جاده جهنمی شمال! / آمار عجیب ورود مسافر به گیلان و مازندران
به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از روزنامه جوان، ترافیک جاده‌ها، گرانی، تصاویر زباله در همه‌جا و صف‌های طولانی در پمپ بنزین و سرگردانی؛ این حال و روز بسیاری از مسافران تعطیلات هفته گذشته بود که راهی استان‌های گیلان و مازندران شدند. البته مسافران به سمت خراسان رضوی هم از ترافیک جاده در امان نبودند، اما شدت ترافیک و گرفتاری‌های ازدحام جمعیت در این استان به اندازه استان‌های شمالی کشور نبود. طی دو، سه روز گذشته دبیر ستاد خدمات سفر کشور اعلام می‌کرد که ظرفیت این استان‌ها برای پذیرش مسافر اشباع شده و مسافران بدون برنامه‌ریزی و رزرو محل اقامت سفر نکنند. با این حال مسافران زیادی بی‌توجه به این هشدارها، راهی جاده‌های شمالی کشور شدند و ترافیک سنگین‌تری را در شهر‌های خطه شمالی رقم زدند، اما چه دلیلی دارد که مسافران، با وجود بار ترافیکی سنگین در جاده‌های منتهی به شمال کشور باز هم آنجا را به عنوان مقصد سفرشان انتخاب می‌کنند؟!
در تعطیلات هفته اخیر، ترافیک جاده‌های شمالی در کنار ازدحام و شلوغی بیش از حد جایگاه‌های بنزین و سوخت، اعصاب مسافران را خرد کرده‌بود. این مسئله اما، تنها گریبان مسافران را نگرفت، بلکه ساکنان استان‌های گیلان و مازندران نیز گرفتار مشکلات عدیده‌ای شدند، ساکنانی که باید برای خرید نان یا پر کردن باک بنزین خودرویشان ساعت‌ها در صف منتظر می‌ماندند و ترافیک معابر را تحمل می‌کردند و به سختی خودشان را به محل کارشان می‌رساندند. متأسفانه در چند روز گذشته زندگی روزمره ساکنان این استان‌ها مختل شد.
آمار عجیب ورود مسافر به گیلان و مازندران
بر اساس آمار‌ها فقط طی دهم تا چهاردهم شهریورماه، 4 میلیون و 200هزار مسافر از طریق زمینی، هوایی و ریلی وارد گیلان شدند که این رقم بیش از جمعیت 2میلیون و 550 هزار نفری ساکن و ثابت استان است. علاوه بر آن، آنطور که استاندار مازندران گفته طی یک هفته اخیر 21 میلیون گردشگر به استان سفر کردند، آمار قابل‌تأملی که نیاز به ارتقای زیرساخت‌ها برای خدمت‌رسانی به مسافران را بیش از پیش نشان می‌دهد. هر چند مسئولان اعلام می‌کردند تدابیر و پیش‌بینی‌های لازم برای این سفر‌ها انجام شده و مشکلات موجود ناشی از کمبود یا نبود سوخت و موادغذایی نیست، با این حال حجم گسترده سفر‌ها و ورود انبوه مسافران، آن هم بیش از ظرفیت‌های استان، موجب بروز مسائل و مشکلات زیادی شد. تا جایی که حتی تردد نفت‌کش‌ها و تانکر‌های سوخت که نیاز جایگاه‌ها را تأمین می‌کردند با کندی و دشواری همراه شد و موارد اینچنینی، سفر را به کام بسیاری از مسافران و همچنین ساکنان شهر‌های شمالی کشور تلخ کرد.
نارضایتی ساکنان
هفته گذشته، زندگی روزمره برای ساکنان برخی از شهر‌های شمالی مختل شد، چراکه دیگر نه شب داشتند و نه روز! آن‌ها برای رسیدن به محل کار یا بازگشت به خانه یا انجام سایر امور زندگی اغلب باید زمان زیادی را لابه‌لای ترافیکی سپری می‌کردند که مسافران مسبب ایجادش بودند. مسافرانی که شمال، اولین و شاید تنها مقصد گردشگری آن‌ها در تعطیلات مختلف سال شده‌است.
هر چند حجم مسافران در فصل‌های دیگر به اندازه تابستان نیست، اما توزیع نامناسب سفر‌ها در کشور چنین شرایطی را به بار آورده و باعث آزرده‌خاطر شدن شهروندان ساکن خطه شمال کشور شده‌است. در این میان اما، بسیاری از حضور این حجم از مسافر سود می‌برند، خصوصاً آن‌ها که گوشه‌ای از خانه و زندگی خود را در این ایام در اختیار مسافران قرار می‌دهند و نیازی نیست هزینه‌ای برای ساخت و ساز خانه یا ویلا جهت اجاره دادن داشته‌باشند، چراکه وقتی حجم مسافر بالا رفت هر سرپناهی مورد استقبال قرار می‌گیرد، اما بدون شک این نوع درآمدزایی مقطعی است و شهروندانی که از این طریق سود می‌برند تعدادشان خیلی بالا نیست، حال بماند که خود آن‌ها نیز آسیب‌هایی را بابت حجم بالای حضور مسافر در ماه‌های تابستان آن‌هم اواخر فصل دوم سال در شهر‌های شمالی می‌بینند.
یکی از شهروندان نوشهر در این رابطه به «جوان» می‌گوید: «وقتی تعطیلات می‌شود، دلم نمی‌خواهد یک روز هم در شهر بمانم، چراکه ترافیک می‌شود، برای خرید یک نان باید صف طولانی را تحمل کنم و گرفتار صف چند کیلومتری جایگاه بنزین می‌شوم. چهارشنبه هفته گذشته فقط چهار ساعت در صف پمپ بنزین بودم تا نوبتم شود!»
در همین رابطه شهروند دیگری نیز می‌گوید: «روز‌های یک‌شنبه و سه‌شنبه تعطیل رسمی نبود و باید به سرکار می‌رفتم، اما به دلیل وجود ترافیک و کمبود بنزین با مشکل مواجه شدم. در تعطیلات و ورود مسافران به شهرمان زندگی برایمان حرام می‌شود.»
علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد
سفر به شمال کشور به عنوان یکی از فعالیت‌های تفریحی محبوب میان ایرانیان شناخته می‌شود. منطقه‌ای که با مناظر طبیعی زیبا و آب و هوای معتدل، جذابیت‌های زیادی را برای گردشگران دارد. دلایل اصلی سفر به خطه شمالی، جنگل‌ها، دریا و کوه‌های زیبای آن است که آنجا را به مقصدی ایده‌آل برای طبیعت‌گردی و آرامش تبدیل کرده، موضوعی که سیدجواد جلالی‌نژاد، فعال گردشگری نیز بدان اشاره می‌کند و به «جوان» می‌گوید: «مسافران در فصل گرما مقاصدی را انتخاب می‌کنند که از آب و هوای بهتری برخوردار باشد، از سوی دیگر استان‌های شمالی به عنوان پیش فرضی است که همیشه در ذهن مسافران و مردم ایران قرار دارد. تا جایی که با شروع چند روز تعطیلی در تقویم، اولین چیزی که به نظر مسافران می‌رسد، سفر به استان‌های شمالی مثل گیلان و مازندران است.»
با توجه به اینکه استان گیلان و مازندران همیشه در صدر انتخاب مسافران در تعطیلات است پس باید برنامه‌ریزی مناسبی برای میزبانی از مسافران صورت بگیرد تا مشکلات به حداقل برسد. جلالی‌نژاد در این رابطه اظهار می‌دارد: «گردشگری فرابخشی است، باید برای مدیریت سفر‌ها همه دستگاه‌ها و سازمان‌های مربوطه پای کار بیایند و در کنار متولیان گردشگری نقش‌آفرینی کنند.» این فعال گردشگری ادامه می‌دهد: «وقتی قابل پیش‌بینی است که سفر‌های شمال کشور در این تعطیلات افزایش می‌یابد، بنابراین باید تدابیر ویژه برای آن اتخاذ شود و دستگاه‌های خدمات‌رسان باید تمرکز بیشتری برایش داشته‌باشند. متأسفانه تشکیل صف‌های چند کیلومتری پمپ بنزین‌ها نشان می‌دهد که اقدامات لازم برای تسهیل این سفر‌ها انجام نشده بود.»
صد البته که آقایان باید علاج واقعه را پیش از وقوع می‌کردند، اما حتی همین امروز هم دیر نیست، امروز یک تجربه بزرگ از یک فاجعه را داریم، دیگر کسی نمی‌تواند بگوید نمی‌دانستیم یا احتمالش را نمی‌دادیم! بدون شک باید به هر احتمالی اندیشید، چه بسا فردا این صف‌های طولانی که امروز برای مطالبه بنزین بود جهت نان، موادغذایی یا حتی خدمات درمانی باشد.
مهجور ماندن نقاط خوش آب و هوا در گردشگری تابستان
«باید برای ایجاد زیرساخت‌ها یک فکر اساسی شود.» این عبارتی است که جلالی‌نژاد بدان اشاره می‌کند و می‌گوید: «زیرساخت برای گردشگری جزو اولویت‌هاست، چراکه هر چقدر این زیرساخت‌ها ایجاد و تکمیل شود، مشکلات کمتری در خصوص راه‌ها، وسایل حمل و نقل و دستگاه‌های خدمات‌رسان و مجتمع‌های خدمات رفاهی رخ می‌دهد.»
به گفته او، یکی از مشکلاتی که در گردشگری داخلی وجود دارد عدم توزیع متوازن در آن است، چراکه در فصول مختلف، حجم مسافرت‌ها به چند نقطه محدود از کشور جاری می‌شود. حالا این سفر‌ها گاه به دلیل جاذبه‌های مذهبی انجام می‌شود و گاه به دلیل جاذبه‌های آب و هوا و سلیقه مسافران است.
این فعال گردشگری می‌گوید: «ایجاد زیرساخت و برنامه‌ریزی درست در مناسبت‌ها و تعطیلات مختلف می‌تواند در تسهیل سفر‌ها کمک‌کننده باشد. همچنین وقتی که حجم سفر‌ها به یک منطقه متمرکز می‌شود می‌توان از ظرفیت‌های استان‌های همجوار استفاده شود. به طور مثال در نیمه شعبان که استان قم مملو از زائر می‌شود و به بیش از ظرفیت خود می‌رسد، استان‌های همجوار حتماً باید به کمک قم بیایند تا شرایط به درستی مدیریت شود.»
تا وقتی که توزیع متوازن در مقاصد گردشگری اتفاق نیفتد، ایرادات پیش آمده در سفر‌های هفته گذشته بار‌ها و بار‌ها تکرار می‌شود. لازمه این کار معرفی جاذبه‌های طبیعی کشور است؛ موضوعی که جلالی‌نژاد نیز بدان اشاره می‌کند و می‌گوید: «در این فصل از سال به غیر از استان‌های شمالی، نقاطی از استان‌های دیگر (حتی در استان‌های مرکزی) آب و هوای مناسبی دارند. متأسفانه این مناطق هنوز به خوبی معرفی نشده‌اند. به همین دلیل وقتی مسافر در گرمای تابستان به دنبال آب و هوای خوب برای مقصد سفر می‌گردد، عمدتاً به سراغ استان‌های شمالی می‌رود! در صورتی که شهرستان‌های خوش آب و هوایی وجود دارد که می‌تواند رقیب گردشگری جدی برای استان‌های شمالی شود.»
ضرورت توسعه و رونق گردشگری داخلی
بدون شک باید راه‌های دیگر ایرانگردی را گشود و راه‌های دیگر تفریح جمعی را به مردم معرفی کرد. جلالی‌نژاد در این رابطه می‌گوید: «وضعیت اقتصادی برخی از خانواده‌های ایرانی به گونه‌ای است که هر کجا و هر زمانی امکان سفر ندارند. در چنین شرایطی دولت باید یک بسته تشویقی مسافرتی یا یک تمهیدی را به کار بگیرد تا مسافرت‌ها به صورت تور و گروهی که سفری رایج نیز است انجام شود. تا همه بتوانند از آن بهره ببرند. سفری که هم از لحاظ اقتصادی برایشان به صرفه باشد و هم مقاصد دیدنی کشور را به آن‌ها معرفی کند. چنین کاری مستلزم مدیریت صحیح و قوی دولت است تا مردم رغبت کنند بخشی از سفرهایشان را از این طریق انجام دهند؛ اقدامی که با یک هم‌افزایی و مدیریت فرابخشی، امکان‌پذیر و نتیجه‌بخش خواهد‌بود.»
این فعال گردشگری اظهار می‌دارد: «کشور ما به لحاظ ظرفیت‌های گردشگری غنی است و ظرفیت‌های بسیار زیاد اعم از گردشگری دینی، طبیعی، میراثی و سلامت دارد. باید زیرساخت‌های کافی برای رونق گردشگری ایجاد شود تا همه بتوانند از این حوزه به خوبی منتفع شوند.»
تفریح‌گاه‌های بکر، اما ناشناخته!
بدون تردید آب و هوای شمال پوشش گیاهی خاص آن و همچنین دریا جاذبه‌های گردشگری خوبی برای ترغیب مسافران جهت سپری کردن تعطیلات هستند، اما شاید پر بیراه نباشد که بگوییم بسیاری از مسافران شمالی کشور به دلیل عدم آشنایی کافی با جا‌های دیدنی و طبیعت بکر خوش آب و هوا در اطراف تهران و دیگر شهر‌های کشور است که در برخورد با اولین تعطیلی در تقویم راه شمال و جاده چالوس را در پیش می‌گیرند. حال آنکه اگر بدانند در همین نزدیکی و بیخ گوش خودشان در چند ساعتی تهران یا شهر‌های دیگر تفریح‌گاه‌های بکر زیادی وجود دارد، زمان خود را جای تلف کردن در ترافیک سنگین آزادراه و جاده‌های منتهی به شمال در طبیعت جذابی سپری می‌کنند که تا رسیدن به آن گاهی یکی، دو ساعت بیشتر زمان لازم نیست، اما کمتر کسی از مسافران شمالی را می‌توان یافت که از مناطق دیدنی اطراف تهران یا شهر‌های دیگر اطلاعی داشته باشد؛ شهر‌هایی که اگر جذابیت آن‌ها و مقاصد گردشگری‌شان به مردم معرفی شود می‌تواند از حجم مسافران شمالی بکاهد، کاری که سال‌ها قبل در کاشان انجام شد. تا فصل گلابگیری مسافران زیادی را از اقصی نقاط کشور روانه این شهرستان کرد.
تنها یک جست‌وجوی ساده تصاویر جذاب و دیدنی را نشان می‌دهد، تصاویری از مناطق مختلفی که شاید ندانیم تنها چند دقیقه یا چند ساعت با آن فاصله داریم. مقاصدی که کافی است یکبار در زمان مناسب سری به آن بزنیم تا یکی از مسافران دائمی آن باشیم. به همین دلیل هم اولین انتخاب با برخورد اولین تعطیلی فقط شمال است و بس. شمالی که دیگر با این حجم از ترافیک که صف‌های طولانی در نانوایی‌ها و پمپ بنزین‌ها را به بار آورده، دیگر آن جذابیت سابق را ندارد. حال بماند که در بازگشت این تعداد از مسافران به خانه‌هایشان، همواره شهر‌های شمالی با آسیب‌ها، تخریب‌ها و حجم بالای زباله مواجه می‌شوند که عبور از آن خود داستانی دیگر است.