نپال کشوری اعجاب برانگیز با طبیعتی مسحورکننده است. اکثریت این کشور را هندوها تشکیل می دهند، اگرچه بودایی ها هم در این کشور زندگی می کنند و همین موضوع باعث تنوع فرهنگی و فستیوال ها و جشن های این کشور شده است. در سرتاسر سال فستیوال های شاد و رنگارنگ، مذهبی، فرهنگی و … در کشور نپال برگزار می شود که برخی از آن ها آنقدر جالب و مهم هستند که ارزشش را دارند که تنها به خاطر شرکت در آن ها به نپال سفر کرد! در این مطلب قصد داریم فستیوال های نپال را به شما معرفی کنیم.
فستیوال لوسار
لوسار (Lhosar) به معنی سال جدید است. این فستیوال از سوی اقوام بودایی در بخش های مختلف نپال جشن گرفته می شود. جوامع مختلف لوسار را در زمان های مختلف سال جشن می گیرند. به همین دلیل، ۳ فستیوال لوسار با نام های تامو لوسار (Tamu Lhosar)، سونام لوسار (Sonam Lhosar) و گیالبو لوسار (Gyalbo Lhosar) وجود دارد. تامو لوسار از سوی جامعه ی گورونگ ها (Gurung) جشن گرفته می شود، درحالی که سونام لوسار در میان جوامع تامانگ (Tamang) و یولمو (Yolmo) محبوب است. گیالبو لوسار نیز فستیوال مهم جوامع شرپا (Sherpa) و تبتی در این سرزمین کوهستانی به شمار می آید.
لوسار همراه با جشن های خانوادگی، رقص و میهمانی ها برگزاری می شود. در این روز خاص، بودایی ها دعا می خوانند، خانه ها و معابد خود را زینت می بخشند، غذاهای مخصوص نذر خدایان می کنند و دیگر مراسم فرهنگی خود را به جا می آورند.
فستیوال هولی
این فستیوال را با نام فستیوال هندی نیز می شناسند. یکی از هیجان انگیز ترین و شاد ترین جشنواره ها، فستیوال هولی است. در هند و کشور های اطراف، در این فستیوال مردم به یکدیگر رنگ می پاشند و به پایکوبی می پردازند. با این حال، فستیوال هولی در نپال متفاوت است. چرا که علاوه بر رنگ، آب بازی نیز بخش مفرح دیگری به این جشنواره اضافه می کند. این فستیوال در ماه مارچ و آغاز فصل گرما برگذار شده و نشان دهنده پیروزی روشنایی بر تاریکی است.
فستیوال داشاین
داشاین بزرگ ترین فستیوال نپال است و ۱۵ روز طول می کشد. این جشنواره در معبد باراماهینی در نپال برگزار می شود. در این فستیوال پیروزی دورگا (Durga)، ایزدبانوی هندو، در مقابل نیروهای شر جشن گرفته می شود. (این نیروهای شر در هیئت یک دیو به صورت گاومیش به نام مهیش آسورا (Mahisa-sura) تصویر می شوند.) مردم به نشانه احترام به ایزد بانوی هندی برایش چراغ های روغن سوز روشن می کنند. معبد باراماهینی در شهر بختاپور است. این فستیوال یکی از جشنواره های بسیار پرطرفدار در بین مردم نپال است.بسیاری از نپالی ها حتی اگر خارج از این کشور باشند برای انجام این جشن باشکوه خود را به نپال می رسانند. از کوچ و بزرگ گرفته تا زن و مرد ماده قرمز رنگی روی پیشانی شان می جسبانند و این مراسم را جشن می گیرند.
فستیوال سگ ها
سگ ها واقعا حیوانات خاصی هستند و مردم نپال برای اینکه ارادت خود را به آن ها نشان دهند یک فستیوال سالانه دارند که فقط به قدردانی از سگ ها به خاطر همه خوبی هایی که با خودشان به این دنیا آورده اند، اختصاص دارد. هر سال، مردم نپال روز سگ یا کوکور تیهار «Kukur Tihar» را جشن می گیرند و با ارائه تاج گل و غذا از سگ ها قدردانی می کنند. این فستیوال ارتباط ویژه بین سگ و انسان را گرامی می دارد. این جشن در روز دوم تیهار یا دیوالی برگزار می شود که دومین فستیوال بزرگ نپال است. در این جشنواره، علامت قرمز رنگی روی پیشانی سگ ها به نشانه افتخار کشیده می شود.
هندو ها معتقدند که سگ ها پیام آوران یاماراج (خدای مرگ) هستند و با حفظ سلامتی سگ ها می توانند رضایت یاماراج را جلب کنند. نکته جالب درباره این فستیوال این است که فقط شامل سگ های خانگی نمی شود و از سگ های ولگرد نیز به همان اندازه قدردانی می شود. هدایایی که در این فستیوال به سگ ها داده می شود شامل غذا های مختلف مثل تخم مرغ، گوشت، شیر و غذای مخصوص سگ می شود. در این فستیوال، مردم سراسر نپال خانه هایشان را تمیز می کنند، چراغ ها را روشن می کنند و از لاکشمی (الهه ثروت) را می خواهند به خانه آن ها بیاید و به آن ها برکت دهد؛ و جالبتر اینکه این فستیوال در حال گسترش است. در سال ۲۰۱۶، مکزیک هم آن را برگزار کرد. در روز جشن، مردم محلی سگ های خود را به میدان انقلاب نیومکزیکو بردند ومثل مردم نپال، با گل و غذا از آن ها پذیرایی کردند.
فستیوال چات
چات پاروا (Chhath Parva) یک فستیوال چهارروزه است که در ماه اکتبر یا نوامبر از سوی محلی های منطقه ی میتیلا (Mithila) جشن گرفته می شود. این بزرگ ترین فستیوال در میان مردم تِرای (Terai) است. این فستیوال به منظور پرستش خدای خورشید و شکرگزاری از او برای تأمین حیات در زمین جشن گرفته می شود. عبادت کنندگان در این روز برای طول عمر و خوشبختی اعضای خانواده روزه می گیرند و در هنگام غروب خورشید به عبادت می پردازند. آن ها برای خورشید تابان صبح فردا، پس از یک روز طولانی همراه با روزه داری، آب نذر می کنند.
از دیگر مراسم این فستیوال می توان به غسل، شیرجه زدن در آب برای مدت طولانی و نذر غذا برای خدای آفتاب اشاره کرد. در طول جشن چات دو نوع شیرینی منحصربه فرد به نام های تِکووا (Thekuwa) و آنارسا (Anarsa) تهیه می شود.
فستیوال بیسکت جاترا
نپالی ها تقویم خاص خود را دارند و به همین دلیل هم سال نو آن ها با سال نو میلادی در غرب متفاوت است. در حال حاضر طبق تقویم نپالی، سال 2074 در نپال است. این فستیوال به ویژه در باکتاپور، شهری تاریخی و باستانی در دره کاتماندو با شور و حرات خاصی برگزار می شود. ارابه های غول پیکر و رنگارنگی در سرتاسر خیابان کشیده می شوند و صحنه هایی از نبردهای تاریخی را به نمایش می گذارند. جشن سال نو نپالی در ماه آوریل برگزار می شود.
فستیوال کشت برنج
برنج نقش مهمی در فرهنگ و آشپزی و غذاهای نپالی دارد و مثل ما ایرانی ها، بخشی جدایی ناپذیر از غذای روزمره آن ها به شمار می رود. جشن کشت برنج یکی از زیباترین و مهیج ترین فستیوال های نپال است که در هنگام کشت و برداشت برنج برگزار می شود. روپین، نام فستیوال کشت برنج است که به مناسبت فرا رسیدن فصل کاشت برنج، اوایل ماه ژوئن، در شالیزارهای نپال برگزار می شود. این فستیوال فرصت بی نظیری برای توریست هاست که بتوانند در امر کشت نشا برنج مشارکت کنند و کمی گل بازی کنند! این فستیوال با استقبال گردشگران خارجی روبرو شده و به همین دلیل هم تورهای زیادی از شهر کاتماندو به مقصد شالیزارهای نپال برگزار می شود.
مانی ریمدو
این فستیوال شِرپایی (Sherpa) بسیار پرطرفدار است و در صومعه تِنگبُچ (Tengboche) در ناحیه سُلو خومبو (Solu Khumbu) برگزار می شود. برنامه های این جشنواره شامل رقص های سنتی و نمایش است. یکی دیگر از جشنواره های مانی ریمدو هم شش ماه پس از این تاریخ در نزدیکی روستای تام گمپا (Thame Gompa) برگزار می شود.
فستیوال فضای باز هیمالیا
اگر عاشق برف و یخ هستید و از تفریحات هیجان انگیز زمستانی لذت می برید، حتما در اواخر زمستان سری به نپال بزنید. در این جشنواره فوق العاده، بهترین کوهنوردان، یخ نوردان، اسکی بازان، دوچرخه سواران کوهستان و همچنین فعالان کسب و کار این حوزه، همگی در رشته کوه های جنوبی پایتخت جمع شده و یکی از مهیج ترین فستیوال های جهان را شکل می دهند. مسابقاتی چون یخ نوردی با چکش، زیپ لاین و نمایش پراگلایدر، جذابیتی بی مثال به فستیوال هیمالیا می بخشند.
فستیوال جازماندو
فستیوال جازماندو همان طور که از نامش می توان حدس زد فستیوالی در مورد موسیقی جاز است. در ای فستیوال موسیقی، هنرمندان نپالی و همین طور بین المللی و خارجی شرکت می کنند و فرصت خوبی برای علاقه مندان به سبک موسیقی جاز فراهم می شود. زمان برگزاری این فستیوال هم حوالی زمان برگزاری فستیوال عکس است و همه ساله بین ماه های اکتبر/نوامبر در دره کاتماندو برگزار می شود.
فستیوال کاتماندو
فستیوال عکس کاتماندو در منطقه پاتان کاتماندو برگزار می شود و بهترین عکس ها و آثاری که در مورد نپال گرفته شده را در معرض نمایش عموم قرار می دهد. در کنار نمایشگاه عکس، بخش متنوعی هم برگزار می شود که برای فعالان این زمینه بسیار جالب و مفید خواهد بود. نمایش های چندرسانه ای، گفتگو با عکاسان مطرح دنیا، کارگاه ها و حتی کنسرت های مختلفی در خلال برگزاری فستیوال برگزار می شود. اگر عکاس و علاقه مند به شرکت در مسابقات عکاسی هستید یا این که صرفا به حضور در چنین رویداد فرهنگی جالبی علاقه دارید زمان برگزار این فستیوال فرصت مناسبی برای سفر به نپال خواهد بود. زمان برگزاری این فستیوال هر سال تغییر می کنید، اما به طور کلی این فستیوال در ماه های اکتبر/نوامبر برگزار می شود و شرکت در بسیاری رویدادها هم رایگان است.
این فستیوال در زمینه صنعت فیلمسازی برگزار می شود. این فستیوال سالانه از سال 2000 تاکنون برگزار می شود و هر سال در اوایل ماه دسامبر در شهر کاتماندو برگزار می شود. در این فستیوال آثار فیمسازان نپالی و خارجی با تمرکز بر موضوع طبیعت و جنبه های فرهنگی زندگی در کوهستان به نمایش در می آید و با یکدیگر به رقابت می پردازند. این فستیوال به مدت چند روز برگزار می شود و اگر در طول برگزاری این فستیوال در کاتماندو باشید می توانید شانس تماشا و حضور در این فستیوال را داشته باشید. این فستیوال برای علاقه مندان به سینما و کسانی که در این عرصه فعال هستند دلیل خوبی برای سفر به نپال و کاتماندو می تواند باشد.
فستیوال تیهار
تیهار (Tihar) یک فستیوال پنج روزه است که پانزده روز پس از مراسم داشین برگزار می شود. مردم در دو روز اول این فستیوال به ترتیب کلاغ ها و سگ ها را عبادت می کنند. در صبح روز سوم، نوبت به عبادت گاوها می رسد. در هنگام عصر روز سوم مردم به پرستش خدای ثروت، لاکشمی (Laxmi)، پرداخته و خانه های خود را با شمع روشن می کنند. گاوهای نرِ اخته در روز چهارم مورد عبادت قرار می گیرند و در هنگام عصر مراسم گواردان پوجا (Govardhan Pooja) برگزار می شود.
بااین حال، جامعه ی نیوار (Newar) در این ایام، سال جدید را جشن می گیرند و در روز چهارم، فستیوال مها پوجا (Mha Puja) را برگزار می کنند. آخرین روز تیهار، روز برادر است. در این روز پیوند میان اعضای خانواده مستحکم تر می شود. خواهران در این روز بر روی پیشانی برادران خود تیکا می گذارند و برای آن ها آرزوی سلامتی و طول عمر می کنند.
فستیوال مها پوجا
مها پوجا در چهارمین روز از فستیوال تیهار جشن گرفته می شود. این روز بر اساس تقویم قمری نپال، اولین روز سال جدید است. مها پوجا با یک نیایش برای پاک و توانمند کردن روح و جسم برگزار می شود. اعضای خانواده به طور ردیفی بر روی زمین نشسته و یک ماندالا (دوایر کیهان نما و جداول هندسی مورداستفاده در آیین بودا و هندو) در مقابل آن ها قرار می گیرد. آن ها سپس مراسم متعددی را به جای آورده و ماندالاها را برای پاک سازی بدن و به شکرانه ی سلامتی رنگ می کنند.
فستیوال تیج
تیج (Teej) یک فستیوال هندو است که از سوی زنان در ماه سپتامبر یا اکتبر جشن گرفته می شود. این فستیوال در ۳ روز برگزار می شود. در روز اول، زنان متأهل برای خوشبختی و طول عمر همسران خود روزه می گیرند و زنان مجرد نیز این کار را برای یافتن یک همسر خوب انجام می دهند. در دو روز بعدی، مراسم نیایش برای شادی خدای شیوا برگزار می شود.
این مراسم با آواز و رقص همراه است. زنان لباس های قرمز به تن کرده و زیورآلات مختلف استفاده می کنند. آن ها همچنین دورهم جمع شده و به رقص و شادی می پردازند. زنان با اقوام خود دیدار کرده و قبل و پس از مراسم روزه داری، شیرینی های لذیذ می خورند.
بودا جایانتی
بودا جایانتی (Buddha Jayanti) روز تولد گوتاما بودا (Gautama Buddha) است. بودا در سال ۵۶۳ پیش از میلاد در کاپیلواستو (Kapilvastu) متولد شد؛ بنابراین، بودا جایانتی نه تنها برای بودایی ها، بلکه برای دیگر مردمان این کشور نیز مهم است. مردم در این روز از مکان های زیارتی در آیین بودا دیدار می کنند. روشن شدن چراغ های زیبای روغنی در هنگام عصر، این عبادتگاه های مقدس را تماشایی تر می کند.
ماهاشیواراتری
ماها شیواراتری (Maha shivaratri) یکی دیگر از فستیوال هایی است که در سراسر این کشور جشن گرفته می شود. این فستیوال مخصوص خدای شیوا است و در ماه فوریه و مارس برگزار می شود. هزاران هندو برای عبادت در این روز به کاتماندو و معبد پاشوپاتی (Pashupati) می آیند.
ماها شیواراتری فستیوالی مهم در آیین هندو است و یادآور پیروزی نور بر تاریکی به شمار می آید. مردم با نیایش، روزه داری و تمرکز بر کمال و اصول اخلاقی نظیر خودداری از گناه، عدم آزار و اذیت دیگران و بخشندگی به پرستش خدای شیوا می پردازند. آن ها علاوه بر این، یک مجسمه ی بزرگ از خدای شیوا نیز می سازند.
فستیوال گود جاترا
این فستیوال در ماه های مارس یا آوریل در دره ی کاتماندو برگزار می شود. گود جاترا (Ghode Jatra) فستیوالی برای رژه ی اسب ها است. گفته می شود که شیطان در زیر زمین توندیکِل (Tundikhel)، یک محوطه ی بزرگ چمن کاری شده در مرکز کاتماندو، دفن شده و رژه ی اسب ها در این روز نپالی ها را مطمئن می کند که روح شیطان هیچ راهی برای فرار ندارد. اقوام نیوار در طول این فستیوال اقدام به برپایی جشن و میهمانی می کنند. می توان در توندیکل نمایش های آکروباتیک و رژه هایی از سوی ارتش نپال را نیز تماشا کرد. اگر از معابد کانکِسواری (Kankeswari)، بایراف و بادراکالی در این روز دیدن کنید، می توانید شاهد مراسم منحصربه فردی باشید.
فستیوال کریشنا آشتامی
تولد لرد کریشنا به عنوان کریشن اشتامی جشن گرفته می شود. کریشنا ، خدایی با پوست تیره رنگ که به عنوان مظهر لرد ویشنو مورد احترام است در نیمه شب هشتمین روزاز ماه تاریک آگوست که به عنوان آشتامی شناخته می شود ، متولد شد.
برای جشن تولد این خدای محبوب هندو ، هواداران به معابد کریشنا در سراسر نپال سرازیر می شوند. کریشنا ماندیر دره کاتماندو در میدان پاتان دوربر مرکز برگزاری جشن ها است و تعداد زیادی از طرفداران شبانه دور هم جمع میشوند. حتی در طول روز ، انبوه هوادارن برای دعا و تقدیم نذورات به معبد مراجعه می کنند. شب ها ، مردان و زنان از دور و اطراف در معبد سنگی قرن هفدهمی آن جمع می شوند و با نیایش های لرد کریشنا را در انتظار نیمه شب می خوانند. دعا و فرياد شادي هوا را پر مي كند و چراغ های روغنی كوچك به عنوان نشانه ای از خوشحالی و ارادت به این خدا روشن می شوند.
تصاویر لرد کریشنا نیز در موکب های همراه با جمعیت پیروان و گروه های موسیقی در سطح شهر حمل می شوند. در امتداد خطوط قدیمی کاتماندو ، مردم با تصاویر قاب شده کریشنا ، قسمت های مختلف زندگی شگفت انگیز او را به نمایش میگذارند.
سخن آخر
حتما در زمان بندی سفرتان با تور نپال، به تاریخ برگزاری فستیوال های جذاب این کشور دقت کنید تا بتوانید در آن ها شرکت نمایید. در عین حال، فستیوال های نپال به حدی منحصر به فرد هستند که خود به تنهایی می توانند دلیل سفرتان به این کشور باشد.