حکم روزه‎خواری بر اثر ضعف جسمانی چیست؟ 

آشنایی با احکام روزه خواری بر اثر ضعف جسمانی

روزه (به عربی: صوم و صیام) خودداری از خوردن و آشامیدن و برخی کارهای خاص دیگر از اذان صبح تا اذان مغرب به انگیزه پیروی از فرمان خدا است. روزه جزو فروع دین، برترینِ عبادات و از ارکان پنج گانه اسلام بوده و در ادیان پیش از اسلام نیز به روش هایی وجود داشته است.در منابع دینی برای روزه آثار اخلاقی و معنوی متعددی بیان شده است؛ از جمله: کسب تقوا، سپر آتش دوزخ، کفاره گناهان، زکات بدن، عامل دوری از شیطان. همچنین گفته می شود روزه داری آثار جسمی و روانی همچون کاهش اضطراب و افسردگی، افزایش عزت نفس و پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی دارد.روزه از نظر فقهی بر چهار قسم واجب، مستحب، مکروه و حرام بوده و روزۀ ماه رمضان از روزه های واجب به شمار می رود. خوردن و آشامیدن، آمیزش جنسی، دروغ بستن بر خدا، پیامبر(ص) و امامان(ع)، رساندن غبار غلیظ به حلق، باقی ماندن بر جنابت، حیض و نفاس، خودارضایی، فرو بردن تمام سر در آب و استفراغ کردن، مبطلات روزه هستند. کسی که روزه بر او واجب است، اگر آگاهانه یکی از مبطلات آن را انجام دهد، قضای روزه و کفاره بر عهده او است.

ضعف جسمانی مسأله ای است که عده ای از روزه داران به آن مبتلا هستند؛ این افراد به دلیل جواز پزشک یا اجتهاد شخصی توانایی ادای روزه در این مقطع خاص را ندارند؛ اما آیا باید قضای آن را ادا کنند یا خیر؟ در ادامه بر اساس کتاب سؤالات احکام شرعی مطابق با فتوای مقام معظم رهبری و آیت الله مکارم شیرازی به این پرسش پاسخ می دهیم.

سؤال750:من بر اثر ضعف جسمانی از ابتدای سن بلوغ تا دوازده سالگی روزه نگرفته ام، در حال حاضر چه تکلیفی دارم؟
پاسخ:واجب است روزه هایی را که در ماه مبارک رمضان نگرفته اید با اینکه به سن تکلیف رسیده بودید قضا کنید و اگر افطار روزه ماه رمضان عمدی و اختیاری و بدون عذر شرعی بوده کفاره هم بر شما واجب است.

نظر آیت الله مکارم شیرازی

سؤال:دختری به سن بلوغ رسیده است؛ ولی به واسطه ضعف جسمی توان روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان را ندارد و بعد از ماه رمضان هم تا سال بعد نمی تواند قضا کند، حکمش چیست؟
پاسخ:باید کفّاره مدّ طعام را بدهد؛ یعنی برای هر روز معادل 750 گرم گندم و مانند آن به فقیر بدهد. و قضای این روزه ها بر او واجب نیست.

حد شکستن روزه برای تشنگی چیست؟

تشنگی باید به اندازه ای باشد که ترس از بی هوشی به سراغ فرد بیاید. در چنین شرایطی هم باید به قدری آب بنوشد که از مرگ نجات پیدا کند. هرچند که روزه او باطل می شود اما در ادامه روز هم باید از هر آنچه روزه را باطل می کند، پرهیز داشته باشد. این حکم نشان می دهد در صورت مشقت شدید فقط می توان از ادامه روزه گرفتن دست کشید.اما عده ای تصور می کنند چون در طول روز باید بیرون از خانه کار کنند، می توانند روزه نگیرند!یکی از مسائل مهمی که شاید برخی افراد آگاهی درستی نسبت به آن ندارند، فضیلت روزه داری است. برای همین حاضر نیستیم سختی روزه را تحمل کنیم. درست است که ماه رمضان امسال روزها بلندند اما به هر حال فصل بهار است و هوا به اندازه تابستان گرم نیست. با این وجود مشاهده می کنیم گاهی افرادی در ملاء عام و در میان مردم روزه خواری می کنند.درباره فضیلت روزه داری در کتاب ثواب الاعمال نوشته شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «اندام مؤمن روزه دار به تسبیح درمی آیند و فرشته ها بر او درود می فرستند و برای روزه دار از درگاه خدا آموزش می طلبند.» اما ما بی توجه به این فضیلت مهم، بیشتر از آنکه به آخرت و زندگی جاودان خود توجه داشته باشیم، به دنیا و آرزوهای دنیایی مان توجه داریم. همین دل بستگی به دنیا ما را غافل کرده، آن هم غفلتی که با گناه آمیخته شده است.