ساعدنیوز
ساعدنیوز

حمام قجر قزوین و جاذبه های آن!

  سه شنبه، 26 اردیبهشت 1402   زمان مطالعه 4 دقیقه
حمام قجر قزوین و جاذبه های آن!
حمام قجر یکی از بزرگ‌ترین حمام‌های تاریخی ایران و از جاهای دیدنی قزوین محسوب می‌شود که در دوره صفوی ساخته شد. این حمام که در 11 مرداد 1384 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید، امروزه به‌عنوان موزه مردم‌شناسی قزوین فعالیت می‌کند. به این ترتیب، علاوه بر تماشای معماری و تزیینات بنایی تاریخی می‌توانید با فرهنگ و آداب و رسوم مردم قزوین آشنا شوید.

یکی از جاذبه های دیدنی در شهر قزوین که دیدنش به هر گردشگری که به این شهر برای اولین بار پا می گذارد توصیه می شود، حمام قجر در قزوین و یا به عبارتی دیگر؛ موزه ی مردم شناسی است. این جاذبه ی تاریخی که امروزه از آن به عنوان موزه استفاده می شود، یکی از بناهای معروف و خوش ساخت در زمینه ی معماری ایرانی در این شهر است که آن را از جهات مختلف مورد توجه قرار می دهد. در ادامه با ما در ساعد نیوز همراه باشید تا به اتفاق یکدیگر، با حمام قجر در قزوین آشنا شویم.

درباره ی شهر قزوین

پس از معرفی موزه ی مردم شناسی و یا به عبارتی دیگر، حمام قجر در قزوین بیایید تا کمی بیشتر این شهر تاریخی را بشناسیم. قزوین به این خاطر که در میانه ی راه استان تهران به سمت شمال کشور است و فاصله ی مناسبی با هر دوی این مناطق دارد، هم بسیار خوش آب و هواست هم بسیار با اقبال مردم و مسافرین مختلف روبرو شده است. این استان از لحاظ جغرافیایی در دامنه های البرز است و از سمت شمال به گیلان، از غرب به زنجان و همدان، از شرق به البرز و از جنوب به استان مرکزی می رسد. قزوین هم از لحاظ اقلیمی و هم از لحاظ تاریخی شهری بسیار مهم است. می گویند که این شهر را شاپور ساسانی ساخته است اما با توجه به نتیجه ی کاووش هایی که در این منطقه صورت گرفته، قدمت قزوین به 7 هزار سال قبل از میلادی نسبت می دهند. قزوین یکی از بهترین شهرهایی است که درآن هم می توانید شکم گردی کنید و از کلی جاذبه ی تاریخی و فرهنگی بازدید کنید.

حمام قجر در دوران خود کاربرد بسیاری داشت و بیشتر مردم شهر برای استحمام از آن استفاده می‌کردند. به‌تدریج این حمام از رونق افتاد و برای مدتی طولانی به‌ فراموشی سپرده شد. سرانجام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین آن را خریداری کرد و مورد مرمت قرار داد.

 حمام قجر

تاریخچه حمام قجر

حمام قجر به دستور شاه عباس دوم صفوی توسط امیر گونه خان، از سرداران و امرای وی ساخته شد و در ابتدا حمام شاهی نام داشت. در دوره قاجار به‌دلیل اینکه معمار بنا از خاندان قاجاریه بود، نام حمام به «حمام قجر» تغییر پیدا کرد.

تاریخ احداث این حمام، «صحت عافیت» معادل سال 1057 هجری قمری عنوان شده است. در دوره‌ای تاریخی، معماران بنا برای ماندگاری تاریخ ساخت، آن را به‌صورت رمزگونه یا به شعر نوشته و با احتساب عدد ابجد، تاریخ ساخت در دل شعر باقی می‌ماند. این روش باعث می‌شد که شعر در اذهان باقی بماند و اگر زمانی کتیبه‌ بنا از بین می‌رفت، تاریخ ساخت آن محفوظ بود.

این بنای تاریخی در سال 1379 توسط میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین خریداری و با سرمایه‌گذاری شهرداری قزوین و مدیریت سازمان نوسازی و بهسازی مرمت شد. هم‌اکنون این مجموعه به‌عنوان موزه مردم‌شناسی فعالیت می‌کند.

 حمام قجر

بخش های مختلف حمام قجر

مساحت حمام قجر حدود 1,045 متر مربع است و شامل دو قسمت جداگانه زنانه و مردانه می‌شود؛ به این ترتیب، زنان و مردان می‌توانستند در یک بازه زمانی از حمام استفاده کنند. حمام قجر قزوین مانند همه‌ حمام‌های ایرانی از سه بخش اصلی سربینه، میان‌در و گرم‌خانه تشکیل شده‌ است. اصول معماری این حمام‌ها بر اساس طب سنتی طراحی شده‌اند؛ به‌گونه‌ای که از سربینه تا گرم‌خانه، دما و رطوبت به‌تدریج افزایش می‌یابد.در اصلی حمام رو به جنوب باز می‌شود و با راه‌پله مارپیچی به سربینه می‌رسد. در دیگری نیز از سمت غرب به حمام راه داشته که احتمالا مخصوص بانوان بوده است.

  • سربینه: سربینه بزرگ گرمابه که حوض زیبایی در وسط آن قرار دارد، فضایی سرد و خشک دارد و در معماری ایرانی این فضا معمولا به‌شکل هشت‌ضلعی ساخته ‌می‌شود. سربینه حمام قجر قزوین نیز نقشه‌ای هشت‌ضلعی دارد و از دو طاق جناغی در بخش شرقی و غربی تشکیل شده است. در اطراف حوض سکوهایی وجود دارد که در گذشته محل رختکن بود و در حال حاضر بخشی از اشیا موزه مردم‌شناسی در آن قرار گرفته‌اند. سربینه به‌عنوان مکانی برای تعویض لباس و آماده‌شدن برای استحمام استفاده می‌شد و توسط راهرویی که دارای طاق جناغی بسیار باریکی است، به گرم‌خانه راه می‌یافت. در گذشته سربینه علاوه بر رختکن، فضایی عمومی برای دادوستد و گپ‌وگفت بود.

  • میان‌در: میان‌در فضایی است که سربینه و گرم‌خانه را از هم جدا می‌کند. این تفکیک فضایی از طریق راهروها و هشتی‌های طولانی صورت می‌گیرد تا افراد هنگام خروج از حمام به‌طور ناگهانی از هوای گرم وارد هوای سرد نشوند.

  • گرم‌خانه: گرم‌خانه زنانه و مردانه به‌شکل چلیپا است و اتاقک‌هایی برای شست‌و‌شو در شرق و غرب آن وجود دارد. حمام قجر قزوین گرم‌خانه‌ای بزرگ شامل خزینه آب گرم، حوض آب سرد، اعیان‌نشین و آب‌انبار دارد. انتقال آب در حمام قجر از طریق لوله‌های سفالی یا اصطلاحا «تنپوشه‌های سفالی» انجام می‌شد. ازاره گرم‌خانه‌ تا ارتفاع 1٫5 متر کاشی‌کاری شده و رسمی‌بندی و یزدی‌بندی سقف‌ها به زیبایی این بخش از حمام افزوده‌اند. سنگ‌های بزرگ و یک تکه‌ای برای سکوها استفاده شده است که از ویژگی‌های این بنا محسوب می‌شود.

خلاصه

برای همه ما بسیار جالب است بدانیم نیاکان ما در گذشته چگونه زندگی می‌کردند. نوع پوشش و ظاهر آن‌ها و مشاغل عمده‌شان در آن زمان چه بوده و چه رسم و رسومی میانشان رواج داشته است. موزه مردم‌شناسی حمام قجر یکی از زیباترین و بی‌نظیرترین جاهای دیدنی قزوین است . در هر بخش ماکت‌هایی بسیار جذاب و واقعی ساخته شده‌اند که هر کدام در حال انجام دادن کار بخصوصی هستند. حمام قجر یکی از کهن‌ترین و بزرگ‌ترین گرمابه‌های قزوین است که در دوره صفویه در محله عبید زاکانی فعلی ساخته شد و در تاریخ 11 مرداد 1384 با شماره ثبت 12601 به‌‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

دیدگاه ها

  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
عرض ارادت فریبا نادری به امام خمینی(ره): مرد بزرگ جایت خالی است در میان مردمان سرزمینِ نور؛ ممنون که این انقلاب رو برایمان رقم زدی+ عکس (124 نظر) مازیار لرستانی: ای کاش به جای روز زن و روز مرد، روز شرف و انسانیت داشتیم+عکس (116 نظر) الهام چرخنده: من برای همه کسانی که کتکم زدند، باعث بیماری قلبی شدند نفرین ندارم اما الهی که به درد من دچار بشید+ویدیو (116 نظر) تذکر جدی علی دایی به اعجوبه طنز ایران: دفعه آخرت باشد که ادای من را درآوردی! (81 نظر) (فیلم) نظر رهبر معظم انقلاب درباره تخت جمشید / افتخاری ندارد، خدا می‌داند چقدر بیگناه مقابل تخت طاغوت‌های زمان به قتل می‌رسیدند ... (71 نظر) علی دایی در واکنش به تقلید صدایش در مراسم استقلالی‌ها: در گذشته پادشاهان دلقک‌هایی داشتند که وظیفه‌شان تقلید صدا و خنداندن مردم بود+عکس (68 نظر) سحر زکریا خطاب به شهاب حسینی: این جماعت چه می دانند که در خیابان با من چه کردید از اینکه یورش آوردید برای زدن من فراموش نمی کنم! +عکس (66 نظر) سحر زکریا: بهنوش بختیاری نخود هر آشه در حد من نیست که بخوام باهاش دهن به دهن بشم! خانم بختیاری در بین همکاران جوک هستن!+فیلم (63 نظر) شعرخوانی زیبا و دلنشین رهبر معظم انقلاب: ای تکیه گاه و پناه زیباترین لحظه های پرعصمت و پر شکوه تنهایی و خلوت من+ویدیو (54 نظر) (فیلم) مصاحبه با دختری که با پوشش متفاوت از رهبر انقلاب در غرفه‌اش استقبال کرد / هیچ گونه صحبتی درباره پوشش و حجاب من نشد (43 نظر) شیلا خداداد: موهامو رنگ نمیکنم چون همینجوری و نچرال بودن رو دوست دارم؛ وقتی عروسی برم لاک میزنم و برمیگردم پاک میکنم+ ویدیو (40 نظر) مریم مومن: تمام پسرهای محله رو زدم هیچکس بدون اجازه من نباید از کوچه رد میشد باید زنگ در رو میزدن بعد رد میشدن+فیلم (37 نظر) مهراوه شریفی نیا، بازیگر سریال کیمیا با پوششی متفاوت و با گوشواره هایی با طرح انگور در شبکه تلویزیونی افغانستان حضور یافت+ویدیو/ تعریف و تمجید خانم بازیگر از مهمان نوازی مردم در کابل (37 نظر) الهام حمیدی: من مجبورم با سیلی صورتم را سرخ نگه دارم، ترجیح می‌دهم چهره‌ام همان الهام همیشه باشد تا یک چهره عمل شده تغییر یافته (36 نظر) ژیلا صادقی: من زنی هستم، آزاد/ در فطرت من حیا نهاده شده/می‌دانم از کجا باید شروع کنم و کجا می‌شود رها شد (33 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
مونا بانکی پور همسر سابق امین حیایی: من ترنس نیستم و تغییر جنسیت نداده ام
هشدار! کنجد خوبه ولی نه برای شما دوست عزیز / مبتلایان به این بیماری‌ها لب به کنجد لب نزنند
هشدار! دلایل دیگر را بگذارید کنار، به این دلیل مهم هیچ وقت با موبایل به رخت‌خواب نروید!
تصور بچه‌های حزب‌الله از احمدی‌نژاد فراهم کننده مقدمات ظهور بود / وقتی آه احمدی‌نژاد دامن یک ایرانی در لبنان را گرفت!
فال شمع روزانه امروز چهارشنبه 7 آذر 1403
فال قهوه با نشان روز چهارشنبه 7 آذر ماه 1403
فال روزانه امروز چهارشنبه 7 آذر ماه 1403
باقری: پاسخ به اسرائیل ورای تصورات سران رژیم طرح‌ریزی شده است
فال ابجد روزانه چهارشنبه 7 آذر 1403
فال انبیاء روزانه چهارشنبه 7 آذر 1403
رابعه اسکویی: پشیمانم؛ اگر می دانستم اعدامم نمی کنند زودتر به ایران می آمدم/ باید جنازه‌ام به ایران می‌آمد
قالیباف:قاچاق روزانه 30 میلیون لیتر سوخت سازماندهی شده است
فال حافظ با تفسیر امروز چهارشنبه 7 آذر 1403 + فیلم
تبریک تولد عاشقانه و زیبای امید عالیشاه به همسرش با یک متن احساسی و خاص/ چه اسفندها دود کردیم برای تو...+عکس
جدیدترین خبر از وضعیت سلامتی کاپیتان پرسپولیس بعد ضربه شدید؛ امید عالیشاه باید جراحی شود
منتخب روز   
رابعه اسکویی: پشیمانم؛ اگر می دانستم اعدامم نمی کنند زودتر به ایران می آمدم/ باید جنازه‌ام به ایران می‌آمد نبرد سخت بازیگران زن و مرد ایرانی در لبنان/ الناز حبیبی، علیرام نورایی، لیندا کیانی، لادن مستوفی: سختی های زیادی رو تحمل می کنیم!+فیلم کلیپ سخنان پر مهر و محبت مقام معظم رهبری در مورد بانوان بد حجاب تصاویر دیده نشده عروسی دختر ناصرالدین شاه تا چایی‌خوری در کاخ گلستان + عکس (ویدئو) کُری‌خوانی نعیمه نظام دوست در جوکر برای احسان علیخانی: برا اذیت کردن علیخانی، برنامه ویژه دارم/ مهم‎‌ترین استراتژی و تکنیکم اینه که رها و آزاد باشم ترکیه شعار "زن زندگی آزادی" را ممنوع اعلام کرد جزئیات وضعیت کاپیتان عالیشاه / 24 ساعت باید تحت نظر باشد خبر تاسف برانگیز امروز/ حدس میزنید در جهان تکنولوژی زده‌ی امروز هر ساعت چند زن بدست نزدیکانش به قتل میرسد؟ مفاخر ورزشی ایران/ سعید معروف جادوگر والیبال را بیشتر بشناسیم (فیلم) بیش از 60 درصد ایرانی‌ها تمایل دارند مهاجرت کنند / حس تعلق به ایران به شدت کاهش یافته ... تهران گردی / معرفی 36 پارک تفریحی و جذاب تهران؛ پایتخت را بهتر بشناسید آلبوم تصاویر ورزشی و خصوصی محمدهادی ساروی کُشتی گیر چشم ابرو مشکی ایرانی ؛ از کافه گردی و پاریس گردی تا پُشتک روی تُشک و مدال طلا