در هر زندگی مشترکی مسائل و مشکلاتی به وجود می آید اما گاه زن یا مرد برای آن که به مشکل غلبه کرده و یا به خواسته خود برسد به فکر تنبیه همسرش می افتد. استفاده از روش های نامناسب برای تنبیه همسر پایه های زندگی مشترک را تضعیف می کند. اما آیا واقعا نیازی به تنبیه همسر وجود دارد؟ چگونه می توان فرد بالغی را متوجه رفتار اشتباه اش کرد، بدون آن که تنبیهی صورت بگیرد؟ یکی از نشانه های تنبیه، قهر است که افراد در مقابل رفتارهای دیگران به صورت یکی از شکل های دیداری (ارتباط نداشتن)، چشمی، کلامی (قطع کلام) بروز می دهند که می تواند ریشه در زندگی بدوی یا اولیه افراد داشته باشد.اگرچه قهر در میان بیشتر همسران اتفاق می افتد و اغلب به عنوان شیوه ای برای جلب نظر و توجه به کار گرفته می شود، اما در میان برخی زوجین، این مساله جدی تر است.
قهر همسران
محققان دریافته اند که قهر کردن به عنوان رفتاری برای خاتمه دادن به دعوا استفاده می شود. بسیاری از افراد برای جلوگیری از برانگیختن همسر خود این رفتار را انجام می دهند. اما گاهی هم هدف تنها سوءاستفاده بوده و برای اعمال قدرت بر همسر این گونه رفتار می کنند.قهر کردن، نادیده گرفتن یا کنارگذاشتن یک شخص همان ناحیه از مغز را فعال می کند که درد جسمی آن را فعال می کند. در روابط بدون سوءاستفاده گاهی به دلیل ناراحتی شخص سکوت را انتخاب می کند. در این شرایط پس از گذشت مدتی و آرام شدن هر دو طرف باید به گفتگو پرداخت.
قهر همسران، رفتاری است که اغلب به صورت یک عادت غلط رفتاری برای مواجهه با مشکلات ترجیح داده می شود یا به عنوان حربه ای برای دفاع از خود یا آزار دیگری، مورد استفاده قرار می گیرد. البته روان شناسان نظری متفاوت دارند و معتقدند قهر، نامساعدترین و آسیب زاترین روش انتخابی زوجین برای حل مسائل است و معمولا پیامدهای منفی جبران ناپذیر آن، موجب بر هم ریختگی سامان زندگی و خانواده می شود.کسانی که با این مشکل درگیرند، بخوبی می دانند که قهر چون سمی مهلک، در نخستین درجات موجب عذاب و فرسودگی و در بالاترین حد، باعث دلسردی و دلزدگی و در نهایت ختم رابطه می شود. گاه این افراد ترجیح می دهند روزی چند بار مورد ضرب و شتم و فحش و دشنام همسرشان قرار بگیرند، اما با قهر او مواجه نشوند.اما چرا برخی همسران قهر می کنند و روزها و گاه ماه ها وسال ها بر قرار قهر خود پایبند باقی می مانند؟
قهر می کنم تا تنبیه شوی!
« از این که بی توجه به حرف هایم باشد، احساس دلخوری و ناراحتی می کنم، اما چه کنم که کاری از دستم برنمی آید. اصلا حوصله کل کل ندارم. می دانم هر چقدر بگویم، باز کار خودش را خواهد کرد! خیلی وقت ها ترجیح می دهم قهر کنم تا شاید به خودش بیاید و این قدر مرا آزار ندهد. اگر چه این روش گاهی موثر است، اما من چاره ای جز این ندارم... »آیا تا به حال با خود اندیشیده اید که چرا وقتی از همسرتان دلگیر و ناراحت می شوید، از او دوری می کنید یا نسبت به او بی توجه می شوید؟ به نظرتان قهر کردن و حرف نزدن، شیوه مناسبی برای حل مشکلات و تنبیه همسرتان است یا این که این روش بیش از پیش، بر رابطه تان آسیب می رساند؟
محل نگذاشتن، بی توجهی، ترشرویی، جواب سربالا دادن، نادیده گرفتن، لجبازی، کینه جویی و در نهایت، قطع ارتباط، ساده ترین روش مواجهه با مشکلات ارتباطی است و بی تردید معنایی جز فرار کردن ندارد؛ فراری که نشانه ترس، ناپختگی و ضعف شخصیتی است. بسیاری از زوجین به جای آن که دنبال راهکاری مفید برای حل مشکلاتشان باشند، سعی می کنند صورت مساله را به طور موقت یا برای همیشه پاک کنند، که این عین ناتوانی است و نداشتن مهارت در بیان مشکلات و ناراحتی را نشان می دهد.
باج می گیرم چون می توانم
«کاملا به یاد دارم، هر وقت مادرم نمی توانست پدرم را متقاعد به انجام کاری کند، چند روزی قهر می کرد و بعد پدرم گوش به فرمانش می شد. حالا من هم اگر چند روزی محلش نگذارم، بی تردید به خودش می آید و به انجام خواسته های من رضایت می دهد. »
بسیاری از افراد، عادت به باجگیری عاطفی دارند، به این معنا که با توسل آگاهانه به قهر سعی می کنند به اهداف کوچک و بزرگشان دست یابند. الگوبرداری از رفتار دیگران بخصوص والدین یا زندگی با افراد مستبد و زورگو و سرکوب نیازها و امیال طبیعی، باعث پرورش رفتارهایی چون قهر و لجبازی می شود. معمولا فرد این خصیصه نهادینه شده در شخصیتش را تا بزرگسالی با خود یدک می کشد و در صورت مواجهه با مشکلی، با توسل به آن (ترفند قهر کردن)، کارش را پیش می برد. این افراد در فرآیند شکل گیری شخصیت شان در کودکی بخوبی یاد گرفته اند که اگر بهانه گیری کنند و روی نقطه ضعف دیگران انگشت بگذارند، خیلی سریع و راحت می توانند با مستاصل کردنشان، رضایت آنان را برای رسیدن به اهدافشان جلب کنند.
فقط خودت را نبین!
«انگار هیچ وقت قرار نیست رفتارهای بدش را ترک کند. من هم از منت کشیدن خسته ام. تا به کی خودم را به کوچه علی چپ بزنم و بگویم اشکالی ندارد و به خاطر زندگی و بچه ها کوتاه بیایم؟ این بار هم اگر پذیرای رفتارهای اشتباه او باشم، نه تنها خودم را کوچک کرده ام بلکه به او نشان داده ام که حق با اوست و من مقصر همیشگی ام ... »
برخی زوجین بسیار خودخواه و خود بین هستند. این افراد معمولا در تصمیمات مهم زندگی یا حل مشکلات، نه تنها به شریک زندگی و تصورات و نیازهای او اهمیتی نمی دهند بلکه به طور خودمحورانه وارد عمل می شوند و هماهنگ با نیازهای شخصی خویش، شروع به تصمیم گیری می کنند. بی تردید با گذشت زمان، این خودمحوری محض، باعث تفاوت نگرش، دلخوری، احساس ناامیدی و یأس و احتمالا سردی و قطع رابطه می شود و پدیده ای به نام قهر را رقم می زند.
در این میان، از زن وشوهرهای مغروری می توان سخن گفت که به خاطر حفظ اقتدار ظاهری خویش، به هیچ صراطی مستقیم نیستند و حاضر نمی شوند با پیش قدم شدن برای آشتی، مساله پیش آمده را ختم به خیر کنند. جالب آن که گاه با قدرت هر چه تمام در تلاشند، قهرهای کوچک را به قهرهای بزرگ و طولانی تبدیل کنند. زیر سوال رفتن شخصیت، انتقاد ناپذیری و ناتوانی در مواجهه با نقاط ضعف خویش، از جمله دلایلی است که آنها را مجبور می کند، فرار را بر قرار و قهر را بر آشتی ترجیح دهند.
وقتی نمی شود گفت، بالای چشمت ابروست!
«کافی است بگویی بالای چشمان تو ابروست. روزگاری از ما سیاه می شود که بیا و ببین! از ترس این رفتار آزار دهنده همسرم مجبور به سکوت می شوم، با آن که درونم همیشه چون آتشی شعله ور است.»
افرادی که زیاد قهر می کنند، عموما انتقاد ناپذیر و زودرنج هستند و عزت نفس پایین یا آسیب دیده دارند. بیان عباراتی چون فلانی حساس و زود رنج است، به فلانی زود بر می خورد و ... کاملا آشکارکننده شرایط روحی و درونی این افراد است. آنها معمولا هنگام رویارویی با مشکلات یا اختلاف عقیده و سلیقه با دیگران، احساس ترس، حقارت و درماندگی می کنند و به ناچار قهر را تنها راه دفاع و خلاصی خود از این شرایط می بینند. در حقیقت با قهر و محل نگذاشتن به دیگری از مساله فرار می کنند و سطح استرس و اضطرابشان را کاهش می دهند که بی شک، نشانه ترس و ضعف شخصیتی فرد است.
قهر می کنم چون به صلاح من است
« همیشه همسرم مقصر اصلی دعواست. با این حال طوری بحث را پیش می راند که من متهم ردیف اول می شوم و او نیز برای تنبیه من، چاره ای جز قهر نمی یابد؛ معمولا مبهوت این روش او بودم تا این که اخیرا متوجه شدم، این بحث ها و قهرها ترفندی بیش نیست و همسرم با قهر چند روزه می تواند خود را از انجام مسئولیت هایش خلاص کند.»
گاهی قهر کردن، روش مناسبی برای سلب مسئولیت است و بسیاری از همسران با توسل به آن، با یک تیر دو نشان می زنند، به این معنا که هم خود را از انجام وظایف محوله رها می کنند و هم به همسرشان می آموزند از آنها هیچ انتظاری نداشته باشند. البته این افراد مانند سایرین از قهر و لجبازی لذت نمی برند، اما برای حل مشکلاتشان مجبور به قهر هستند ؛ چه بسا در این صورت کمتر مورد مواخذه قرار گیرند و برای مدت کوتاهی هم که شده، پاسخگوی بی مسئولیتی هایشان نباشند.
روش ها و اصول مناسب تنبیه همسر
- قبل از هر چیز، در شروع صحبت خود با همسرتان درباره اشتباهش، نکات و ویژگی های مثبت او را بیان کنید. این کار باعث می شود طرف مقابل بتواند با روی گشاده تری به انتقاد و سرزنش شما گوش دهد و حالت دفاعی به خود نگیرد.
- در تمام طول صحب از رابطه عاطفی خود و همسرتان در جهت رسیدن به هدف و درخواست شخصیتان استفاده نکنید. باید در نظر داشت که گرم بودن رابطه عاطفی ناشی از یک تعامل دوطرفه است و نمی توان برای آن منت گذاشت یا فرد را تهدید کرد.
- به طور منطقی و معقول سخن بگویید و تا جای ممکن هیجانان و عصبانیت خود را وارد بحث نکنید.
- همواره این نکته را نیز در نظر داشته باشید که شاید کسی که اشتباه برداشت کرده است، خود شما هستید؛ بنابراین به دفاعیات همسرتان نیز با دقت گوش کنید.
- در هنگام گفتگو در مورد اشتباه، به دقت به سخنانتان توجه کنید و مراقب هر کلمه ای که انتخاب می کنید و اثری که بر شخص مقابل خواهد داشت باشید.
- برای تنبیه ها نیز حدومرز مشخص کنید. لازم است این سرزنش ها تأثیری روی زندگی زناشویی و رابطه شما با همسرتان نگذارد. به یاد داشته باشید که تنها هدف شما از تنبیه کردن، کاهش احتمال تکرار خطا است.
بهترین روش برای آشتی با همسر بعد از قهر و دعوا
2 سال پیش