در سال های اخیر شبکه های اجتماعی و پیام رسان های موبایلی رشد چشمگیری در ایران داشته اند.با توجه به توسعه روز افزون این شبکه ها جرایم افشای اسرار خصوصی مانند انتشار اسکرین شات از چت خصوصی شمار قابل توجه از پرونده های دادسرای جرایم رایانه ای را به خود اختصاص داده است.
حالت های مختلف اسکرین شات گرفتن:
اسکرین شات گرفتن حالت های مختلفی دارد:
- مثلا گاهی برای دفاع از خود است، به عنوان مثال شخصی از طریق تلگرام یا پیامک یا ایمیل اقدام به فحش دادن یا تهدید کردن یا مزاحمت میکند که در اینجا فرد میتواند همان متن را نگه دارد و به قاضی نشان دهد یا از همان متن اسکرین بگیرد و اسکرین آن را نشان دهد که در اینجا طرف برای در امان ماندن از مزاحمت فرد و دفاع ازخود اینکار را کرده بنابراین جرمی انجام نداده و برخلاف تصور عموم مردم که فکر میکنند مطالب در تلگرام،ایمیل یا دیگر شبکه های اجتماعی به عنوان دلیل در دادگاه یا دادسرا قبول نمیشود قانون کاملا این ادله را قبول کرده و درصورتی که شخصی در تلگرام یا ایمیل یا دیگر شبکه های اجتماعی یا حتی با پیامک برای شما مزاحمت ایجاد کند تمام این محتوا ها ازشما و علیه و به ضرر شخص مرتکب به عنوان دلیل قابل قبول است البته همانطور که گفتیم نه دلیل مستقل بلکه به عنوان یک نشانه که به علم قاضی کمک میکند زیرا اسکرین شات را میشود فتوشاب وتحریف کرد منظور از تحریف یعنی اینکه قسمتی از حرف هایی که به ضرر شخصی واحتمالا باعث مجرم شناخته شدن ومحکوم شدنش میشود را اسکرین بگیرید و قسمتی دیگر را حذف کنید حال که ممکن است اگر اسکرین کامل گرفته شده باشد شخص محکوم نشود یا حداقل به مجازات کمتر و آسان تری توسط دادگاه محکوم شود.
- حالت دیگر این است که شخصی اکانت تلگرام یا اینستاگرام کسی را هک کند و به قصد سواستفاده مالی، اخلاقی و باج خواهی از طرف مقابل یا دشمنی و کینه شخصی آنها را پخش کند و یا تهدید کند که آنها را پخش می کند مثلا آقایی اکانت تلگرام یک خانم را که درتلگرامش با مردی بین آنها حرفها و تصاویر جنسی رد و بدل شده هک می کند و خانم را تهدید می کند که اگر با من وارد رابطه نشوی یا فلان قدر پول به من ندهی آنها را پخش میکنم و یا مواردی مثل این.
مجازات مرتکبان چیست؟
قانون مجازات اسلامی، افشای اسرار خصوصی دیگران را جرم دانسته و مجازات آن را جزای نقدی و تا دو سال حبس درنظر گرفته است و چت ها و ایمیل ها و متن ها را در فضای مجازی به عنوان دلیل پذیرفته است. مطابق قانون ،افشای اطلاعات ِ خصوصی، جرم است. قانون مجازات اسلامی، صراحتاًدر ماده٧٤٥(ماده ١٦قانون جرایم رایانه ای). افشای اسرار خصوصی دیگران را جرم دانسته و مجازات آن را جزای نقدی و تا دو سال حبس درنظر گرفته است. در رویه قضایی و نظام عرفی دایره اسرار خصوصی از این هم وسیع تر است و نسخه های پزشکی،احکام دادگاه ها و اسناد مالی هم در این زمره قرار می گیرند.
مطابق ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه ای، هرکس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از ۵ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا به هر دو مجازات محکوم خواهد شد. بر اساس ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه ای نیز انتشار صوت یا تصویر یا فیلم خانوادگی با سامانه های رایانه ای یا تغییر یا تحریف در آن مشمول مجازات است.
بر اساس ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی نیز هر گاه کسی دیگری را به هر نحو به قتل یا ضرر های نفسی یا شرفی یا مالی یا افشای سری نسبت به خود یا بستگان او تهدید نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از ۲ ماه تا ۲ سال محکوم خواهد شد.
مرجع رسیدگی:
کسانی که به وسیله اسکرین شات مورد سوء استفاده قرار گرفته اند، با مراجعه به دادسرای جرایم رایانه ای و مراجع انتظامی مثل پلیس فتا می توانند از شخصی که از آنها سوء استفاده کرده شکایت کنند.
قانون چه مجازاتی را برای شنود در نظر گرفته است؟
