هر اقدام رادیکال علیه عربستان از سوی آمریکا می تواند در میان مدت ضربه ای اساسی به منافع غرب بزند

اوپک برای جلوگیری از سقوط قیمت نفت، چنین اقدام پیشگیرانه ای را در دستور کار قرار داده است.

ساعدنیوز: تصمیم جنجالی هفته اخیر درباره کاهش تولید دو میلیون بشکه ای نفت در روز در بحبوحه جنگ اوکراین و تقابل دو ابرقدرت جهانی با واکنش منفی آمریکا و کشورهای غربی مواجه شده است. به نظر حضرتعالی اساساً اوپک به چه دلیلی چنین تصمیمی را اتخاذ کرده است؟

امیرعلی ابوالفتح: من کارشناس مسائل نفت و انرژی نیستم و کسانی که کارشناس مسائل نفت هستند یقیناً پاسخ دقیقتری به این سؤال می توانند بدهند. اما بر اساس اخباری که در طول یک هفته گذشته منتشر شده است، به نظر می رسد که کشورهای تولیدکننده نفت به شدت دلنگران کاهش قیمت نفت در پی رکود اقتصادی حاصل از تورم و آثار جنگ در شرق اروپا هستند.

طبیعتاً در پی رکود، تقاضا برای نفت می تواند کاهش یابد و کشورهای تولید کننده نفت معتقدند که قیمت هر بشکه نفت می تواند کاهش بی سابقه ای را حتی تا مرز 35 دلار تجربه کند. بنابراین، برای جلوگیری از سقوط قیمت نفت، چنین اقدام پیشگیرانه ای را در دستور کار قرار داده اند.

خود کشورهای تولیدکننده نفت هم اعلام کرده اند که تصمیم اخیر اوپک به هیچ وجه سیاسی نیست و مشخصاً مقامات عربستانی گفته اند که مشکلی با آمریکا ندارند و این تصمیم برای فشار برغرب و آمریکا نیست. بلکه هدف اصلی این تصمیم حفظ ثبات در بازار نفت است.

این تنبیه سنگین نخواهد بود، چرا که هر اقدام رادیکال می تواند روابط دو کشور را دچار تنشی بکند که در میان مدت ضربه ای اساسی به منافع غرب می تواند بزند.

ساعدنیوز: بعد از اعلام رسمی تصمیم اوپک، انگشت اتهام به سمت عربستان سعودی رفت و حتی در کنفرانس خبری هیئت رئیسه اوپک رسانه های آمریکایی و غربی با حمله به عربستان خواستار توضیح ریاض درباره خیانت به آمریکا شدند. آقای بایدن نیز اعلام کرد که واشنگتن، این اقدام عربستان را تلافی خواهد کرد و ریاض تنبیه خواهد شد. تحلیل حضرتعالی در این مورد چیست؟

امیرعلی ابوالفتح: وقتی اوپک در دهه 1960 تأسیس شد، عربستان سعودی به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت در اوپک جزو گردانندگان اصلی این سازمان بود و پس از شکل گیری اوپک پلاس، اخباری درباره روابط و همکاریهای نزدیک میان عربستان به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت اوپک و روسیه به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت خارج از اوپک وجود داشت و گفته می شد که این دو کشور در راستای منافع نفتی مشترک شان تصمیماتی هماهنگ را اتخاذ می کنند.

بعد از شروع جنگ اوکراین، آمریکایی ها انتظار داشتند که متحدانشان برای تحقق راهبرد ایالات متحده آمریکا در جنگ انرژی علیه روسیه، و برای اخراج روسیه از بازار انرژی و کاهش هزینه تحریمهای اعمالی علیه مسکو و نیز تأمین هزینه جنگ اوکراین، در کنارشان قرار بگیرند. شرکت های اروپایی و آمریکایی این کار را کردند، ولی عربستان سعودی و امارات متحده عربی با آمریکا در این مورد همراهی نکردند.

درست یک هفته بعد از تصمیم اوپک پلاس، محمد بن زاید آل نهیان رئیس امارات متحده عربی و حاکم ابوظبی به روسیه سفر کرد و دیدار گرمی با پوتین داشت و کادوی تولد نیز برای او تهیه کرد! این موضوع به هیچ وجه خوشایند آمریکا نیست. اصولاً این دیدار به عنوان اتحاد پوتین و بن سلمان بر علیه منافع آمریکا تلقی می شود.

آمریکایی ها از تصمیم اوپک و نیز اتفاق اخیر، خشمگین هستند و قصد تنبیه عربستان سعودی را دارند. ولی این تنبیه سنگین نخواهد بود، چرا که هر اقدام رادیکال می تواند روابط دو کشور را دچار تنشی بکند که در میان مدت ضربه ای اساسی به منافع غرب می تواند بزند.

هنوز خبری از اقدام مؤثر علیه عربستان از سوی آمریکا وجود ندارد و در حد لفاظی و چنگ و دندان نشان دادن است. هر نوع اقدام واشنگتن علیه عربستان طبیعتاً به منافع غرب و آمریکا آسیب می زند.

به نظر می رسد که اگر آمریکا نتواند رضایت این کشورها را جلب کند، در آینده ای نزدیک می توانیم شاهد آن باشیم که این کشورها به متحدان راهبردی روسیه تبدیل شوند.

ساعدنیوز: سفر جنجالی بن زاید به روسیه بازتاب گسترده ای در رسانه ها داشته است خصوصاً مشایعت او توسط پوتین تا دم در خودرو و نیز دادن ژاکت اش به او! رسانه های آمریکایی معتقدند که این سفر حامل پیامی برای واشنگتن است و معتقدند که دیدار توسط بن سلمان هماهنگ شده است و نوعی دهن کجی به بایدن است. چرا کشورهای حاشیه خلیج فارس و عربستان سعودی بی توجه به هشدارهای غرب و آمریکا، گرمای روابط شان با روسیه را بیشتر و بیشتر می کنند؟

امیرعلی ابوالفتح: وقتی جنگ شروع شد، اروپا، کانادا، ژاپن، استرالیا، سنگاپور، نیوزلند و کره جنوبی پشت سر آمریکا قرار گرفتند تا روسیه به زانو درآید. اما چنین حمایتی در منطقه خاورمیانه شکل نگرفت. کشورهایی مانند عربستان سعودی، کویت، بحرین و امارات متحده عربی، حاضر به همراهی با آمریکا در تقابل با روسیه نشدند!

امروز هم شاهد نزدیک تر شدن این کشورها به روسیه و توسعه روابط فیمابین هستیم. واقع مطلب این است که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از آمریکا دلخور هستند و معتقدند که آمریکا در زمان های بحرانی پشت متحدان خودش را خالی می کند.

این کشورها انتظار دارند که به طور مثال، وقتی آرامکو با پهباد زده می شود، آمریکا با عامل این حمله به سختی برخورد کند ولی چنین اتفاقی نمی افتد. این کشورها احساس تنهایی می کنند و به همین، احساس می کنند که نیاز به متحدان جدیدی دارند.

همچنین روابط خاص چین با این کشورها و توسعه سرمایه گذاری در این مناطق و افزایش خرید نفت از این کشورها از سوی پکن، باعث شده است که این کشورها به تنوع بخشیدن به خریداران بیندیشند و به دلیل همکاریهایی که میان پکن و مسکو وجود دارد، طبیعتاً سفر رئیس امارات متحده عربی به روسیه نیز دور از انتظار نیست.

به نظر می رسد که اگر آمریکا نتواند رضایت این کشورها را جلب کند، در آینده ای نزدیک می توانیم شاهد آن باشیم که این کشورها به متحدان راهبردی روسیه تبدیل شوند. نشانه هایی هم وجود دارد. شاید در سه چهار ماه آینده اتفاقاتی رخ دهد که شاهد چرخش هایی در این منطقه باشیم و این برای ایالات متحده آمریکا نگران کننده است.

شوک اوپک به بازار انرژی؛ تقابل عربستان با آمریکا یا طرحی برای فشار مضاعف بر روسیه؟