در عرف معاملات که به اشتباه جا افتاده است که طرفین برای انتقال خودرو صرفا به تنظیم وکالتنامه بلاعزل بسنده نموده و آن را جایگزین مبایعه می نمایند.
شاید برای شما سوال پیش آمده باشد که چرا افراد به تنظیم وکالتنامه خودرو علاقه بیشتری نشان می دهند که به متداول ترین دلایل آن اشاره می کنیم.
مال فاقد سند رسمی باشد
فرار از مالیات
آماده نبودن سند تفکیکی
در رهن بودن سند
عجله فروشنده و طولانی بودن فرآیند انتقال رسمی مال مورد معامله
البته باید توجه داشت که این عمل حقوقی خطیر مشکلات بسیاری برای خریدار در پی دارد چرا که وکالت در فروش، صرفا اعطای نمایندگی فروشنده به خریدار است بنابراین در واقع هیچ حق مالکیتی برای خریدار ایجاد نمی شود.
به زبان حقوقی می توان گفت:《 اثر عقد وکالت تملیک نیست بلکه اعطای نمایندگی است.》
پس اگر به هر علتی طرفین معامله قادر به تنظیم سند رسمی نباشند و معامله به صورت اعطای وکالت بلاعزل صورت گیرد به منظور جلوگیری از ایجاد مشکل برای خریدار در کنار وکالت نامه می بایست مبایعه نامه ای نیز فیمابین طرفین تنظیم شود که به موجب آن حق مالکیت برای خریدار ایجاد شود. چرا که با وجود این مبایعه نامه اگر وکالتنامه تنظیمی به هر دلیلی از بین برود مالکیت خریدار همچنان معتبر است و خریدار می تواند الزام فروشنده به تنظیم سند رسمی را از دادگاه تقاضا کند.
راه حل دیگر در این خصوص می تواند انتقال مالکیت مال به خود با داشتن وکالت نامه در فروش توسط خریدار باشد.
در خصوص بلاعزل بودن وکالت در فروش در معاملات وکالتی باید به این نکته توجه داشت که بر خلاف تصور عموم بلاعزل بودن وکالت بدین معنا نیست که این وکالتنامه هرگز از بین نخواهد رفت و همواره معتبر است و وکیل هر زمان که اراده کند می تواند اقدام به انتقال مال مورد نظر به خود یا فرد دیگر کند.
وکالت عقدی جایز است به بیان دیگر وکالت به وسیله فوت و جنون طرفین بر هم خورده و منفسخ می‌شود. بنابراین چنانچه معامله وکالتی فاقد مبایعه نامه، به موجب فوت یا جنون فروشنده از بین برود، خریدار دیگر به موجب وکالتنامه قادر به انتقال مالکیت خودرو به خود نخواهد بود. همین مشکلات در صورت فوت خریدار (وکیل) برای ورثه وی ایجاد می شود. هرچند تنظیم یک مبایعه نامه اعتبار یک سند رسمی را دارا نمی باشد اما به دلیل اثر تملیکی آن اسباب اقامه دعوای الزام به تنظیم سند رسمی علیه فروشنده و یا قائم مقام وی را برای خریدار فراهم می کند.
به دنبال پیشرفت صنعتی در دنیا یکی از کالاهای سرمایه ای که بخش قابل توجهی از دارایی افراد را تشکیل می دهد خودرو می باشد در پی آن نقل و انتقال خودرو نیز از رایج ترین معاملات بین مردم جامعه به شمار می آید. به دلیل اهمیت این موضوع در ادامه به نحوه صحیح نقل و انتقال خودرو می پردازیم.
مراحل نقل و انتقال مالکیت خود را می‌توان در سه مورد ذکر کرد:
تنظیم قرارداد (مبایعه نامه فروش خودرو)
همچون سایر معاملات، در نقل و انتقال خودرو نیز باید قرارداد فیمابین افراد تنظیم شود که ضمن آن مواردی از جمله مشخصات خودرو با توافق طرفین به امضا می رسد.مشخصاتی از جمله مدل، رنگ، تک سوز یا دوگانه سوز بودن، قیمت تمام شده، و تکلیف فروشنده به پرداخت تمام بدهی های خودرو اعم از عوارض سالانه، مالیات، جریمه ها و هر آنچه جهت منافع هر دو نفر حائز اهمیت است باید در مبایعه نامه ثبت شود.
مراجعه به مراکز تعویض پلاک خودرو
علی‌الاصول قبل از ثبت سند در دفاتر اسناد رسمی فروشنده و خریدار می بایست در مراکز تعویض پلاک خودرو با ارائه مدارک اقدام به فک پلاک قبلی و نصب پلاک جدید برای خریدار کنند. مدارک لازم برای ارائه به این مراکز علاوه بر خودرو، برگ سبز سند خودرو، بنچاق به نام فروشنده، معاینه فنی، برگ کمپانی و … می باشد.اگر به هر دلیلی طرفین معامله نتوانند به همراه یکدیگر به مراکز تعویض پلاک خودرو مراجعه کنند فروشنده می تواند وکالت در تعویض پلاک را به خریدار بدهد در نتیجه خریدار به عنوان نماینده و وکیل فروشنده اقدام به تعویض پلاک بدون حضور فروشنده می کند.
تنظیم سند در دفاتر ثبت اسناد رسمی
پس از تعویض پلاک خودرو طبق قوانین و مقررات، طرفین معامله موظف به تنظیم سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی هستند که علاوه بر مدارکی که سابقا ذکر شد باید بیمه نامه شخص ثالث، کارت سوخت و اصل مدارک شناسایی خود را همراه داشته باشند.این نکته را نیز باید به خاطر داشت که دفاتر اسناد مکلف به اخذ مالیات مشاغل (وانت ها و سواری های کار) و خلافی های خودرو نیستند، بنابراین فروشنده موظف به تسویه کامل این موارد نزد پلیس+10 و دفاتر پیشخوان دولت است. درخصوص پرداخت هزینه های نقل و انتقال عرفا سهم دولت توسط فروشنده و حق دفترخانه توسط هر دو طرف معامله پرداخت می شود مگر اینکه توافقات طرفین بر خلاف آن باشد که در چنین مواردی عمل به توافقات در اولویت قرار می گیرد.
قابل ذکر است که بنا بر رای شماره 1863 مورخ 1399/12/2 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، تنظیم سند رسمی خودرو در دفاتر اسناد رسمی از قید الزامی بودن خارج شده و به صورت اختیار افراد درآمده است.
به بیان دیگر برگ سبز صادره توسط مراجع انتظامی برای نقل و انتقال خودرو کفایت می نماید
همانطور که در ابتدای بحث ذکر شد اگر به هر دلیلی طرفین امکان تنظیم سند رسمی در انتقال مالکیت خودرو را نداشتند، به منظور جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده و عدم تضییع می بایست حق در کنار وکالتنامه، قرارداد عادی در قالب مبایعه نامه نیز فیمابین طرفین تنظیم و منعقد شود.
چرا که یکی از تصورات رایج عموم از وکالت بلاعزل این است که فروشنده دیگر هیچ حقی بر خودرو ندارد در نتیجه نمی تواند نسبت به آن معامله ای صورت دهد، حال آنکه با اعطای وکالت بلاعزل هرچند فروشنده نمی‌تواند خریدار (وکیل) را عزل کند اما در صورتی حق اقدام از موکل ساقط نشده باشد،فروشنده کماکان این حق را دارد که مورد وکالت را خود انجام دهد.
فروشنده با در دست داشتن مدارک ذیل میتواند به یکی از دفاتر اسناد رسمی برای اعطای وکالت فروش خودرو مراجعه نماید:
شناسنامه و کارت ملی مالک ماشین
شناسنامه و کارت ملی شخصی که قصد اعطای وکالت به او را داریم.
بیمه شخص ثالث ماشین
برگ سبز خودرو
برای اکثریت کارهای قانونی و اداری باید وکالت نامه تنظیم شود. یکی از این کارها ، خرید و فروش و نقل و انتقال سند خودرو یا املاک یا هر چیز دیگری میتواند باشد. در این مبحث از مقالات حقوقی درباره وکالت خرید و فروش خودرو با شما همراهان بحث کردیم تا با مطالعه این مبحث در صورت نیاز و وجود مشکل، بتوانید مشکلات و مسائل پیش آمده را برطرف کنید. امیدواریم با ارسال نظرات و پشنهادات خود و همچنین ارسال مطالب به دوستان و آشنایانتان ساعد نیوز را در پیشبرد اهداف مورد نظر خود یاری و همراهی کنید.
