هر آنچه که در مورد استارلینک و اینترنت ماهواره‌ ای بدانید!

چند سالی است که نام اینترنت ماهواره‌ای در میان مردم شنیده می‌شود. بسیاری از مردم امیدوارند که به زودی با استفاده از آن برای همیشه از شر سرعت پایین اینترنت رها شوند و بتوانند بدون نیاز به فیلترشکن‌ها در دنیای گسترده وب زندگی کنند. در این میان، زمزمه‌هایی هم شنیده می‌شود که ایران اجازه دسترسی به این شبکۀ جهانی را ندارد یا اینکه هزینه اتصال و استفاده از آن بیش از حد گران تمام می‌شود. خلاصه اینکه ابهامات زیادی در مورد استارلینک و اینترنت ماهواره‌ی وجود دارد. در این مقاله قصد داریم مفهوم اینترنت ماهواره ای و Starlink را کاملا روشن و تمامی ابهامات آن را برطرف کنیم. پس با ما همراه باشید.

آشنایی با اینترنت ماهواره‌‌ای

اینترنت ماهواره‌ای، اینترنتی است که برای ارائۀ خدمت از ماهواره‌ها و دیش‌ها استفاده می‌کند و به کابل محدود نمی‌شود. در این نوع اتصال دیش‌های کوچکی که روی زمین قرار دارند با ماهواره‌های موجود در فضا سیگنال‌ها و داده‌ها را تبادل می‌کنند. اینترنت ماهواره‌ای سال‌های زیادی ا‌ست که به صورت عملی وارد کار شده و در حال توسعه و گسترش است. اواخر قرن بیستم بود که این نوع اینترنت، توسط تشکیلات نظامی آمریکا برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفت. بعد از آن شرکت مایکروسافت به صورت جدی برای عملی کردن پروژۀ جهانی و گستردۀ آن وارد عمل شد؛ اما متاسفانه شکست خورد. این موضوع اگرچه باعث تردید دیگر شرکت‌های تجاری شد؛ ولی آن‌ها را ناامید نکرد. تا اینکه در نهایت دو شرکت آمریکایی ویاست (ViaSat) و هیوزنت (HughesNet) در سال 2012 توانستند پروژه اینترنت ماهواره‌ای را عملی سازند. این دو شرکت همچنان هم، بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده‌های این خدمت در جهان به شمار می‌روند و در حال حاضر میلیون‌ها مشترک در کشور آمریکا دارند.

مزایا و معایب اینترنت ماهواره‌ای

اینترنت ماهواره‌ای در مقایسه با اینترنت‌های معمول دارای مزایای قابل توجهی است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• سرعت بالاتری در مقایسه با اینترنت‌های کابلی دارد.

• از پهنای باند وسیعی استفاده می‌کند که قابلیت استفاده همزمان هزاران نفر را بدون افت کیفیت و سرعت امکان‌پذیر می‌سازد.

• نیازی به خطوط تلفن ندارد و در نتیجه وابسته به آن نخواهد بود.

• پوشش دهی وسیع و سراسری دارد.

• استفاده از GPS حتی در محروم‌ترین و دورافتاده‌ترین نقاط جهان را امکان‌پذیر خواهد کرد.

• امنیت بالاتری دارد و هک کردن داده‌ها و انداختن پارازیت روی آن تقریبا غیرممکن است.

• در کنار تمام این مزایا، اینترنت ماهواره‌ای بدون نقص نیست و معایب زیر را می‌توان برای آن برشمرد:

• با وجود سرعت بالایی که اینترنت ماهواره‌ای دارد؛ اما باز هم در رقابت با اینترنت‌ فیبر نوری از نظر سرعت، امتیاز کمتری دریافت می‌کند.

• دسترسی به آن در مناطق جغرافیایی خاص مثل: کوه‌ها، جنگل‌های انبوه و غیره ممکن است با اختلال همراه شود.

• در شرایط آب و هوایی نامساعد مانند زمان‌هایی که برف و باران سنگین می‌بارد یا وزش باد شدید است؛ اینترنت ماهواره‌ای با مشکل مواجه خواهد شد.

• در حال حاضر هزینه خرید تجهیزات موردنیاز برای اتصال به این اینترنت و استفاده از خدمات آن بیشتر از اینترنت معمولی است.

• مستقر کردن هزاران ماهواره در فضا برای برقراری این اتصال، می‌تواند خطری برای آیندۀ زمین محسوب شود.

استارلینک چیست؟

استارلینک که برخی به اشتباه آن را هم معنی اینترنت ماهواره‌ای می‌دانند، نام پروژه‌ی شرکت اسپیس ایکس است. پس از معرفی نسل‌های قبلی اینترنت ماهواره‌ای مشخص شد که با مشکلاتی چون: سرعت نه چندان زیاد، تاخیر زمانی در ارسال سیگنال‌ها، عدم پوشش سراسری و غیره همراه هستند. این امر موجب شد که بسیاری از شرکت‌ها به تکاپو بیفتند تا پروژه‌های جدیدتری برای رفع این نواقص ارائه دهند. در این میان، شرکت اسپیس ایکس به مدیریت ثروتمندترین کارآفرین جهان یعنی ایلان ماسک، توانست با پروژه‌ی استارلینک (Starlink) خود از دیگران پیشی بگیرد و توجهات فراوانی را به خود جلب کند.

شرکتSpaceX اولین ماهواره پروژهStarlink خود را در سال 2018 به فضا پرتاب کرد و تا امروز در حدود 1800 ماهواره دیگر هم برای پیاده‌سازی و تکمیل پروژه جهانی خود در فضا مستقر نموده است. قرار است برای گسترش این پوشش‌دهی در سراسر نقاط جهان، تعداد این ماهواره‌ها به 12 هزار و حتی در صورت موافقت کمیسیون ارتباطات فدرال به 42 هزار عدد برسد. چرا که هرچه تعداد ماهواره‌های مستقر در مدار زمین بیشتر باشد، مناطقی بیشتری روی زمین تحت پوشش قرار می‌گیرند. تا این لحظه در ایالات متحده، کانادا، بریتانیا و نیوزلند خدمات Starlink به میلیون‌ها مشترک ارائه می‌شود.

مزایای استارلینک

اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در مقایسه با دیگر اینترنت‌های ماهواره‌ای برتری‌های قابل توجهی دارد که باعث شهرت آن شد. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Starlink سراسر جهان را پوشش می‌دهد و به منطقه جغرافیایی خاصی محدود نمی‌شود.

• از ماهواره‌های بسیار زیادتری استفاده می‌کند و در نتیجه پهنای باند وسیع‌تری پیدا خواهد کرد.

• سرعت بالاتر و تاخیر کمتری در مقایسه با دیگر اینترنت‌های غیرکابلی ارائه می‌دهد.

استارلینک چگونه عمل می‌کند؟

برای پیاده‌سازی اینترنت ماهواره‌ای توسط استارلینک نیاز به استفاده از سه دستگاه مختلف است:

• ISP: این دیش ماهواره‌ای در مرکز ارائه دهنده اینترنت روی زمین نصب می‌شود.

• ماهواره: دستگاه دوم ماهواره‌ای است که به مدار کره زمین در فضا ارسال می‌شود و در آنجا مستقر خواهد شد.

• دیش یا آنتن: سومی دستگاهی که برای برقراری اتصال اینترنت استارلینک به آن نیاز خواهد شد، آنتن یا دیش کوچکی است که در منازل و ساختمان‌ها قرار می‌گیرد.

ISP سیگنال‌های اینترنت را به ماهوارۀ فضایی خود ارسال می‌کند و ماهواره آن را برای دیش‌های ساختمانی می‌فرستد تا مشترکان بتوانند از آن استفاده کنند.

استارلینک یا اینترنت ماهواره‌ای به ایران خواهد آمد؟

به طور کلی استارلینک یک اینترنت جهانی است. هدف اصلی این پروژه، پوشش تمامی نقاط جغرافیایی دنیا و به ویژه نقاط روستایی و دور از دست است که تا به امروز امکان استفاده از اینترنت پرسرعت و با پهنای باند وسیع را نداشته‌اند. به همین دلیل می‌توان گفت که استارلینک در ایران هم قابل دسترس خواهد بود و کافی است که تجهیزات لازم برای پیاده‌سازی آن را خریداری کرد. البته این موضوع با دو چالش جدی روبروست. اول اینکه شرکت اسپیس ایکس اعلام کرده است که برای ارائه خدمات خود در کشورهای مختلف قوانین آن‌ها را درنظر می‌گیرد و بدون اجازۀ رسمی دولت‌ها اینترنت خود را در اختیار کاربران و متقاضیان قرار نمی‌دهد. دوم اینکه ایران تحت تحریم کشور آمریکا است و این احتمال وجود دارد که حتی در صورت موافقت مسئولین دولت، به دلیل همین تحریم‌ها نتواند از این سرویس استفاده کند.

البته بسیاری از کاربران امیدوارند که بتوانند با قاچاق تجهیزات لازم به نوعی قوانین اسپیس ایکس را دور بزنند و خود را به این اینترنت جهانی متصل کنند. به خصوص که امکان ایجاد پارازیت‌های داخلی روی سیگنال‌های این نوع اینترنت عملا غیرممکن است. اما ظاهرا امکان فریب دادن استارلینک وجود ندارد. چرا که ماهواره‌های استارلینک به راحتی قادر به شناسایی موقعیت دقیق جغرافیایی مشترکان خود هستند و می‌توانند آنتن‌های موجود در کشورهای غیرمجاز را به راحتی از خدمات خود محروم کنند.

اینترنت استارلینک چقدر سریع است؟

طبق گفته شرکت اسپیس اکس، تاخیری که در اینترنت ماهواره ای استارلینک شاهد خواهیم بود، تنها در حدود 30 تا 40 میلی‌ثانیه است. از طرفی این شرکت اعلام کرده که سرعت دانلود آن به 1 گیگابایت در ثانیه می‌رسد؛ اما این اعداد و ارقام هنوز در تست‌ها به اثبات نرسیده‌اند. به علاوه، در مورد سرعت آپلود هم هنوز اسپیس اکس هیچ نظری منتشر نکرده است.

گزارشات غیررسمی از تست‌ها نشان می‌دهد که سرعت Starlink بین 50 تا 150 مگابیت بر ثانیه است و تاخیری که در آن مشاهده می‌شود، 20 تا 40 میلی ثانیه خواهد بود. به طور کلی، این سرعت‌ها در مقایسه با سایر سرویس‌های اینترنت ماهواره‌ای مشابه بسیار قابل توجه هستند.

استفاده از استارلینک گران تمام می‌شود؟

در کنار تمام مزایایی که استفاده از سرویس‌های اینترنت ماهواره‌ای از جمله استارلینک دارند، هزینۀ بالای استفاده از خدمات آن‌ها عیب بزرگی است که نمی‌توان از آن چشم پوشید. هزینه استفاده از اینترنت استارلینک در کشور آمریکا ماهیانه 99 دلار است. به علاوه، قیمت تهیه تجهیزات اولیه آن مثل دیش ماهواره و روتر هم حدودا 500 دلار خواهد شد که مشخص است برای ایرانیان بیش از حد گران تمام خواهد شد.

با این وجود پیش‌بینی می‌شود که قیمت‌ها در آینده کاهش پیدا کنند. از طرفی، با توجه به سرعت زیاد و پهنای باند وسیع Starlink، این امکان وجود دارد که تعداد زیادی کاربر به صورت همزمان به یک روتر متصل باشند. به این معنی که تمامی ساکنین یک ساختمان چند طبقه می‌توانند به صورت اشتراکی یک دیش ماهواره و یک روتر برای کل ساختمان تهیه کنند و با استفاده از آن به اینترنت ماهواره‌ای متصل شوند. به این ترتیب می‌توان امید داشت که هزینه‌ها کاهش پیدا کنند.