به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز به نقل از فارس، اخیراً کتابی منتشر شده که حاوی روایت هایی از گفت وگو با رئیس جمهور سابق و اعضای کابینه اش در واپسین روزهای دولت دوازدهم است.
حسن روحانی درباره سفر به نیویورک برای حضور در نشست ۲۰۱۹ سران کشورهای جهان در سازمان ملل گفت: «همه چیز آماده مذاکرات مستقیم بود. طرف امریکایی هم خیلی ابراز می کرد که ترامپ بی صبرانه علاقه مند به دیدار است. اما احساس کردم که یکجای کار به شدت لنگ می زند. ترامپ تاکید داشت که اول باید خبر دیدار را اعلام کنیم و بعد دیدار انجام شود. برای من روشن بود که ترامپ بازیگر است. او آدم عادی نبود. هر لحظه بازی می کرد. یک هنرپیشه قابل بود. نگران بودم که خبر دیدار را منتشر کند و بعد بازی را بهم بزند. ما می گفتیم که اول دیدار انجام شود و بعد خبرش منتشر شود و خلاصه کار به جایی رسید که گفتند دیدار انجام شود و وسط جلسه، خبرش هم اعلام شود. اما پیش از جلسه بازهم تیم ما به گفت وگو و مشورت مشغول شدند و در نهایت به این جمع ّبندی رسیدیم که با ترامپ امکان گفت وگوی برابر و صادقانه وجود ندارد. طرف های خارجی هم این را می دانستند.»
امّا بخش جالب روایت روحانی اینجاست. او در پایان این روایت گفت: «اگر جای ترامپ، اوباما رئیس جمهور بود، قطعا به آن جلسه می رفتم!»
سه نکته در اینجا وجود دارد:
اول؛ خودسر بودن رئیس جمهور وقت نسبت به تصمیم گیری پیرامون دیدار با رئیس جمهور آمریکاست. آنچه از متن مذکور برمی آید، روحانی بدون هماهنگی با اعضای شورای عالی امنیت ملی برنامه ریزی کرده بود.
او سال ۹۲ نیز مکالمه تلفنی کوتاهی با رئیس جمهور وقت آمریکا انجام داد. این اولین تماس روسای جمهوری دو کشور پس از انقلاب بود. قاعدتاً چنین تصمیمی خارج از حیطه روحانی بود و اجرا یا عدم اجرای آن باید با نظر و تصمیم نهایی اعضای شورای عالی امنیت ملی اتخاذ می شد.
چنانچه از متن فوق پیداست، اگر طرف آمریکایی طبق برنامه روحانی پیش می رفت، حسن روحانی مهر ۱۳۹۸ در نیویورک به دیدار ترامپ می رفت!
این درحالیست که رهبر انقلاب خرداد ۱۳۹۸ در دیدار با نخست وزیر ژاپن حتی نامه ترامپ را قبول نکردند و صریحاً به واسطه تهران - واشنگتن اعلام کردند که هیچ پاسخی به رئیس جمهور وقت آمریکا نخواهم داد.
این رفتار رهبر انقلاب براساس یک لجبازی نبود بلکه ریشه در علّتی عیان داشت:
ترامپ زیر میز توافق هسته ای مورد وثوق ۶ کشور جهان بزرگ زد. راهبرد فشار حداکثری علیه ایران اتخاذ کرد. کارزار نظامی در منطقه علیه ایران به راه انداخت. دولت او وعده داد که نظام در ۲۲ بهمن ۱۳۹۷ چهل سالگی خود را نخواهد دید و تمام قدرت آمریکا را متمرکز بر فروپاشی جمهوری اسلامی کرد. ادبیات او نسبت به ایران شدیداً توهین آمیز بود! او حتی سیاست به خرج نداد تا میان نظام و مردم خط فاصلی ایجاد کند و همه را یک کاسه تروریست خواند! ترامپ لفظ ملّت تروریست را دقیقاً ۸ روز قبل از حضور نخست وزیر ژاپن در بیت رهبری تکرار کرد. آیا با چنین فردی امکان تعامل بود؟ آیا ادعای ترامپ برای رابطه با تهران چیزی جز راهبرد توهین آمیز چماق و هویج بود؟
دوم؛ قدم زدن ظریف با وزیر خارجه وقت آمریکا یا مکالمه روحانی با اوباما فتح الفتوح نبود بلکه اقدامی شاذ بود که دولت های قبلی همواره از آن پرهیز می کردند. ماجرای مواجهه «متکی» وزیر خارجه وقت ایران با «کلینتون» وزیر خارجه وقت آمریکا در بحرین (آذر سال ۱۳۸۹) یک نمونه آن است.
کلینتون در کتاب خاطرات خود نوشت:
- «وسط سخنرانیم طی ضیافت شام در سالن رقص ریتز کارلتون [صحبت هایم را] قطع کردم و گفتم: اکنون می خواهم مستقیماً خطاب به هیأت اعزامی به این کنفرانس از دولت جمهوری اسلامی ایران صحبت کنم. سالن ساکت شد. "منوچهر متکی" وزیر امور خارجه ایران به فاصله چند صندلی از من نشسته بود ...وقتی ضیافت شام تمام شد و همه در حالی که متفرق می شدند، با هم دست می دادند، من خطاب به متکی صدا کردم: سلام، آقای وزیر! او زیر لب چیزی به فارسی گفت و رویش را آن طرف کرد و رفت. چند دقیقه بعد، دوباره با یک دیگر برخورد کردیم، این بار خارج از ساختمان، در پارکینگ. بار دیگر دوستانه او را صدا زدم. باز هم حاضر نشد پاسخم را بدهد.» [۱]
سوم؛ اوباما آغازگر نقض برجام و فرآیند خروج آمریکا از توافق هسته ای بود:
۱: «برنامه معافیت ویزا» ۵ ماه بعد از توافق برجام در روز ۱۸ دسامبر ۲۰۱۵ از سوی اوباما امضاء شد. ذیل این مصوبه، سفر «سولانا» دبیرکل اسبق ناتو و مسئول پیشین سیاست خارجی اروپا به آمریکا "به دلیل سفر به ایران برای شرکت در مراسم تحلیف «روحانی» در مرداد ۱۳۹۲" دچار اخلال شد! «برنامه معافیت ویزا» تبادلات ایران - اروپا را به شدت تحت تأثیر قرار داد.
۲: «قانون تحریم ایران» (ISA) ۱۶ ماه بعد از توافق برجام تصویب و تحریم های آن تا ۲۰۲۶ تمدید شد. اوباما می توانست این قانون را وتو کند ولی نکرد! این قانون مربوط به سال ۱۹۹۶ و بهانه آن ماجرای انفجار پرواز شماره ۱۰۳ پان امریکن بر فراز لاکربی اسکاتلند (دسامبر ۱۹۸۸) بود. این قانون به داماتو (نام طراح آن در مجلس نمایندگان آمریکا) نیز شهره است. این بسته تحریمی در ابتدا «قانون تحریم ایران و لیبی» بود ولی لیبی سال ۲۰۰۶ از قانون داماتو حذف شد! اکنون ایران در بسته تحریمی قرار دارد که هیچ ربطی به بهانه طراحی آن یعنی ماجرای لاکربی ندارد. هدف «قانون تحریم ایران» جلوگیری از سرمایه گذاری کمپانی ها در صنایع نفت و گاز ایران است. [۲]
۳: «آصفی» سفیر اسبق ایران در فرانسه و آلمان گفت: «نقض برجام از زمان بایدن و اوباما شروع شد. آمریکا در زمان اوباما و معاون اولی بایدن به تعهدات مالی، بانکی، بیمه ای و کشتیرانی خودش در چارچوب برجام پایبند نبود و از همانجا نقض تعهدات را شروع کرد. این اشتباه بزرگی است که فکر کنیم ترامپ نقض برجام را شروع کرد. نقض برجام از خود بایدن شروع شد. نمی شود به حرف های بایدن و سیاستمداران آمریکایی اعتماد کرد.[3]
۴: «اوباما» ۳۰ دی ۱۳۸۷ چهل و چهارمین رئیس جمهور آمریکا شد و رسماّ اعلام کرد که علاقمند به گسترش روابط با جهان اسلام است. بر همین اساس روز ۶ بهمن ۱۳۸۷ اولین مصاحبه تلویزیونی خود را با شبکه غیر آمریکایی العربیه انجام داد. اوباما چند هفته بعد به رهبر انقلاب نامه نوشت.
از مفاد نامه ها گزارش مستندی وجود ندارد. تعداد نامه های ارسالی اوباما هم مشخص نیست. کیهان از ۳ نامه، بی بی سی ۴ نامه و برخی نیز از ۵ نامه اوباما به رهبری خبر داده اند. اوباما بهار سال ۸۸ در یکی از نامه های خود از رهبر انقلاب خواست برای شروع فصل جدیدی از مناسبات ایران - آمریکا به واشنگتن کمک کند. امّا با وقوع فتنه ۸۸ راهبرد تعامل به راهبرد فشار تغییر یافت.
رهبر انقلاب روز ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۸ در دیدار مسئولان نظام فرمودند: «در دولت قبل از اینها (منظور دولت ترامپ) که ظاهرشان خیلی اتو کشیده تر و بهتر از اینها بود، اوباما یک نامه ی «فدایت شوم» برای ما نوشت و ما هم بعد از مدّتی یک جوابی به او دادیم و بلافاصله نامه ی دوّم را نوشت؛ من میخواستم باز هم جواب بدهم که در این بین فتنه ی ۸۸ پیشامد کرد؛ خوشحال رفتند سراغ فتنه گرها و دفاع از فتنه، حمایت از فتنه. آنهایی که حالا ظاهرشان، ظاهر این جوری بود، باطن شان این بود که به مجرّد اینکه فتنه ای اینجا راه افتاد، همه ی آن حرفهایی که قبلاً زده بودند، آن اظهار ارادت ها، کأنّه فراموششان شد و به جریان فتنه علیه جمهوری اسلامی ملحق شدند؛ اینها که خب [وضعشان معلوم است].»
تیم سیاست خارجی آمریکا به رهبری کلینتون عازم بیش از ۱۰۰ کشور جهان شد و در نهایت توانست قطعنامه ۱۹۲۹ را در سالگرد فتنه ۸۸ و با اجماع جهانی به تصویب برساند. در سایه قطعنامه ۱۹۲۹ سنگین ترین تحریم تاریخ علیه ایران اعمال شد. با این اوصاف، روحانی گفت اگر جای ترامپ، اوباما رئیس جمهور بود، قطعا به آن جلسه می رفتم!
چرا حضور رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مهم است؟
2 سال پیش