به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز به نقل از همشهری آنلاین، تب خونریزی دهنده کریمه-کنگو مهم ترین و گسترده ترین بیماری ویروسی منتقل شونده از طریق کنه به انسان است که موارد ابتلا به آن در ایران هم مانند بسیاری از کشورهای دنیا دیده شده است.
طبق آمار موجود از ابتدای امسال تا پنجم شهریورماه، تعداد موارد مثبت شناسایی شده مبتلا به تب کریمه کنگو ۶۷ نفر بوده است که از این تعداد، شش نفر جان خود را از دست داده اند.
شناسایی بیماری
دکتر علیرضا ناجی، رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی واستاد ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد تب کریمه کنگو می گوید: «تب کریمه-کنگو که با نام تب خونریزی دهنده کریمه - کنگو (Crimean Congo haemorrhagic نیز از آن یاد می شود، اولین بار در سال ۱۹۴۴ در منطقه کریمه شناسایی شد.
بعدها مشخص شد که منبع اصلی این بیماری (جمهوری دموکراتیک) کنگو در آفریقا است. اما در حال حاضر، این عفونت در اروپای شرقی و جنوبی، سراسر منطقه مدیترانه، مناطقی از چین، آسیا، آفریقا، خاورمیانه و شبه قاره هند شناسایی شده است.»
سرعت انتقال بالای ویروس
عامل اصلی ابتلا به این بیماری، یک ویروس است که عضو خانواده نیروویریده و دارای ژنوم RNA است. به گفته ناجی، تب کریمه به شدت واگیر است و اغلب توسط کنه منتقل می شود.
در واقع این بیماری یک بیماری مشترک میان انسان و حیوان است که البته در دام یا سگ هم مشاهده شده است. انتقال این ویروس از حیوانات به انسان به از گزش کنه آلوده، از طریق تماس با بافت یا خون حیوانات آلوده، مخصوصا دام ها هنگام ذبح به انسان منتقل شود. ناجی می گوید بسیاری از حیوانات اهلی یا وحشی (دام های گاو، گوسفند و بز، اسب، سگ، مرغ، شتر، شترمرغ، خوک، خرگوش، آهو، بوفالو و کرگدن) می توانند میزبان این ویروس باشند.
همچنین این ویروس از طریق تماس با خون یا مایعات بدن آلوده از فردی به فرد دیگر، به خصوص در مراکز بیمارستانی که رعایت موارد بهداشتی را نمی کنند، منتقل می شود.
دوران خاموش بیماری
رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی می گوید دوره نهفته CCHF سه تا هفت روز است (با محدوده ۱-۱۴ روز). معمولا این دوره پس از نیش کنه یا انتقال از طریق برخورد با سوزن آلوده نسبت به تماس با خون آلوده کوتاه تر است.
اکثر موارد CCHF، بیش از ۸۰ درصد موارد بدون علامت یا خفیف هستند. ضن آنکه کودکان معمولا نوع خفیف تری از بیماری را نشان می دهند.
نشانه های بیماری
به گفته ناجی، این بیماری شروع ناگهانی با علائمی مشابه آنفلوآنزا (تب، سردرد، بدن درد و ضعف)، حساسیت به نور، درد شکم، اسهال و استفراغ دارد.
همچنین دارای تظاهرات خونریزی زیر جلدی و دیگر اندام های داخلی است که می تواند موارد شدیدی هم داشته باشد. تعداد کمی از بیماران نیز ممکن است دچار نوسانات خلقی، سردرگمی و پرخاشگری شوند.
تشخیص زودهنگام
به گفته این استاد تمام ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تشخیص زودهنگام و دقیق CCHF برای زندگی بیمار و برای پاسخ به موقع و اقدامات کنترلی، حیاتی است.
تشخیص آزمایشگاهی نیز در مرحله حاد بیماری معمولا با تشخیص ژنوم ویروس با استفاده از روش های مولکولی مثلا PCR، به عنوان روش تشخیصی طلایی و استاندارد انجام می شود.
درضمن روش های تشخیص آنتی ژن های ویروس و کشت و جداسازی ویروس (البته در مراکز با امکانات و استانداردهای حفاظت زیستی سطح بالا) نیز کاربرد دارند. تشخیص طولانی مدت ژنوم ویروس با روش های مولکولی نیز گزارش شده است، اما عموما تشخیص های مولکولی در هفته اول بیماری مفید است.
راه های پیشگیری از تب کریمه-کنگو
تب کریمه-کنگو اولین بار در سال ۱۳۷۸ در ایران تایید شد. برای پیشگیری از این بیماری هم باید توجه داشته باشیم اگر این ویروس در بدن دام باشد پس از ۲۴ ساعت از ذبح دام بر اثر اسید داخل بدن دام از بین می رود.
مردم باید در زمان تماس با حیوان آلوده نکات بهداشتی را رعایت کنند و پس از تماس با دام و به خصوص ذبح آن نیز همه موارد ایمنی از جمله استفاده از لباس مناسب، کلاه، عینک، روپوش، چکمه و دستکش هم رعایت کنند. همچنین از خرید گوشت های غیر استاندارد هم خودداری کنند.
به افراد توصیه می شود در آغاز فصل گرما و احتمال شیوع بیماری، گوشت را حداقل ۲۴ ساعت در دمای صفر تا ۴ درجه قرار دهند و هنگام خرد کردن آن نیز از دستکش استفاده کنند. ضمن آنکه بهتر است مناطق روستایی نیز برای غلبه بر کنه حتما سم پاشی و ضد عفونی شوند.
میزان مرگ و میر
ناجی می گوید میزان مرگ و میر در بیماران بستری در بیمارستان تقریبا ۳۰ درصد است. بهبودی نیز معمولا ۹ تا ۱۰ روز پس از شروع علائم مشاهده می شود که در آن زمان بیمار از بیمارستان مرخص شده است. البته ممکن است بهبودی در درصد کمی از بیماران کندتر باشد. همان طور که گفته شد حیوانات وحشی و اهلی نسبت به عفونت CCHFV حساس هستند و به عنوان میزبان ویروس عمل می کنند. به همین دلیل، هنگامی که آلوده می شوند، ویروس تقریبا ۲ تا ۱۵ روز در خونشان وجود خواهد داشت. اما علایم بالینی ندارند، اگر چه در تعداد کمی از آنها ممکن است تظاهرات بیماری هم دیده شود.
عوامل خطر
ناجی می گوید تخمین زده می شود ۳ میلیارد نفر در سراسر جهان در معرض خطر ابتلا به این عفونت هستند و سالانه ۱۰ تا ۱۵ هزار عفونت رخ می دهد که حدود ۵۰۰ نفر ازمبتلایان جان خود را از دست می دهند.
موارد بیماری در بیش از ۳۰ کشور در آفریقا، آسیا و اروپا از جمله ایران در مناطقی که گونه خاصی از کنه به نام Hyalomma وجود دارد، گزارش شده است.
پاسخ علی دایی به پیشنهاد مهدی تاج
