حمام فین در باغ فین کاشان است. این حمام قدیمی به دلیل قتل میرزا تقی خان امیرکبیر، صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار در ۲۰ دی ۱۲۳۰ هجری خورشیدی مشهور است.در قسمت جنوبیِ باغ فین دو حمام وجود دارد که به حمام کوچک و بزرگ معروفند. حمام کوچک از آثار دورهٔ صفویه و همراه با بنای اولیهٔ باغ فین ساخته شده است. حمام بزرگ در دوران قاجاریه به فرمان فتحعلی شاه ساخته شده است.حمام بزرگ مخصوص امرا و حمام کوچک اختصاص به استفادهٔ خُدّام داشته است. در هریک از حمام ها، قسمت هایی شامل ورودی، گرم خانه، آب نما، خزینه، محل نظافت و سربینه (رختکن) به چشم می خورَد. کانال هایی جهت تعویض آب خزینه ها و حوضچهها در کف حمام ها وجود دارد. دیوار حمام ها با عایق رطوبتی مخصوص (ماسه، آهک یا ساروج) پوشانده شده است. این حمام دارای دالان ها و راهروهای زیادی است و معماری زیبایی دارد.ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو بنای حمام فین در ۱۵ آذرماه سال ۱۳۱۴ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. در پی تلاشی چندساله، یونسکو نیز در سال ۲۰۱۱ میلادی، باغ فین را، که حمام فین نیز در آن مجموعه قرار دارد، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت کرد.
حمام کوچک
ساخت این حمام به دوره ی صفویه (هم زمان با ساخت بنای اولیه ی باغ فین) برمی شود. نکته ی قابل توجه این حمام وجود هفت کاشی قدیمی در قسمت خزینه است که حدود ۵۰۰ سال قدمت دارند. این حمام به منظور استفاده ی خدمتکاران ساخته شده است؛ به همین دلیل از حیث معماری، ویژگی بارزی نداشته و سبب شهرتش رویدادی تاریخی است که در آن به وقوع پیوسته است. این حمام در برخی از روزهای هفته برای استفاده ی عموم در اختیار مردم قرار می گرفته است.
حمام بزرگ
حمام سلطنتی یا حمام بزرگ، در دوره ی قاجاریه و به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است. البته در کنار ساخت حمام جدید، حمام کوچک را نیز که پس از پایان دوران صفوی از رونق افتاده بود، به دستور شاه مرمت کردند. از آن جایی که حمام بزرگ برای استفاده ی فرماندهان و بزرگان دربار ساخته شده است، به لحاظ معماری اهمیت دارد و ستون های مرمر و سقف نقاشی شده اش فوق العاده تماشایی است.
حمام بزرگ دو سربینه دارد. سربینه ی اول که به ورودی نزدیک تر است، سکویی در انتها و بخاری دیواری دارد. در این سربینه وجود نورگیرهایی مزین به کاشی های مشبک که به باغ باز می شوند، چشم انداز دلپذیری را ایجاد کرده است. سربینه ی دوم، حوضی در میانه و مسیر ترددی در ضلع شرقی دارد که کف آن پایین تر از سطح سربینه است.
به نظر می رسد که به هنگام خروج از حمام ابتدا از سربینه ی دوم و سپس از سربینه ی اول استفاده می کرده اند، بدین ترتیب که پس از استحمام و خروج از گرم خانه، ابتدا پا را در حوض سربینه ی دوم می شستند و در هوای ملایم آنجا بدن را خشک می کردند و آماده رفتن به سربینه ی اول برای پوشیدن لباس می شدند.در سال ۱۳۴۴ هجری شمسی این دو حمام بر اساس طرح اولیه ی خود دوباره مرمت و پس از آن نیز بارها تعمیر و بازسازی شدند.
ساختمان حمام های سنتی
این دو حمام موجود در مجموعه ی باغ فین مانند بسیاری از حمام های تاریخی ایران زمین، به صورت خزینه ای هستند.خزینه یا به اصطلاح امروزه، حوضچه، محل نظافت و شست و شوی افراد بوده است. از بخش های دیدنی حمام های خزینه ای می توان به ورودی ها، سربینه ها (همان رختکن امروزی)، آب نما ها، گرم خانه ها (اتاق هایی که در آن آب را در دیگ های بزرگ مسی به جوش می آوردند)، دالان ها و کانال های تعویض آب خزینه ها (که در کف حمام قرار دارند) اشاره کرد که معماری زیبای آن ها با توجه به قدمت تاریخی شان و سبک معماری هر دوره ی تاریخی یکی از ارکان اساسی شناخت سبک معماری شهرهای تاریخی است.
در شناخت سبک معماری شهرها، به یکی از پنج عنصر اصلی شهر (مسجد، بازار، خانه، حمام، آب انبار) توجه می شود. حمام های تاریخی شهر کاشان که غالبا به یادگار مانده از دوران صفوی هستند، همواره مورد ستایش جهانگردان داخلی و خارجی چون شاردن فرانسوی قرار گرفته اند.یکی دیگر از نکات حائز اهمیت در مورد حمام های سنتی، بحث عایق بودن دیوارها در برابر رطوبت است که در گذشته از مصالحی نظیر ماسه و آهک یا ساروج برای این منظور استفاده می شده است.بنای حمام فین در ۱۵ آذرماه سال ۱۳۱۴ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و با تلاش های پیگیرانه ی مسئولان، یونسکو در سال ۲۰۱۱ میلادی حمام فین را به عنوان قسمتی از مجموعه ی باغ فین در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت کرد.
و در پایان...
حمام فین در باغ فین کاشان است. این حمام قدیمی به دلیل قتل میرزا تقی خان امیرکبیر، صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار در 20 دی 1230 هجری خورشیدی مشهور است.باغ فین و حمام فین کاشان در 6 کیلومتری جنوب شهر کاشان در انتهای خیابان امیرکبیر فعلی و روستای فین کوچک قدیم قرار دارد و از با ارزش ترین آثار تاریخی کاشان است بنای بر جای مانده باغ از دوران صفوی است که بر روی بناهای دوره دیلمی ساخته شده و از لحاط باغ آرایی و آب رسانی دارای اهمیت ویژه ای است بناهای این باغ شامل سر درب ورودی و برج و باروی آن، شتر گلوی صفوی در میانه باغ، شتر گلوی فتح علی شاهی و اتاق شاه نشین در جنوب خاوری باغ، موزه در باختر باغ و حمام های کوچک و بزرگ و کتابخانه در خاور باغ می شود.امیدواریم از خواندن این مطالب لذت ببرید با ساعد نیوز همراه باشید.
باغ فین کاشان، عروس باغ های ایرانی
