هولکه خوانی یک مراسم آیینی بومی خرسان جنوبی است که در زمان شروع زندگی مشترک انجام میگیرد. هولک به معنی زنی پاک و عفیف و هولکه خوانی یعنی خواندن و بیان پاکی و عصمت است. زوجین با انسان پاک ازدواج می کنند و زندگی خود را با پاکی و صداقت شروع می کنند و اشعار هلوکه نیز ذکر و مدح پاکی و مطهر بودن امامان معصوم(ع) است. یکی از این مراسم صمیمانه، ساده و با نشاط رسم هلوکه خوانی در روستاهای اطراف شهرستان خوسف که به ناحیه هردنگ معروف و مشهور است انجام می شود و درحال حاضر برگزار می شود.
براساس پژوهش های میدانی و افرادی که با آنها مصاحبه شده است قدمت این مراسم به بیش از ۱۵۰ سال می رسد.موقعی که می خواهند لباس های داماد را برتنش کنند همه اهالی و فامیل در میدان روستا جمع می شوند؛ اول یک نفر از زنان فامیل داماد سپند دود کرده و می آورد و همه حاضرین هم صلوات بر محمد و آل محمد می فرستند؛ هم زمان در یک طرف، موسیقی محلی را نواخته و عده ای رقص چوب انجام می دهند. بعد یک زیر انداز می اندازند و داماد بر روی آن می نشیند، دو نفر از طرف فامیل عروس و داماد از افراد مسن و سالمند می آیند و لباس های داماد را یکی یکی بر تنش می کنند؛ در این مدت یک نفر از اهالی روستا که از بزرگان و سالمندان روستا است ابیاتی را می خواند که همه آنها در وصف و اوصاف پیامبر(ص) و ۱۲ امام بوده و بعد از هربیت بقیه حاضرین جلسه باهم، هم صدا می خوانند: «محمد یاعلی مولا محمد».
بعد از آن داماد به همراه یکی از همان افراد سالمند و بزرگان به پیش پدر خودش و پدر عروس می رود با آنها دست داده و بعد به ترتیب با تمام اهالی و حاضران جلسه دست می دهد و روبوسی می کند. همچنین یک نفر از فامیل جعبه شیرینی را تعارف می کند و یک نفر هم عطری که برای داماد از طرف عروس گرفته می شود به همه حاضرین می زند، در گذشته از گلاب و مواد خوشبو کننده محلی استفاده می شده و در حال حاضر از ادکلن های معمول بازار استفاده می شود. در مجلس زنان نیز همین طور دو نفر از زنان بزرگ و سالمند روستا لباس های عروس را به تن می کنند و هم زمان یکی از بانوان بزرگ و سالمند هولکه را می خوانند و اما در جلسه زنان جدای از این اشعار (در مورد ائمه اطهار) شعرهای دیگری هم خوانده می شود که بیشتر این اشعار مناسبت داشته و خانواده عروس و داماد بیشتر مفاخر و اوصاف عروس و داماد را به هم نشان می دادند. این آئین و مراسم به شماره ۲۲۳۱ در تاریخ ۱۶ دی ماه سال جاری ۱۳۹۹ در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است.
سبک جالب و هنرمندانه دختران قوم قشقایی به پاسخ خواستگاری
