جرم سرقت در قانون مجازات اسلامی این گونه تعریف شده است که: سرقت عبارت از ربودن مال متعلق به غیر است.
به طور کلی جرم سرقت با توجه به اینکه حدی باشد یا تعزیری مجازات متفاوتی برای سارق به همراه دارد که شامل حبس و شلاق میشود.
معنای سرقت روشن و واضح است اما باید دقت نمود که سرقت در قانون به دو نوع سرقت حدی و تعزیری تقسیم میشود.
سرقت حدی گوشی همراه
سرقت حدی جرمی است که با جمع یک سری شرایط معین مجازات آن را شرع اسلام تعیین کرده است.
برخی از این شرایط عبارتند از:
مال مسروق در حرز باشد: به مکان مناسبی که عرفا از مال نگهداری میشود، حرز گفته میشود. به طور مثال طلا را در صندوق نگهداری میکنند.
سارق هتک حرز کند و مال را از حرز خارج کند: یعنی پوشش و محافظ مال را از بین ببرد. برای مثال صندوق را به هر طریقی باز نمده و مال را سرقت نماید.
سرقت مخفیانه باشد.
سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد.
صاحب مال از سارق نزد مراجع قضایی شکایت کند و قبل از اثبات سرقت، سارق را نبخشد.
و دیگر شرایطی که در قانون مجازات اسلامی تصریح شده است که با جمع تمام آن شرایط سرقت حدی محسوب میشود.
بنابر شرایط سرقت حدی اغلب با این نوع سرقت روبرو نمی شویم زیرا کمتر سرقتی وجود دارد که تمام آن 14 شرط در آن یک جا صورت گرفته باشد.
بایددر نظر داشت که مجازات سرقت حدی متفاوت از سرقت تعزیری می باشد، برای مثال می توان به قطع 4 انگشت دست در سرقت حدی اشاره نمود.
بنابراین امروزه بیشتر با سرقت تعزیری سروکار داریم که مجازات آن حبس و شلاق میباشد و هرگونه سرقتی را شامل میشود که مجازات آن را قانونگذار تعیین نموده است.
به طور کلی اگر سرقتی حداقل یکی از شرایط چهارده گانه سرقت حدی را نداشته باشد، سرقت تعزیری محسوب میشود.
سرقت تلفن همراه که معمولاً در مکان های عمومی همچون خیابان، پارک، مترو و … صورت میگیرد، از انواع سرقت تعزیری میباشد. زیرا به طور مثال یکی از شرایط سرقت حدی که مخفیانه بودن است را ندارد. البته ممکن است سرقت موبایل هم سرقت حدی باشد اما دور از ذهن است که در سرقت تلفن همراه تمام آن 14 شرط اتفاق افتاد.
به طور کلی در سرقت موبایل تمام ارکان جرم سرقت وجود دارد. به این معنا که آنچه در سرقت بودن یک جرم اهمیت دارد ربودن مال متعلق به دیگری است. به عبارت دیگر چنانچه شی که ارزش مالی دارد و متعلق به شخص دیگری ربوده شود، به این عمل سرقت گفته می شود. که در سرقت تلفن همراه هم همین اتفاق رخ می دهد.
در نتیجه سرقت تلفن همراه در قانون جرم انگاری شده است و با توجه به شرایط مختلف جرم ارتکابی برای آن مجازات متفاوتی در نظر گرفته شده است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
قانونگذار به طور مفصل در قانون مجازات اسلامی به جرم سرقت و تمامی حالت های ممکن در ارتکاب این جرم پرداخته است.
مجازات سرقت حدی موبایل
چنانچه 14 شرط ذکر شده در قانون در سرقت ارتکابی وجود داشته باشد، سرقت حدی است.
مجازات آن به ترتیب زیر میباشد:
برای بار اول قطع چهار انگشت دست راست
در مرتبه دوم سارق به قطع پای چپ محکوم میشود.
مجازات سرقت حدی برای بار سوم حبس ابد
در مرتبه چهارم اعدام است.
مجازات سرقت تعزیری موبایل
اما چنانچه سرقت ارتکابی فاقد آن 14 شرط باشد، سرقت تعزیری است.
مجازات سرقت تعزیری موبایل با توجه به شرایط مختلف به طور کلی از 5 تا 20 سال حبس و 74 ضربه شلاق می باشد. البته باید در نظر داشت که بر اساس قانون جدید برخی از مجازات جرم سرقت که شامل سرقت موبایل نیز میباشد تغییر پیدا نموده است که به آن میپردازیم. هر کس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف زنی، جیب بری و امثال آن شود، به حبس از 1 تا 5 سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهدشد. (مجازات تغییر پیدا نموده است)
هر گاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یک نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد در صورتی که بر حامل اسلحه عنوان محارب صدق نکند جزای مرتکب یا مرتکبان حبس از 5 تا 15 سال و شلاق تا 74 ضربه میباشد.
اگر سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد، به حبس از 3 ماه تا 10 سال و شلاق تا 74 ضربه محکوم میشود و اگر ضرب و جرح نیز واقع شده باشد، علاوه بر مجازات ضرب و جرح، به حداکثر مجازات مذکور در این ماده محکوم میشود.
اگر سرقت موبایل همراه با آزار و اذیت باشد و یا سارق مسلح باشد مجازات آن حبس از 3 ماه تا 10 سال و شلاق تا 74 ضربه است و اگر ضرب و جرح هم صورت گرفته باشد دیه هم باید توسط سارق پرداخته شود علاوه بر این مجازات حبس و شلاق برای سارقین که مرتکب ضرب و جرح شده حداکثری میباشد یعنی حبس 10 سال و شلاق 74 ضربه.
در صورتی که شرایط فوق در موضوع حاکم نباشد سرقت موبایل از نوع سرقت ساده بوده و در قانون برای مرتکب آن مجازات حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و تا (74) ضربه شلاق در نظر گرفته شده است (مجازات تغییر پیدا نموده است).
باید در نظر داشت مجازات جرم سرقت در قانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری در برخی از موارد قابل گذشت شده و مجازات آن بر اساس قانون جدید به نصف کاهش پیدا نموده است.
برای اشاره در خصوص سرقت ساده موبایل در صورتی که ارزش گوشی تلفن کمتر از 20 میلیون تومان باشد و همچنین سارق موبایل فاقد سابقه موثر کیفری باشد جرمی قابل گذشت بوده و در این نوع سرقت مجازات یک ماه و نیم تا یکسال حبس و تا 74 ضربه شلاق برای سارق در پی خواهد داشت.