یکی از انواع رودوزی های سنتی و زیبای ایران «شرابه دوزی» نام دارد. در واقع در این رودوزی، طرحی بر روی پارچه پیاده نمی شود، بلکه حاشیه (لبه) لباس، رومیزی، روسری یا غیره با رشته ها و منگوله هایی که به آن «شرابه» می گویند زینت می یابد. موارد استفاده از انواع شرابه دوزی در تزیین پرده ونیز در قسمت های مختلف لباس مانند: دور گردن،روی سینه، مچ دست و لبه دامن کودکان می باشد. رشته و منگوله هایی که از کنار و حاشیه چیزی بیاویزند یا لوله هایی از شیشه باریک که از داخل آن ها نخ بیرون کنند را شرابه دوزی می گویند. شهر های اصفهان ،قزوین،وبندر عباس از مراکز رایج شرابه دوزی هستند.
انواع شرابه دوزی
- شرابه دوزی از دوخت های بی نظیری است که در مکان مناسب خودش اگر واقع شود، می توان با آن موارد استفاده و نقوش متفاوتی را ایجاد نمود که در تزیین انواع لباس ها و دیگر محصولات سوزندوزی بسیار کارآمد باشد.
- شرابه دوزی ساده: که تنها با ردیف های منجوق ها به صورت ریشه ای به طول 2الی 10سانتی متر دوخته می شود.
- شرابه دوزی الوان:در تک تک ریشه ها تنوع رنگ وجود دارد واستفاده از رنگ ها به طور یکسان در ریشه ها انجام می گیرد.
- نوع ساده نقش دار:در این نوع شرابه دوزی جهت استفاده از رنگ ها از طرح های شطرنجی الوان استفاده می گرددو مطابق تعداد طرح مورد استفاده از رنگ های گوناگون استفاده می شود تا طرح مورد نظر بر روی شرابه دوزی پیاده شود.
- نوع دالبری ساده :در این نوع شرابه دوزی انتهای ردیف آزاد نمی باشد بلکه دو سر آن به لبه پارچه تماس دارد.
- دالبر های تقاطعی یا جفتی:در این نوع شرابه دوزی از میان هر دالبری که دوخته شده دالبر دیگری دوخته می شود.در دالبر تقاطعی منجوق هایی که در ردیف بعد دوخته می شود ممکن است هم رنگ یا از رنگ دیگر باشد
- شرابه زیگزاگی: دراین نوع دوخت شرابه پس از بیرون آوردن سوزن از روی خط مورد نظر تعداد مشخصی از ملیله یا منجوق به سوزن گرفته سپس یک دانه را به نخ کشیده و دوباره به همان تعداد قبلی منجوق یا ملیله را به سوزن گرفته و بعد سوزن را در همان خط قبلی به پارچه فرو می برند.
- شرابه زیگزاگی آویز دار دوبل: که در آن یک ردیف شرابه زیگزاگی آویزدار در میان ردیف قبلی دوخته می شود.
- شرابه روی منگوله ی منجوق: ابتدا روی گلوله مروارید و یا چوبی یا دانه ی تسبیح را منجوق دوزی می کنند به صورتی که منجوق تمام سطح گلوله را بپوشاند . سپس در قسمت پایین آن مقدار زیادی شرابه منجوق ، هم رنگ منجوق های روی گلوله را به صورت یک دسته ی آویزان می نمایند. از این نوع شرابه دوزی معمولا برای تزیین پرده و از نمونه های کوچک آن برای گوشه های روسری استفاده می کنند.
وسایل مورد نیاز
- شال یا روسری یا دامن
- نخ نامریی
- سوزن گلدوزی نازک
- منجق و مهره دو سایز الی سه سایز بنا بر سلیقه
سخن آخر
به جرات می توان از دوخت شرابه دوزی به عنوان یک حرفه نیز یاد نمود. و می توان تنوع هم در این کار ایجاد کرد که باعث پیشرفت هم می شود.