شرکت آمازون بزرگ ترین شرکت خرده فروشی مبتنی بر اینترنت در سراسر جهان است که فعالیتش را به عنوان فروشگاه آنلاین کتاب آغاز کرد و مدتی بعد محصولات دیگری مانند سی دی، دی وی دی، نرم افزار، کتاب های الکترونیکی، مبلمان، غذا و اسباب بازی را به محصول اول یعنی کتاب افزود. این شرکت روزبه روز محصولات بیشتری را در سایت خود عرضه کرد تا جایی که امروز شما می توانید هر چیزی را که فکرش بکنید از آمازون بخرید. اما آمازون چگونه شکل گرفت؟
آغاز فعالیت شرکت آمازون
در دهه 90 میلادی و پس از گسترش استفاده از اینترنت در کسب و کارها و فروش محصولات آنلاین بود که جف بزوس (jeff-bezos) شغلش را در یکی از شرکت های وال استریت ترک کرد تا کسب و کار خود را راه بیندازد. جف پس از خواندن مقاله ای که در آن رشد 2300 درصدی سالانه اینترنت را پیش بینی کرده بود، لیستی از 20 محصولی که از طریق اینترنت می تواست آن ها را بفروشد، تهیه کرد و بعد لیست خود را به پنج محصول محدود کرد: CD (لوح فشرده)، سخت افزار و نرم افزارهای کامپیوتری، ویدیو و کتاب.
کتاب، انتخاب اول جف بزوس بود؛ چراکه از نظر او در آن زمان تقاضای زیادی برای ادبیات در بازار جهانی و خرید کتاب با قیمت کم تر وجود داشت. این شد که در سال 1995 فعالیت شرکت به عنوان یک کتاب فروشی آنلاین و با دسترسی به عمده فروشیِ کتاب اینگرام آغاز شد. پس از گذشت تنها چهار ماه از آغاز فعالیت، آمازون به یک وب سایت بزرگ و محبوب تبدیل شد و از 50 ایالت در آمریکا و 45 کشور دیگر سفارش می گرفت. یکی از تفاوت های آمازون با رقبایش مثل Barnes & noble این بود که انبار آمازون که در واقع گاراژ خانه جف بزوس بود در نهایت ظرفیت نگهداری 2000 کتاب را داشت ولی او طوری برنامه ریزی کرده بود که بیش تر سفارش ها مستقیم از توزیع کننده و عمده فروش به دست مشتری می رسید.
جف بزوس (jeff-bezos)
جفری پرستون بِزوس (Jeffrey Preston Bezos) زادهٔ ۱۲ ژانویهٔ ۱۹۶۴ است. وی پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه پرینستون در رشته علوم کامپیوتر و مهندسی برق، در چندین جای مختلف از جمله یک استارتاپ مخابراتی و یک شرکت بانکی کار کرد. در سال 1994، بزوس در صندوق ریسک D.E.Shaw سرمایه گذاری کرد. او به سرعت پله های ترقی را طی کرد و پس از چهار سال نایب رئیس شد. در آنجا، بزوس مسئول تحقیق در مورد فرصت های تجاری جدید در اینترنت بود که در آن زمان به شدت در حال گسترش بود. وقتی بزوس لیستی از 20 محصول که می توانستند به صورت آنلاین بفروش برسند را پیشنهاد کرد، آن ها شدیدا مخالفت کردند و باعث دلسردی او شدند. در این زمان بود که بزوس تصمیم گرفت از آنجا بیرون بیاید و به تنهایی کار کند. او میگوید: “می دانستم اگر این کار را نکنم پشیمان خواهم شد، کاری که فکر می کردم ممکن است یک رویداد انقلابی در اینترنت باشد. وقتی اینطور به این موضوع فکر کردم … تصمیم گیری برایم فوق العاده آسان بود.”
او صاحب رسانه، کارآفرین و سرمایه گذار اهل آمریکا در زمینهٔ اینترنت، و نیز مدیرعامل و مؤسس شرکت آمازون، بزرگترین شرکت خرده فروشی آنلاین در جهان است. در تاریخ ۶ مارس ۲۰۱۸، بیزوس با ۱۱۲ میلیارد دلار دارایی ثبت شده، از بیل گیتس پیشی گرفت و به عنوان دومین فرد ثروتمند جهان شناخته شد. فوربز در ۲۶ اگوست ۲۰۲۰ اعلام کرد: بزوس پس از ایلان ماسک با ۲۰۵ میلیارد دلار ثروت به نخستین فردی تبدیل شد که بالای ۲۰۰ میلیارد دلار ثروت در اختیار دارد. او با بنیان گذاری وبگاه «آمازون دات کام»، نقش کلیدی در زمینهٔ رشد تجارت الکترونیک ایفا کرد. بزوس در اوت ۲۰۱۳ روزنامه واشینگتن پست را خریداری کرد. همچنین گفته شده که او در مسیر تبدیل شدن به ثروتمندترین فرد در تاریخ معاصر جهان است. وی ۱۰ میلیارد دلار از ثروت خود را صرف تغییرات اقلیمی کرد. همچنین وی اولین فردی است با موشک خصوصی به فضا سفر کرده که هزینه تمام این عملیات را خود پرداخت کرد.
مشتری مداری؛ راز موفقیت آمازون
آمازون به عنوان پیشتاز تجارت الکترونیک تلاش می کرد برای خرید آنلاین، به استاندارد بالایی دست یابد؛ چیزی که تا آن زمان اتفاق نیفتاده بود. آمازون تنها به دنبال سود نبود و مشتری برایش بسیار مهم بود و شاید همین موضوع باعث شد تا این وب سایت تا قبل از سال 1997 یک و نیم میلیون عنوان کتاب بفروشد. قیمت ها در وب سایت آمازون با تخفیف همراه بود و قیمت آن برای مشتری پائین تر از بازار می شد. در وب سایت بخشی هم برای مشاوره وجود داشت تا مشتریان بتوانند برای انتخاب کتاب مشورت کنند. آمازون هم بر اساس تاریخچه خرید مشتری، کتاب های نزدیک به سلیقه اش را به او پیشنهاد می داد.
آمازون گاهی همراه سفارش ها، هدیه های کوچک تری هم می فرستاد یا با استفاده از ایمیل مارکتینگ که در آن زمان چندان رایج نبود، عنوان های تازه در فروشگاهش را به مشتری اطلاع می داد. امکان نظردهی هم در صفحه محصولات آمازون وجود داشت تا مشتریان برای هر محصول، نظر خود را بنویسند و یا بحث کنند تا دیگر مشتریان از آن ها بهره ببرند.
چرا آمازون نامگذاری شد؟
جف بزوس شرکت خود را در ۵ جولای ۱۹۹۴ با نام “Cadabra” ثبت کرد ولی یک سال بعد و زمانی که یک وکیل نام شرکت را به اشتباه Cadaver به معنای “جسد” تلفظ کرد، نام آن را به آمازون تغییر داد. او در سپتامبر ۱۹۹۴ آدرس اینترنتی Relentless.com به معنای “بی رحم” را خریداری کرد و قصد داشت تا فروشگاه آنلاین خود را با این آدرس اینترنتی عمومی کند. اما دوستانش به او گفتند که این نام کمی شیطانی به نظر می رسد و بهتر است نام آن را تغییر دهد. جف بزوس برای انتخاب یک نام مناسب برای شرکت خود که با حرف A آغاز شود؛ در فرهنگ لغت جستجو کرد و تحت تأثیر نام آمازون قرار گرفت. به این دلیل که در فرهنگ لغت از جنگل های آمازون به عنوان مکانی عجیب و غریب و متفاوت نام برده شده است و این دقیقاً همان توصیفی بود که جف بزوس از آینده کسب و کار خود داشت. لوگوی برند آمازون هم در تاریخ ۱۹ ژوئن سال ۲۰۰۰ طراحی شد. یک فلش از حرف A به حرف Z به صورت لبخند در لوگوی آمازون دو مفهوم را منتقل می کند: از a تا z، یعنی همه چیز در این سایت پیدا می شود و لبخندی که از رضایت مشتری حکایت دارد.
تامین کالا در یک گاراژ انجام می شد؟!
جف بزوس مدیریت Amazon.com را مستقیماً از گاراژ خود در سیاتل آغاز کرد. اما با این وجود، تاریخ آمازون شروع خروشانی داشت که فراتر از هر استارتاپ نوپای دیگری بود بطوریکه طی 30 روز ، آمازون هفته ای 20000 دلار فروش داشت و فقط در چند ماه، آمازون از همه ایالت های آمریکا باضافه 45 کشور دیگر مشتری داشت و پس از گذشت 1 سال، بزوس 250 کارمند استخدام کرد. اگرچه آمازون به صورت گلوله برفی پیشرفت می کرد، برای تامین تقاضای بیشتر به سرمایه اضافی نیاز داشت. بنابراین، در سال 1997، بزوس تصمیم گرفت سهام IPO آمازون را تنها با 18.00 دلار برای هر سهم عرضه کند. هرکس موفق به گرفتن این سهام میشد مانند این بود که روی یک دسته پول نقد نشسته باشد. به گفته Investopedia، مقدار 10،000 دلار سرمایه گذاری در آن روز تا ماه مه 2020 به بیش از 12 میلیون دلار خواهد رسید. آمازون 54 میلیون دلار جمع آوری کرد که این بودجه برای گسترش Amazon.com به عنوان فروشنده پیشرو در فروش آنلاین کتاب در زمان خود اختصاص یافت.
تبدیل آمازون به فروشگاه همه کاره
آمازونی که امروز می شناسید بیش از یک کتابفروشی آنلاین پیشرو است. بلکه یک فروشگاه آنلاین پیشرو برای هر چیزی که فکر می کنید است! اگر امروز به وبسایت آن ها بروید، می توانید لوازم جانبی حیوانات خانگی، لباس و ترامپولین خریداری کنید. پس از جذب Market Whole Foods که یک فروشگاه زنجیره ای غذا در آمریکاست، حتی می توانید مواد غذایی خود را نیز بصورت آنلاین سفارش دهید. این تغییر کاملا آهسته بود. در سال 1998، آمازون اعلام کرد که می خواهد علاوه بر کتاب، فروش آیتم های دیگری را نیز انجام دهد. آن ها ابتدا، شروع به فروش بازی های رایانه ای و موسیقی کردند و ظرف چند سال، دسته بندی محصولات آمازون شامل نرم افزارهای رایانه ای، اسباب بازی ها و بازی های ویدئویی شد. رشد سریع آمازون توجه زیادی جلب کرد. مجله TIME، جف بزوس را به عنوان شخص سال 2019 معرفی کرد. چهره جف بزوس بر روی جلد مجله تایم باعث شد سخنرانی های عمومی انجام دهد که آن هم تبلیغات بیشتری برای Amazon.com ایجاد کرد.
آمازون فقط دسته بندی محصولات خود را گسترش نداد!
آمازون کاری فراتر از افزایش دسته بندی محصولات کرد. بزوس خرید و راه اندازی شرکت های فرعی را نیز آغاز کرد. پس از دستیابی به سودآوری عظیم در چند سال ، بزوس سرمایه گذاری زیادی بر روی رایانه ها و سرورها برای اجرای عملیات تجاری خود انجام داد و در نهایت به یک ایده عالی رسید. اینکه آن ها از سیستم های رایانه ای خود برای کمک به شرکت های دیگر برای راه اندازی تجارت خود استفاده کنند.
در سال 2006 آمازون شروع به ارائه خدمات وب آمازون (AWS) کزد. AWS یک شرکت کامپیوتری ابری است که وبسایت هایی را برای مشتریان و شرکت های تجاری، میزبانی می کند. اگر شما یک کارآفرین با ایده تجاری موفق هستید، به یک فضای آنلاین نیاز دارید و باید سایت خود را روی یک سرور، میزبانی کنید. AWS این امکان را به شما می دهد که سرورها را بر اساس نیازهای تجاری منحصر به فرد خود اجاره کنید. این راهی مقرون به صرفه برای صاحبان مشاغل کوچک برای اجرای وبسایت هایی در مقیاس بزرگ است. AWS برای صاحبان مشاغلی غیر از مشاغل کوچک هم خدمات ارائه می کند. شرکت های بزرگ شناخته شده ای که احتمالاً با آن ها آشنا هستید نیز از AWS استفاده می کنند:
- Netflix
- Twitch
با این وجود، AWS تنها یک بخش کوچکی از وب گسترده شرکت های فرعی آمازون است. شاید با دیگر شرکت های فرعی آمازون آشنا باشید. لیست کوتاه آن شامل IMDb ، Audible ، Zappos.com ، Twitch و Whole Foods Market است. تاریخچه آمازون تنها با فروش محصولات به پایان نمی رسد. اگر پرده ها را کنار بزنید، خواهید دید که آمازون همه جا هست.
ادامه روند موفقیت آمازون
در عرض کم تر از دو سال فعالیت و سال 1997، سهام آمازون در بازار بورس آمریکا عرضه شد. همکاری با دیگر وب سایت ها در اوایل سال 96 هم به رشد این شرکت کمک کرد. برنامه همکاری این گونه بود که وب سایت های مستقل و شخصی می توانستند تبلیغ یکی از کتاب های دلخواه خود را روی وب سایتشان بگذارند و مشتری را به وب سایت آمازون هدایت کنند. اگر مشتری سفارشی می داد سه تا هشت درصد کمیسیون به صاحب وب سایت تعلق می گرفت. چیزی که امروزه تحت عنوان افیلیت مارکتینگ استفاده می شود.
در اواسط سال 1997 آمازون قراردادهایی با شرکت هایی هم چون Yahoo، America online، Netscape و Altavista بست. همان زمان بود که بزوس اعلام کرد آمازون اولین خرده فروشی اینترنتی است که به یک میلیون مشتری دست یافته است و حدود 11 سال بعد، آمازون به شرکتی تبدیل شد که در ۱۶۰ کشور دنیا فعالیت داشت و سالانه حدود 232 میلیارد دلار فروش داشت. آمازون در حال حاضر غیر از وب سایت اصلی 41 برند فرعی دیگر هم دارد که معروف ترین آن ها Zappos ، IMDb، Goodreads، Whole Foods، Audible و Souq هستند.
آمازون هم چنان در حال گسترش زیرساخت های خود است تا کارش را گسترش دهد. این شرکت در چند سال اخیر دستگاه های پخش تلویزیون، بلندگوهای هوشمند مجهز به دستیار صوتی الکسا و تلفن های هوشمند خودش را به بازار عرضه کرده است. با این که تلفن های هوشمند آمازون چندان موفق نبوده اند؛ اما به گفته جف بزوس تیم سخت افزاری آن ها در حال کار کردن روی این موضوع هستند و به زودی خبرهای جدیدی در این رابطه منتشر خواهد شد. رشد شرکت آمازون تنها به تجارت الکترونیکی آن محدود نمی شود. خدمات رایانش ابری این شرکت حدود هشت میلیارد دلار برای آن ها درآمد داشته است و در آینده نیز شاهد اختراعات و ارائه سرویس های جدیدی از طرف این شرکت خواهیم بود. جف بزوس در یکی از مصاحبه هایش گفته است: «شرکت هایی که به دنبال تجربه کردن چیزهای جدید نیستند و با آغوش باز از شکست ها استقبال نمی کنند درنهایت در یک موقعیت ناامید کننده قرار خواهند گرفت».