیر مهران مدیری (39 نظر) بهنوش بختیاری؛ به همسرم میگم تو اصلا به من نگو دوستت دارم فقط بگو واریز کردم برات، تمااام🤣 (38 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
منتخب روز   
استفاده از ویروس کووید 19 برای مبارزه با سرطان! تب دنگی خطرناک شد؛ شیوع در جنوب شرقی ایران! سردار آزمون: وقتی دو تا گل میزنیم فکر میکنیم بازی رو بردیم و این ایراد بزرگ ماست/ناراحتی سردار آزمون بعد از بازی با قرقیزستان جزئیات پرونده آزار و اذیت دختر 16 ساله مشهدی از طرف 2 برادر ناتنی و پناه بردن او به کلانتری / از چند سال قبل که 2 برادر ناتنی ام به مصرف شیشه اعتیاد پیدا کردند مدام مرا کتک می زدند... مرگ پسر جوان بعد از خوردن الکل ضدعفونی اولین تمرین تیم ملی در استادیوم شهر بیشکک/ماشالله به این انرژی گروگانگیری افغان‌ها در تهران توسط 3 پاکستانی اخاذ اندروید 15 برای شیائومی و سامسونگ کی میاد؟ /لیست کامل تبلت‌هایی که اندروید15 سامسونگ را دریافت می‌کنند سلیقه‌ی خاص همسر پوریا پورسرخ برای سوپرایز تولد شوهر خوش‌تیپش با دیزاین شیک و کیک روکش طلا/ چه تیپ خفنی زده شادوماد! تصاویری از اولین تمرین ستاره های همیشه درخشان تیم ملی ایران، از طارمی گرفته تا بیرانوند و... در بیشکک قبل از بازی با قرقیزستان/به امید پیروزی✌ قتل خانمی جوان به دست یک مرد 43 ساله در تبریز/ پول و جواهرات انگیزه متهم از قتل بود سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه: دلم می‌خواهد طارمی در پرسپولیس باشد؛ قهرمانی پرسپولیس آرزوی همیشگی من است+ویدیو