پیت ماس چیست؟
پیت ماس از پوسیده و تجزیه شدن بقایای خزه و جلبک به دست می آید. خزه های جمع آوری شده طی فرایندی فراوری شده و پس از آماده شدن بسته بندی می شوند. رنگ این خاک اغلب تیره و به رنگ قهوه ای تا سیاه است. پیت ماس غنی از مواد آلی است و بهتر است برای استفاده با سایر خاک ها یا دیگر انواع بستر کاشت ترکیب شود. امروزه معمولا پیت ماس را با خاک کوکوپیت و خاک پرلیت به نسبت های مختلف ترکیب می کنند و برای اغلب گل ها و گیاهان آپارتمانی جواب می دهد.
موارد مصرف خاک پیت ماس
خاک پیت ماس از تجزیه بقایای نوعی خزه خاص به دست می آید. حاصلخیزی بالا، قدرت نگهداشت آب، بهبود زهکشی و بهتر کردن بافت خاک از ویژگی های خاک پیت ماس است. از این خاک به صورت ترکیبی با دیگر انواع خاک و بستر کاشت استفاده می شود. پیت ماس را معمولا باید با ۱۵ سانتی متر از قسمت بالایی خاک مخلوط کنید. این خاک برای کاشت و نگهداری این گیاهان کاربرد دارد:
- کاشت گل و گیاه آپارتمانی
- کاشت کاکتوس ها
- کاشت بن سای
- کاشت و نگهداری بنفشه آفریقایی
- کاشت و پرورش قارچ
- کاشت کاج مطبق
- کاشت سبزیجات
- کاشت چمن
- تولید نشاء
ویژگی های مفید و کاربردی خاک پیت ماس
پیت ماس مواد فیبری مرده هستند و زمانی تشکیل میشوند که خزه یا ماس ( moss ) و موجودات زنده دیگر مرده و در باتلاق های توربی طی چند هزار سال تجزیه می شوند. در واقع معنی لغوی عبارت پیت ماس، خزه تورب است. پیت ماس در واقع لاشه نوعی خزه است که آن را خزه تورب، خزه پوده زار و به انگلیسی اسفاگنم ( Sphagnum) می نامند. خاک پیت ماس تا بیست برابر وزن خود آب جذب می کند و برای حفظ رطوبت خاک بسیار عالیست. مهمترین خواص خاک پیت ماس برای کاشت گیاهان به شرح زیر است:
-
حاصلخیزی زیاد: همانطور که در بالا گفته شد، پیت ماس از تجزیه بقایای گیاهی تهیه می شود و از این رو سرشار از عناصر غذایی ضروری برای رشد گیاه مانند فسفر، پتاسیم و نیتروژن است و می تواند علاوه بر بستر کاشت به عنوان نوعی مکمل کود گیاهی برای گیاهان استفاده شود.
- قدرت جذب آب: یکی از مهمترین مزایای پیت ماس قدرت بالای نگهداشتن آب است. این ویژگی باعث حفظ رطوبت مورد نیاز گیاه می شود و علاوه بر کمک به رشد بهتر گیاه، باعث صرفه جویی در مصرف آب نیز می شود. تحقیقات نشان داده است پیت ماس شبیه اسفنج عمل کرده و می تواند تا بیست برابر وزن خود آب جذب کند و قادر است به ازای وزن خشک خودش آب را نگهدارد و بتدریج آن را در اختیار گیاه بگذارد.
- عاری از عوامل بیماری زا: خاک پیت ماس به علت تجزیه های طولانی مدت آلودگی های محیطی بسیار کمتری نسبت به دیگر بستر های کاشت الی مانند کمپوست دارد و با روش های مختلفی نیز می توان آن را ضدعفونی کرد.
- اصلاح کننده خاک: پیت ماس علاوه بر اینکه بر حفظ رطوبت خاک کمک می کند به دلیل بافت سبکی که دارد، به سبک شدن و افزایش قدرت زهکشی خاک ها با بافت سنگین و متراکم کمک می کند. در باغبانی از پیت ماس به عنوان نوعی ماده اصلاح کننده خاک استفاده می شود. جالب است بدانید اضافه کردن پیت ماس به دیگر بستر های کاشت، باعث صرفه جویی قابل توجه در مصرف آب و عدم شسته شدن مواد غذایی موجود در خاک می شود و ضمن اصلاح خاک از سفت شدن و فشردگی آن جلوگیری می کند. در عین حال در مورد خاک های سست بر عکس عمل کرده و آن ها را فشرده و مناسب رشد گیاه در می آورد.
- بهبود تهویه خاک های سنگین: استفاده از پیت ماس در خاک های متراکم، سنگین و رسی به نرم و سست شدن خاک و رشد بهتر ریشه کمک می کند و درصد هوای لازم خاک را تامین می کند.
- پیشگیری از فرسایش خاک: اضافه کردن پیت ماس به خاک مزارع به دلیل حفظ رطوبت و بهبود ساختمان خاک، در پیشگیری از فرسایش خاک موثر است.
- اسیدی کردن پ. هاش خاک: یکی از کاربرد های خاک پیت ماس در کشاورزی، استفاده از آن برای اسیدی کردن خاک های قلیایی است. قلیایی بودن خاک باعث کاهش دسترسی عناصر غذایی برای ریشه گیاه می شود و استفاده از پیت ماس باعث کاهش پ. هاش و در نتیجه افزایش دسترسی عناصر غذایی برای گیاهان می شود. به این منظور پیت ماس را حداقل با ۱۵ سانتی متر از قسمت بالایی خاک مخلوط کنید. در این سطح، اثر اسیدی پیت ماس، پ. هاش را در طول اولین فصل رشد کاهش می دهد، ولی برای اینکه پ. هاش خاک با استفاده از پیت ماس به میزان مناسب برسد، حدود دو سال طول می کشد.
تفاوت خاک پیت ماس و پیت
شاید اسم خاک برگ را شنیده باشید، پیت همان خاک برگ است. برای تشکیل پیت برگ های درختان را روی هم ریخته و آب یا خاک می ریزند تا برگ ها پوسیده شده و پیت تشکیل می شود. پیت ماس به خزه های پوسیده می گویند و پیت برگ، همان برگ های پوسیده شده است. البته پیت ها را می توانید با برگ های پوسیده شده هر گیاه را تهیه کنید.
تفاوت کوکوپیت با خاک پیت ماس
پیت نوعی خاک است که با ترکیب الیاف پوست و پوشش میوه نارگیل به وجود می آید. پیت معمولا به صورت فشرده فروخته می شود و مصرف کننده باید با کمک آب، آن را آماده استفاده کند. وقتی که آب را به پیت اضافه کنید، الیاف آن از حالت فشرده خارج شده و می توانید آن را در گلدان بریزید. بعد از اضافه کردن آب به 1 لیتر پیت، تبدیل به 15 لیتر می شود. یکی دیگر از تفاوت های پیت و پیت ماس، میزان نگهداری آب در آن هاست. پیت نسبت به پیت ماس توانایی جذب آب بیشتری دارد، اما پیت ماس مواد معدنی بیشتری دارد، چون از تجزیه جلبک تشکیل شده. یکی از فواید خاک پیت ماس جذب آب بالای آن است که مانع از سفت شدن خاک خواهد شد. البته این ماده اگر به خاک سست اضافه شود، آن را فشرده تر کرده و بستر عالی را برای رشد گیاهان فراهم می کند.
نحوه تشکیل خاک پیت ماس
یکی از مهمترین مواردی که باید درباره طرز تهیه خاک پیت ماس بدانید این است که این خاک به راحتی تهیه نمی شود و فرایند پیچیده و پرزحمتی را برای تهیه آن باید پشت سر بگذارید. تولیدکنندگان برداشت پیت ماس را همیشه انجام می دهند و سعی می کنند بخشی از آن را برای تولیدهای بقیه در محیط مخصوص نگهداری کنند. برای این کار باید تعداید حفره کنار پیت لندها حفر شده و آب آن ها خارج شود. گودال هایی کم عمق حفر می شوند تا 85 درصد از آب پیت ها به آن بریزد. جلبک های مخصوص در سطح مخصوص کاشته شده و آماده رشد می شوند. معمولا سطح کاشت کمی شیب دار است که زهکشی و آبرسانی به آن ها آسان باشد. بالاترین لایه پیت ها خرد می شوند تا بخش های جدید و نرم جای آن ها را بگیرد. طبق بررسی ها زمان مناسب برداشت را تخمین زده و مواد را برداشت می کنند. زمانی که رطوبت لایه سطحی به 50% رسید، با استفاده از مکنده های مخصوص، مواد آلی برداشت می شوند.
خاک پیت ماس برای چه گیاهانی مناسب است؟
همان طور که گفته شد، این خاک برای گیاهای که محیط اسیدی دوست دارند، بهترین گزینه است. اگر بخواهیم گیاهانی که بهترین عملکرد را در خاک پیت ماس دارند را نام ببریم، باید به زغال اخته، توت فرنگی، بادرنجبویه، یاحان، مرزنجوش، نعنا، پونه کوهی، رزماری، آویشن مارچوبه، تره فرنگی، کاهو، نخود فرنگی، کدو، آزالیا، کاملیا، گل ادریس و گل صدتومانی اشاره کنیم. این گیاهان بهترین عملکرد را در خاک پیت ماس خواهند داشت.
خاک پیت ماس برای چه گیاهانی مناسب نیست؟
حالا نوبت به گیاهانی رسیده که نباید در پیت ماس کاشته شود. کاشت گیاهانی مانند شاه توت، تمشک، درخت زغال اخته، مویز، انگور فرنگی، پیچک بوستون، تاج الملوک، شقایق، سیر، زنجبیل، اسطوخودوس، گل پنج هزاری، سوسن یک روزه، هوستا و مارگریت نباید صورت گیرد. این موارد گفته شده کلی هستند و گیاهانی با این خانواده ها هم نباید در پیت ماست کشت شوند.
جایگزین خاک پیت ماس چیست؟
حتما دیگر به سوالتان درباره این که پیت ماس چیست، رسیده اید و متوجه شده اید که مزایا و معایب خاک پیت ماس کدامند؛ حالا وقت آن رسیده که چندین جایگزین برای این خاک معرفی کنیم. اگر به هر دلیلی نمی خواهید این ماده آلی را برای گیاهتان انتخاب کنید، می توانید موادی مانند پوست نارگیل، کمپوست، فیبر چوب، برگ های سوزنی کاج و… را در گلدان بریزید. هرکدام از این مواد گفته شده ویژگی و معایب خاص خودشان را دارند و باید قبل از انتخاب آن ها نوع کاربری و محیط موردعلاقه گیاهتان را انتخاب کنید. شاید گلی داشته باشید که نیازی به این خاک ها نداشته باشد و باید خاک مخصوص آن را بخرید.
روش استفاده کود پیت ماس
یکی از عواملی مهم در استفاده از کود پیت ماس وجود بیماری های قارچی به علت رطوبت بالا همچنین وجود بذر علف های هرز در داخل آن می باشد و یا وجود تخم انواع حشرات از این رو برای استفاده از این کود برای مصارف حساس مانند کاشت بذر کاکتوس و ساکولنت حتماً در ابتدای کار با سم حشره کش و قارچ کشی کاملاً ضدعفونی شود.
نکات احتیاطی در مورد استفاده کود پیت ماس
با وجود خواص فراوان پیت ماس برای استفاده از بستر کاشت مناسب برای گیاهان، برخی نکات زیر باید مورد توجه مصرف کنندگان قرار گیرد که نوعی معایب این خاک محسوب میشود پس دانستن نکات زیر برای کسانی که دنبال توسعه کشت گل و گیاه خود است ضروری است. همراه ما باشید.
- وجود بیماری های قارچی و بذر علف هرز: یکی از نکات مهم در استفاده از پیت ماس وجود بیماری های قارچی به علت رطوبت بالا و همچنین وجود بذر علف های هرز در داخل آن است.
- تخم حشرات: وجود تخم حشرات در پیت ماس نیز یک از عوامل مشکل زای این خاک است. از هیمن رو توصیه می شود برای کاشت گیاهان حساس به ویژه کاشت بذر کاکتوس و ساکولنت ها قبل از استفاده حتما با سم حشره کش و قارچ کش کاملاً ضدعفونی شود.
- مضر برای محیط زیست: فعالان و دوستداران محیط زیست معتقدند برداشت از منابع پیت ماس در کشور ها باید تحت مقررات خاصی انجام شود و تنها ۰.۰۲ درصد از ذخایر پیت ماس برای برداشت در دسترس قرار گیرند. گزارش ها نشان داده است فرایند برداشت طولانی از ذخایر پیت ماس، حجم زیادی کربن را وارد اتمسفر می کند و این باتلاق ها تا مدت های مدید پس از معدنکاری به آزاد کردن کربن ادامه می دهند. همچنین چند هزار سال طول میکشد تا خزه تورب تشکیل شود و در هر سال کمتر از یک میلی متر به عمق باتلاق تورب افزوده می شود. از آنجایی که این فرایند بسیار کند است، پیت ماس منبع تجدیدناپذیر محسوب می شود و لازم است برداشت آن با مقرارت خاصی انجام شود.
بنابراین پیت ماس یکی از محصولات باغبانی است که همه افراد چه افراد مبتدی در زمینه گل و گیاه و چه باغبانان با آن آشنایی دارند. از پیت ماس به عنوان یک محیط مناسب برای رشد گیاهان و اصلاح خاک در باغ و گلدان استفاده می شود. برای مدت طولانی از پیت ماس به عنوان یک محصول اصلی در باغبانی استفاده می شود و در صورتی که در دسترس نباشد جایگزین های متفاوتی برای آن می توان در نظر گرفت. امیدوارم از محتوای معرفی خاک پیت ماس نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که گیاه دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش سبک زندگی ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.