به گزارش سرویس جامعه ساعدنیوز به نقل از ایسنا؛ با نزدیکی به سال نوی میلادی بازار برگزاری جشنهای وارداتی به فرهنگ کشور ما داغ میشود. این روند از حدود 10 سال گذشته پررنگتر شد. «هالووین» یکی از همین جشنها است که البته طی سالهای گذشته توجه به آن روند پر فراز و نشیبی داشته؛ از زمانهایی که پلیس برای برگزاری جشنها خط و نشان میکشید و خبر از دستگیری برگزارکنندگان مهمانی هالووین میداد تا زمانی که کافههای سطح شهر ملزم میشدند تا از استفاده از تزئینات با اِلِمانهای «هالووین» خودداری کنند و حالا که پای این جشنها بیشتر به مهمانیهای خانگی و مدارس و مهدکودکهای غیرانتفاعی باز شده است؛ همچنان با روند گسترش پایبندی افراد به این جشن مواجه هستیم.
«هالووین» یک جشن مسیحی و سنتی غربی است که مراسم آن سه شبانه روز ادامه دارد و در شب 31 اکتبر (نهم آبان) برگزار میشود. افراد معمولا در این شب با چهرههای نقاشی شده، لباسهای عجیب و غریب میپوشند یا از ماسکهای ترسناک استفاده میکنند. این جشن توسط مهاجران ایرلندی و اسکاتلندی در سده نوزدهم در قاره آمریکا رواج پیدا کرد و در همان جا نیز رونق گرفت.
شاید بتوان فضای مجازی را یکی از عوامل گسترش این رسم غربی در کشورهای خاورمیانه از جمله ایران دانست؛ افرادی که به واسطه عکسها و پستهای فیسبوک و مدتی پس از آن اینستاگرام از چنین رسمی خوششان آمد و به تقلید از غربیها پای «هالووین» را به مناسبتهای تقویمی که باید مناسک آن را به جا بیاورند، وارد کردند. با این وجود آنچه این روزها بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده، رونق گرفتن برگزاری «هالووین» برای گروه سنی کودکان، دقیقا مشابه برگزاری یک سنت همچون نوروز است.
در این زمینه محمد رحیمی جامعهشناس و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه نقد این پدیده اجتماعی_فرهنگی دو سویه دارد، گفت: یک سوی آن متوجه کنشگرانی است که اقدام به برگزاری جشنهای هالووین کرده و در شبکههای اجتماعی تصاویر و فیلمهای آن را وایرال میکنند. سوی دیگر نقدها متوجه حاکمیت و سیاستگذاران فرهنگی است چرا که باید اولا آسیبهای این پدیده را مورد توجه قرار دهند، ثانیا به ترویج سنتهای ملی و محلی اقدام کنند. مطمئنا نقد و روشنگری در این زمینه میتواند در افزایش آگاهی افراد از ابعاد پنهان این پدیده و کژکارکردهای آن و همچنین اصلاح سیاستگذاریهای فرهنگی تأثیرگذار باشد.
او در پاسخ به این سوال که چرا جدی گرفتن جشنهای غربی همچون هالووین در کشور ما از سایر کشورهای همسایه بیشتر است؟ توضیح داد: به اعتقاد بنده یکی از عوامل مهم و تعیین کننده در این جریان، تنزل و فرسایش شدید سرمایه فرهنگی جامعه است. چنانچه اگر به برگزار کنندگان این قبیل جشنها توجه کنیم، متوجه میشویم که برخی از این افراد سرمایه فرهنگی بسیار پایینی دارند؛ یعنی کمتر مطالعه میکنند و حافظه تاریخی ضعیفی دارند به طوری که شخصیتهای ملی و حوادث و جریانهای تاریخی جامعه خود را نمیدانند. جامعهای هم که حافظه تاریخی ضعیفی داشته باشد، هویت خود را در فرهنگهای دیگر جستجو میکند و با فرهنگ خود بیگانه میشود. در چند سال اخیر نیز که پای گوشیهای هوشمند و شبکههای اجتماعی به زندگی مردم باز شده است، بخش زیادی از زمان مردم بهویژه جوانان پای صفحههای مفید و نامفید مجازی میگذرد. در این فضا افراد جشن هالووین را فرصت مناسبی برای عرضه و نمایش خود میدانند.
رحیمی در پایان تاکید کرد: آنچه باید به آن توجه داشته باشیم این است که ما در فرهنگی که قدمت دیرینه دارد زیست میکنیم، ولی نگاه برخی به فرهنگ غربی است که گاهی هیچ سنخیتی با فرهنگ ما ندارد. به طوریکه چنین تصور میشود که هر چه به فرهنگ غربی نزدیکتر همان اندازه باکلاستر و شیکتر و هر چه از فرهنگ غربی دورتر و به فرهنگ اصیل ایرانی نزدیکتر، متحجر و عقب ماندهتر. برگزاری مراسم هالووین در مهدکودکها و مدارس غیر انتفاعی لاکچری و استقبال بسیار بالای خانوادهها و پر شدن صفحات مجازی از تصاویر این جشنها نشان از یک خلاء هویتی دارد. خلأیی که در ضعف فرآیند اجتماعی شدن رخ میدهد و خانوادهها، نظام آموزشی، رسانههای جمعی و نهادهای فرهنگی در پر کردن آن خلاء نقش پررنگی دارند.
