به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز به نقل از ایسنا، بیستم مهر ماه سالگرد برگزاری جشن‌های پرهزینه 2500 ساله شاهنشاهی در ایران در سال 1350 است.
این جشن‌ها از بیستم تا بیست و چهارم مهر 1350 جشن‌هایی در منطقه تخت جمشید، در اطراف شهر مرودشت و در مجاورت ستون‌های به جا مانده از کاخ پادشاهان هخامشی برگزار شد.
برنامه اصلی این مراسم پر زرق و برق در روز 22 مهر همزمان با سی و سومین سالگرد تولد فرح، سومین همسر عقدی محمدرضا شاه برگزار شد.
مراسمی که نمایندگان بسیاری از رسانه‌های خارجی، که در آن حضور داشتند، هدف برپایی آن را چیزی جز خودنمایی ندانستند. از جمله خبرنگار روزنامه ایرلندی «ایونینگ هرالد» که عنوان کرد: «من در زیر سایه‌های ستون‌های تخت جمشید در شگفت شدم که این همه پول را در بیابانی بی‌آب و علف برای چه خرج کرده‌اند؟ آیا وسیله دیگری برای خودنمایی باقی نمانده بود؟»
با وجود هزینه‌کرد میلیونها دلار بودجه تعدادی از مقامات ارشد آمریکایی و اروپایی از جمله ریچارد نیکسون رییس‌جمهور وقت آمریکا، ژرژ پمپیدو رییس‌جمهور فرانسه، ملکه انگلستان، ملکه هلند و رییس‌جمهور آلمان شرقی دعوت محمدرضا پهلوی را رد کردند و در این مراسم حضور نیافتند.
بودجه برگزاری جشن‌ها ابتدا 250 و بعد 450 میلیون ریال اعلام شد.
ایده جشن‌ها
جرقه برگزاری جشن‌های 2500 ساله مهر ماه 1350 کلید خورد و بهانه آن نیز بزرگداشت دو هزار و پانصدمین سال شاهنشاهی در ایران بود. ایده اولیه برگزاری این جشن‌های پرزرق و برق 13 سال قبل توسط شجاع‌الدین شفا مشاور فرهنگی دربار پهلوی در سال 1337 ارائه شد.
بودجه هنگفت
مخارج هنگفت و حرف و حدیث‌هایی که درباره سوء استفاده‌های مالی برخی مقامات بلندپایه پهلوی بعد از برگزاری جشن‌ها منتشر شد، رژیم پهلوی را آماج انتقادات روحانیون آگاه و جریان‌های سیاسی مخالف شاه و دربار کرد. مخالفان دینی و سیاسی رژیم معتقد بودند در حالی‌که بیش از نیمی از جمعیت کشور در روستاها و حومه شهرهای بزرگ در فقر و فلاکت زندگی می‌کنند صرف هزینه گزاف ببرای برگزاری این جشن به نفع کشور نبود و مردم هیچ نفعی از میلیونها دلار بودجه‌ای که صرف برگزاری جشن‌ها شد، نبردند بلکه هزینه‌های تورمی شدیدی هم به اقتصاد خانوار تحمیل شد.»
سازمان اطلاعات آمریکا - سیا - با اشاره به حجم فعالیت‌های انجام شده برای برپایی جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی در ایران نوشت: «در فاصله کوتاه ده‌ها میلیون دلار فقط صرف ایجاد فرودگاهی در شیراز مناسب هواپیماهای بویینگ 707 شد. » کمیته برگزاری مراسم با بودجه 450 میلیون ریالی که از دولت وقت استقراض کرد کار ساخت برج آزادی که در آن زمان شهیاد نامیده میشد ، سازماندهی نور و صدا در تخت جمشید و پرداخت هزینه‌های انتشارات سانگوی برای انتشار کتابی درباره تاریخ ایران را تامین کرد.
اما ویلیام شوکراس نویسنده و مفسر انگلیسی درباره هزینه‌های واقعی این خودنمایی، نوشت: «بهترین آرایشگران از سالن‌های کاریتا و الکساندر پاریس به تخت جمشید پرواز کردند و الیزابت آردن، کرم آرایشی را به نام فرح دیبا تولید کرد که آن را در بسته‌بندی‌های مخصوص به میهمانان هدیه دهند. باکارا، طرح شرابخوری‌ها را ریخت، ماکسیم هم غذاها را آماده کرد و به این منظور دیگر سرآشپزان مهم فرانسوی هم به آنان کمک کردند. یک رشته چیزهای بد دیگر هم بود، از جمله تاریخ ایران، یا حداقل آن تصویری که آن‌ها از آن تاریخ ارائه دادند. سربازان ارتش را از تراشیدن ریش‌هایشان از یک ماه پیش از برگزاری جشن‌ها منع کردند تا چهره آن‌ها به جنگاوران باستان شبیه‌تر شود. حدس میزنم هزینه این مراسم بالغ بر 300 میلیون دلار شد. شاه با بزرگداشت ایران زمان کوروش و داریوش، کاملا و عمدا بخشی از تاریخ ایران را نادیده گرفت که به مراتب بیشتر به قرن بیستم ارتباط داشت و آن هم تعالیم حضرت محمد پیامبر اسلام بود.»
ماروین زونیس تحلیلگر علوم سیاسی آمریکا در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی هم در این باره نوشت: «این جشن‌ها، نمایش پر زرق و برق پهلوی بود و شاه فردی تازه به دوران رسیده بود. از نظر مردم ایران نهاد پادشاهی در ایران چندان مهم نبود.»
جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی در سال 1980 در رکورد گینس به عنوان مجلل‌ترین جشن مهمانی دنیا در طول تاریخ بشر ثبت شد.
