بیماری هپاتیت C یکی از خطرناک ترین انواع هپاتیت است. این بیماری عفونی نای از ویروس هپاتیت C است که با حمله به کبد سبب آسیب به آن خواهد شد.برخی افراد مبتلا به این بیماری ممکن است باردار شده و این مساله سبب نگرانی آنها برای انتقال بیماری از مادر به جنین و عوارض ناشی از خود بیماری یا درمان هپاتیت C ود.با توجه به سوالات و نگرانی های ایجاد شده در این مقاله به بررسی هپاتیت C در دوران بارداری شامل عوارض و اثرات HCV، درمان و مدیریت بیماری، خطرات انتقال به جنین می پردازیم.
هپاتیت C چیست؟
هپاتیت C یک بیماری کبدی ناشی از ویروس HCV است. این ویروس بواسطه تماس مستقیم با خون آلوده، انتشار خواهد یافت.هپاتیت C در فرد مبتلا بسته به شرایط می تواند حاد بوده و یا بصورت مزمن تبدیل گردد.در نوع حاد، بیماری برای مدت کمی بطول انجامیده و سپس رفع خواهد شد.در نوع مزمن بیماری، این ویروس با گذشت زمان سبب بروز آسیب های جبران ناپذیر کبدی و همچنین سرطان خواهد شد.در حال حاضر و با پیشرفت علم و تکنولوژی، درمان های موثری برای هپاتیت C وجود دارد.بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO)، داروهای ضد ویروسی سبب درمان بیش از 95٪ بیماران مبتلا به عفونت HCV خواهند شد.انجام آزمایشات در اسرع وقت و پیگیری های درمانی لازم برای بیماری، در تمامی شرایط چه فرد باردار باشد و چه نباشد بسیار مهم و حیاتی است.هپاتیت سی یک بیماری عفونی با منشاء ویروس است. این یعنی امکان انتقال آن به سایر افراد وجود دارد. در نتیجه لازم است که فرد مبتلا به ویروس HCV اقدامات احتیاطی لازم جهت جلوگیری از انتقال آن را مد نظر داشته و رعایت کند.
هپاتیتC چه علائمی دارد؟
اکثر عفونت های هپاتیت C بدون علامت هستند. زرد شدن پوست به طور معمول یکی از اولین علائم است. این علامت در حدود 10 درصد موارد ظاهر می شود و بدون علائم اضافی برطرف می شود. اکثر بیمارانی که به هپاتیت C مزمن مبتلا می شوند علائمی ندارند. علائمی که ممکن است پس از عفونت ظاهر شوند عبارتند از:
- درد در سمت راست بالای شکم
- تورم شکم
- تب
- خستگی
- خارش
- کاهش اشتها
- ناراحتی معده
- استفراغ
- ادرار تیره رنگ
- سیروز کبدی
- زردی
عوارض هپاتیت C در بارداری
عموما ابتلا به عفونت HCV ساده تاثیر ملموس و قابل توجهی بر روی بارداری فرد ندارد.اکثر افراد مبتلا به هپاتیت C که بطور ناخواسته باردار شده اند، هیچ عوارض ناشی از عفونت نخواهند داشت.برخی مطالعات انجام شده پیرامون اثرات هپاتیت c در دوران بارداری نشان داده است که افراد مبتلا در معرض خطرات و عوارض بارداری بیشتری قرار دارند. هر چند این مطالعات موارد دیگری همچون اختلال مصرف مواد و سایر شرایط را کنترل نکرده است.اگر فرد باردار دچار سیروز کبدی باشد که این وضعیت در نتیجه هپاتیت C پیشرفته است، احتمال بروز عوارض ناشی از بارداری بیشتری دارد.این عوارض و خطرات بارداری عبارتند از:
- پره اکلامپسی
- خونریزی
- تولد زود رس نوزاد
- نیاز به زایمان سزارین
- وزن کم نوزاد هنگام تولد
اگر فردی دچار سیروز کبدی است و باردار شود، لازم است در خصوص خطرات و عوارض بارداری با پزشک خود مشورت نماید.
آیا در زمان بارداری آزمایش هپاتیت C می دهند؟
پزشکان در دوران بارداری به طور مرتب آزمایش هپاتیت C را انجام نمی دهند. اگر دلیلی دارید که فکر می کنید ممکن است به آن مبتلا شوید – برای مثال به این دلیل که از مواد مخدر استفاده کرده اید یا با فردی که به این بیماری مبتلا است رابطه جنسی داشته اید – آزمایش دهید. حتی اگر فکر می کنید که مبتلا نشده اید، این کار را انجام دهید. چهار نفر از هر 5 نفر مبتلا به HCV هیچ علامتی ندارند.پزشک شما احتمالا در دوران بارداری شما را برای هپاتیت C درمان نمی کند؛ زیرا این داروها باعث نقص مادرزادی می شوند.
غربالگری معمول برای هپاتیت C در طول هر بارداری توسط CDC توصیه می شود. بنابراین، هر فرد باردار باید آزمایش دهد. آزمایش دادن به این معنی نیست که شما در معرض خطر بالایی هستید. اگر مطمئن نیستید که پزشک شما را برای هپاتیت C آزمایش تجویز کرده است، بپرسید. دستورالعمل های آزمایش جهانی نسبتاً جدید هستند و ممکن است همه پزشکان از آنها آگاه نباشند. این امر به ویژه در صورتی صادق است که قصد بارداری دارید اما هنوز باردار نشده اید.
چگونه در دوران بارداری هپاتیت C را درمان کنیم؟
مطالعات محدودی پیرامون خطرات و عوارض مصرف داروهای ضد ویروس مستقیم (DAAs)- دسته دارویی که پزشکان برای HCV تجویز می کنند – بر روی افراد باردار صورت گرفته است.با توجه به ناقص بودن اطلاعات در این زمینه، بطور کلی پزشکان به درمان هپاتیت C را در دوران بارداری نمی پردازند. چرا که نمی توان ایمنی درمان را در این دوران تائید نمود.مطالعات کوچکی در رابطه با ایمنی داروهای DAA همچون سوفوسبیوویر (sofosbuvir) و لدیپاسویر (Ledipasvir) انجام شد. محققان هیچ مطلب نگران کننده ایمنی در رابطه با این دو دارو نیافتند.
به همین علت برخی پزشکان ممکن است در صورت درمان، این داروها را برا تجویز در نظر بگیرند.با این وجود برخی داروهای DAA همچون ریباویرین (Ribavirin) سبب ایجاد ناهنجاری های مادرزادی خواهد شد. خطر عوارض ناشی از مصرف این دارو تا شش ماه پس از قطع مصرف آن نیز ادامه دارد.در صورتیکه پزشک پیش از بارداری به درمان موفقیت آمیز هپاتیت C در فرد برسد، دیگر نگرانی برا خطر انتقال آن از مادر به جنین وجود نخواهد داشت. با این وجود ادامه روند درمانی پس از بارداری، به دارو بستگی داشته و ممکن است ایمن نباشد.
آیا می توان بر علیه هپاتیت C واکسینه شد؟
تا به امروز هیچ واکسنی برای محافظت در برابر ویروس هپاتیت C تولید نشده است. اجتناب از رفتارهای پر خطر، تنها راه پیشگیری از عفونت هست. هپاتیت C در افرادی که بین سال های ۱۹۴۵ و ۱۹۶۵ متولد شده اند، بسیار شایع است. به همین دلیل، تمام افرادی که در این گروه سنی قرار دارند باید برای عفونت هپاتیت C آزمایش شوند.
انتقال هپاتیت C از مادر به جنین یا نوزاد
در اکثر اوقات هپاتیت سی از مادر به جنین منتقل نخواهد شد.با این وجود امکان انتقال بیماری از مادر به جنین وجود دارد و اینن احتمال صفر نیست. در واقع انتقال عمودی (انتقال مادر به فرزند) رایج ترین شکل آلودگی کودکان به ویروس HCV است.در این شرایط نوزاد از طریق تماس با خون مادر در رحم یا در حین زایمان و یا بعد از زایمان به این عفونت ویروسی مبتلا گردد.در رابطه با انتقال HCV در دوران شیردهی هیچ مورد ثبت شده ای وجود ندارد. البته این نکته حائز اهمیت است که اگر نوکی سینه مادر ترک خورد یا دچار خونریزی شده باشد، احتمالا خطر انتقال وجود خواهد داشت.بر اساس اعلام مراکز کنترل و پیشگیر از بیماری ها (CDC) در صورت بروز این مورد، به طور موقت شیردهی به نوزاد را تا زمان ترمیم زخم نوک سینه قطع کنید.
آزمایش HCV بعد از رسیدن کودک به 18 ماهگی قابل انجام است. قبل از این سن امکان انجام آزمایش هپاتیت سی برای کودک وجود ندارد، چرا که در بدن کودک هنوز آنتی بادی های مادری وجود داشته و این امر سبب ایجاد نتیجه مثبت کاذب خواهد شد.در صورت تشخیص ابتلای کودک به هپاتیت سی، پزشک با نظارت و کنترل منظم کودک، برنامه درمانی را اعمال خواهد نمود.