ویروس شناس و رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به کاهش مرگ ومیر ناشی از کرونا در افرادی که علیه این بیماری واکسینه شده اند، در عین حال درباره برخی پیش بینی ها مبنی بر بروز پیک ششم کرونا در کشور در آبان ماه، گفت: تا زمانیکه کووید هست، پیک هم هست؛ اما اینکه اندازه پیک چقدر باشد، وابسته به این است که چه اقداماتی برای مقابله با آن انجام داده باشیم. اگر خوب پیش بینی کنیم، خوب نظارت کنیم و بر آنچه که اتفاق می افتد، مسلط باشیم، می توانیم از بحران جلوگیری کنیم و ارتفاع پیک را کاهش داده و میزان مرگ ها را کاهش دهیم.
به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایسنا، دکتر علیرضا ناجی با تاکید بر اینکه بازگشایی جامعه بدون واکسیناسیون و سطح پوششی بالا خطراتی را در پی خواهد داشت، گفت: میزان مناسب پوشش واکسیناسیون هم در هر جامعه بستگی به این دارد که ما چه ویروس و واریانتی را در کشور داریم. زمانیکه از پوشش واکسیناسیون ۷۰ درصدی در جامعه صحبت می کردند، مربوط به واریانت ووهان بود. یعنی ویروس های اولیه کووید، اما اکنون واریانت ها تغییر کردند و واریانت غالب دنیا دلتا است و قدرت حمله آن که در واریانت ووهان بین ۲ تا ۳ بوده است، درباره دلتا به ۴.۵ تا ۵ رسیده است. بنابراین به بالای ۸۰ درصد واکسیناسیون در جامعه نیاز است.
پوشش مناسب واکسیناسیون؛ وابسته به درصد کفایت واکسن ها
وی تاکید کرد: البته اگر بخواهیم دقیق و علمی به این موضوع نگاه کنیم، درصد مناسب پوشش واکسیناسیون، بسته به کفایت واکسن هایی هم که استفاده می کنید، متفاوت است. به عنوان مثال پوشش ۷۰ درصدی جامعه در برابر ویروس ووهان برای واکسن هایی مطرح می شد که بالای ۹۰ درصد کفایت دارند مانند مدرنا، فایزر، اسپوتنیک، آسترازنکا و...، اما اگر واکسنی ۷۰ درصد کفایت داشته باشد، اوضاع متفاوت است. با واریانت هایی که اکنون وجود دارد، پوشش واکسیناسیونی که بتواند به ما اطمینان دهد تا بتوانیم بازگشایی ها را داشته باشیم، عدد بسیار بالاتری است. بنابراین ما باید ۹۰ درصد جامعه را واکسینه کرده و بعد هم لکه گیری کنیم؛ یعنی اگر می بینیم در برخی گروه های سنی یا بیماران خاص، چندین ماه قبل واکسن تزریق کردند و احتمال کاهش ایمنی زایی واکسن در طول زمان وجود دارد، مجددا آنها را واکسینه کنیم و دز بوستر تزریق کنیم. اگر این اقدامات انجام شود، فوق العاده است.
دز بوستر چگونه و به چه کسانی باید تزریق شود؟
ناجی با بیان اینکه البته زمانی از دز بوستر صحبت می کنیم که میزان مناسب واکسیناسیون در جامعه انجام شده باشد، گفت: باید توجه کرد که همه افراد به دز بوستر نیاز ندارند، بلکه افرادی که ریسک فاکتور دارند، مانند سنین بالا، بیماری های خاص یا تضعیف کننده سیستم ایمنی دارند، افرادی که در مواجهه بیشتر با بیماری هستند و ... باید این ها را هم اولویت بندی کنیم تا دز بوستر برایشان تزریق شود. به شرطی که قبل از آن جامعه به پوشش واکسیناسیون مناسب رسیده باشد یا اینکه آنقدر واکسن در اختیارمان باشد که بتوانیم همزمان این اقدام را انجام دهیم.
۲ نقص در ورطه پیک پنجم
ناجی با تاکید بر عجولانه نبودن بازگشایی ها، گفت: علی رغم تمام تمهیداتی که داریم برای واکسیناسیون انجام می دهیم، اما قسمت اقدامات غیر درمانی را اصلا نباید فراموش کنیم. اگر وضعیت کووید در کشور به مرحله ای رسید که تعداد بیماری و مرگ و میر بالا رفت، به این دلیل بود که دو نقص داشتیم؛ نقص اول مان این بود که مدت زیادی در ماه های قبل واکسیناسیون به هر دلیلی عقب افتاد و زمان های طلایی مان را از دست دادیم. در عین حال نقص دوم این بود که اصلا اقدامات غیردرمانی موثر هم اجرا نکردیم و دیر اقدام کردیم. شاید بدنه کارشناسی خیلی چالاک نبود و بسیاری از گوش زدها را کسانی که باید می دادند، ندادند یا اگر دادند بالادستی ها قبول نکردند. باید توجه کرد که هم در کشورهایی که سرعت واکسیناسیون مناسبی ندارند و هم در کشورهایی که سرعت واکسیناسیون مناسب است، اقدامات غیر درمانی در پیشگیری از شیوع ویروس بسیار مهم است. اگر تصور کنیم که همه در یک کشتی نشسته ایم، این محیط وجود دارد که در صورت عدم برنامه ریزی و مداخلات مناسب در برابر بیماری، ویروس می تواند گردش کرده و واریانت ایجاد کند.
بازگشایی ها عجولانه نباشد
لزوم توجه به واکسیناسیون و کنترل های غیردرمانی به صورت توامان
وی تاکید کرد: در عین حال اکنون در شرایطی هستیم که واریانت های مختلف ایجاد شدند و منتقل می شوند. نمی توان از ورود واریانت به صورت ۱۰۰ درصدی جلوگیری کرد. کشوری مانند چین با اقدامات خوبی که انجام داد، اما باز هم دلتا به این کشور وارد شد، اما به صورت گازانبری عمل کرد. اقدامات غیردرمانی را به سرعت آغاز کرد، با دیدن چند مورد مثبت شهرها را قرنطینه کرد، میلیون ها تست انجام داد و به همان نسبت هم دارد واکسیناسیون را انجام می دهد. چین با آن جمعیت بسیار بالا، کشور خاصی است و تلاش و سرمایه گذاری بالایی را برای واکسیناسیون نیاز دارد. حال منظورم این است که هرچقدر هم سیستم نظارتی تان مناسب باشد، امکان ورود واریانت وجود دارد و بر همین اساس اقدامات غیردرمانی بسیار مهم هستند. اتفاقا اگر اقدامات غیر درمانی در کنار واکسیناسیون قرار گیرد، نتایج بسیار مناسبی خواهد داشت. کشورهایی مانند چین، استرالیا، نیوزیلند و ... با سیستم تفکری که داشتند بسیار موفق بودند و با دیدن یکی دو مورد مجددا محدودیت ها و قرنطینه را اجرا کردند. همه این ها برای کشور ما درس است. ما باید از این تجربیات درس بگیریم.
بی عملی کرونایی در خیز چهارم و پنجم
ناجی با تاکید بر اینکه بنابراین بازگشایی ها نباید با عجله انجام شود، گفت: در عین حال در بازگشایی ها باید مرحله ای پیش رفته و آماده هم باشیم تا اگر خیزی مجددا مشاهده شد، فورا عملکرد داشته باشیم. ما در خیز چهارم و پنجم با بی عملی باعث شدیم که کشور به این شرایط بیفتد. به عنوان مثال شاهد بودیم که شهرهای جنوبی با دلتا یکی پس از دیگری قرمز شد و ویروس پخش شد. ما نباید اجازه می دادیم که این اتفاق رخ دهد. اکنون داریم بحران را کنترل می کنیم و کنترل بحران هم کار سختی است؛ به بیمارستان ها فشار وارد کرده و از نظر اقتصادی هم مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد می کند.
لزوم تغییر معیارهای رنگ بندی شهرها
وی ادامه داد: بر همین اساس هم باید نسبت به این موضوع هوشیار بود. هوشیار بودن هم به این معنا است که باید اطلاعات و نظارت داشته و حتی معیارهای رنگ بندی شهرها را تغییر داده و شدیدتر کنیم. باید پایش ژنتیکی ویروس کووید را در کشور افزایش دهیم. احتیاج به کار زیادی داریم. ما از وزیر بهداشت می خواهیم که نقصان دوره های قبل را جبران کند، بدنه کارشناسی را قوی و وزارت بهداشت را چالاک کنند. از دولت هم می خواهیم که به وزارت بهداشت شخصیت دهند و حرف کارشناسی را قبول کنند. بر این اساس می توانیم طبق اطلاعات، تحلیل و پیش بینی خوبی داشته باشیم.
وی افزود: در سوی دیگر هم مردم قرار دارند. اکنون تعهد مردم نسبت به رعایت پروتکل های بهداشتی به کمترین میزان خود و زیر ۴۰ درصد رسیده که فاجعه است. باید از مردم بخواهیم که کمک کنند و البته به آنها امکانات دهیم؛ تعداد اتوبوس ها، واگن های مترو و... باید به مردم کمک کنیم.
تکنیک های تزریق واکسن
کاهش مرگ ومیر کرونایی در واکسن زده ها
وی با بیان اینکه مواردی که مطرح می کنیم، تاکتیک هستند و در این تاکتیک ها، تکنیک های مختلفی باید رعایت شود، گفت: به عنوان مثال واکسیناسیون یک تاکتیک غیرقابل حذف است، اما تکنیک آن هم مهم است. اینکه باید در زمان مناسب قبل از خیز بیماری، واکسیناسیون را انجام می دادیم. اکنون که گردش بالایی از ویروس وجود دارد و واکسن هم تزریق می کنیم، ممکن است این شبهه برای مردم ایجاد شود که ما واکسن زدیم، اما کووید گرفتیم. در حالیکه فرصتی برای ایمنی زایی واکسن وجود نداشته است. بر همین اساس هم بهانه به دست افراد شیاد می افتد و از این موضوع استفاده می کنند و با واکسن مخالفت می کنند. باید از حرف های غیرعلمی هم پیشگیری کنیم. یکسری افراد با همین اظهارات از واکسن مایوس می شوند. در حالی که واکسن نه آدم ها را می کشد و نه منجر به آلودگی می شود، بلکه در گردش بالای ویروس، احتمال اینکه فرد حول و حوش زمان تزریق واکسن، آلوده شده باشد، وجود دارد. این موضوع نباید به حساب واکسن گذاشته شود، بلکه به حساب کم کاری ها است که در موقع مناسب واکسن را تزریق نکردیم. باید توجه کرد که ما نسبت به دوره قبل از واکسیناسیون مان، در تمام گروه های سنی که واکسن تزریق شده، میزان مرگ و میرمان کاهش یافته است.
ناجی افزود: بنابراین یکی از تکنیک های واکسیناسیون، تزریق به موقع واکسن بود و تکنیک دیگر آن، این بود که از واکسن هایی که داریم، بهینه استفاده کنیم. به طوری که برای گروه های سنی بالا یا مبتلایان به بیماری های خاص، واکسن هایی را انتخاب می کردیم که ممکن است اثربخشی بیشتری داشته باشند. شاید در این زمینه ها خیلی خوب عمل نکردیم، اما با همین واکسن هایی هم که در این گروه ها تزریق کردیم، می بینیم که منجر به کاهش مرگ و میر در آنها شد.
پیک ششم در آبان ماه؛ آری یا خیر؟
وی درباره برخی پیش بینی ها مبنی بر بروز پیک ششم در آبان ماه، گفت: تا زمانیکه کووید هست، پیک هم هست و خیز می بینیم، اما اینکه اندازه پیک چقدر باشد، وابسته به این است که ما چه اقداماتی برای مقابله با آن انجام داده باشیم. اگر خوب پیش بینی کنیم، خوب نظارت کنیم و بر آنچه که اتفاق می افتد، مسلط باشیم، می توانیم از بحران جلوگیری کنیم و ارتفاع پیک را کاهش داده و میزان مرگ مان را کاهش دهیم. مگر کشورهای دیگر موج های مختلف نداشتند؟. همه کشورها پیک های مختلف داشته اند، اما می توان پیک را با پیش بینی، اقدام و قرنطینه درست و جلوگیری از پخش ویروس و...و در کنار آن پیشبرد واکسیناسیون، کنترل کرد. با توجه به شرایط دنیا، واریانت های مختلف ایجاد می شوند. از لامبدا و مو گرفته تا بقیه واریانت ها. بنابراین انواع مختلف واریانت ها در کشورهای مختلف ایجاد می شوند که همه ناشی از سیاست های بد آن کشورهاست.
چه کنیم که از کووید عقب نمانیم؟
ناجی گفت: بنابراین ما با واریانت های مختلفی مواجهیم. بر این اساس اولا باید پایش ژنتیکی مان را تقویت کنیم تا از واریانت هایی که در کشور هست، خبر داشته باشیم، نظارت درست داشته باشیم، باید معیارهای رنگ بندی کشور را تغییر دهیم. معیاری که اکنون داریم، همیشه دو سه هفته از اپیدمی کووید عقب است. زیرا محور ما بستری در بیمارستان است. در حالی که تعداد مراجعین سرپایی و شناسایی روزانه و نوع واریانت باید معیار رنگ بندی باشند. در این صورت پیش بینی هایمان درست بوده و می توانیم از بروز پیک پیشگیری کرده و از کووید عقب نمی مانیم. به هر حال پیک ایجاد می شود، اما اگر به موقع و درست اقدام کنیم، می توانیم از شدت آن پیشگیری کرده و حتی اجازه ندهیم پیکی رخ دهد. اینکه برخی می گویند دو ماه دیگر ممکن است پیک جدیدی داشته باشیم، به این معنا است که ما کاری نمی کنیم و به کووید خوشامد می گوییم.
وی درباره مدت اثربخشی واکسن ها نیز گفت: مدت اثربخشی واکسن ها تا حدودی مشخص است. واکسن های مختلف بسته به پلتفرم و اثردهی شان بین شش تا ۱۰ ماه می توانیم برایشان اثربخشی قائل بوده و بعد دز بوستر بزنیم. البته در همه افراد نیاز نیست که این دز بوستر تزریق شود و باید به افرادی که در خطر بیشتری هستند، تزریق شود. به عنوان مثال انگلستان اعلام کرده که تمام افراد ۵۵ سال به بالا را دز بوستر می زنم یا افرادی که بیماری های خاص دارند. باید توجه کرد که واقعیت این است که بر اساس دیتاهایی که داریم و تغییراتی که ویروس می کند، کووید در دنیا ریشه کن نمی شود. باید قدم به قدم جلو رویم، اطلاعات را کسب کرده و بعد تصمیم بگیریم که واکسیناسیون مان به چه صورت باشد. با توجه به این اطلاعات در بهترین حالت، کووید یک بیماری می شود که کمی از آنفلوآنزا خطرناک تر است و واکسیناسیون سراسری برای افرادی که ریسک بالاتری دارند، باید سالانه انجام شود، اما همه این ها به اقدامات جهانی بستگی دارد که جهان چقدر همخوان حرکت کند تا جلوی کووید را بگیرد.
ناجی درباره احتمال ناقل بودن افراد بعد از تزریق واکسن، گفت: هیچ یک از واکسن هایی که ما داریم استفاده می کنیم، باعث ایجاد ویروس در فرد نمی شوند، اما کسی که حتی با واکسن ایمن هم شده باشد، ممکن است ناقل ویروس باشد، یعنی به بیماری اعم از بدون علامت، با علامت، خفیف، متوسط و شدید مبتلا شوند، اما این ابتلا در افراد واکسینه بسیار کمتر از افرادی غیر واکسینه است. میزان مرگ و میر افرادی که واکسینه شده اند نیز بسیار کمتر از افرادی است که واکسن تزریق نکرده اند.
وی درباره علت سه رقمی بودن مرگ و میر با وجود روند کاهشی بیماری، گفت: دلیل سه رقمی بودن مرگ های ما به این دلیل است که خیز بیماری بلند است. ما همچنان هم در روز حدود ۲۰ هزار موارد مثبت داریم که آمارهای رسمی ما است و می دانیم که آمار واقعی بیش از این است. اکنون تعداد تست هایمان نسبت به قبل که یک رکورد ۱۲۰ هزار تست در روز داشتیم، کاهش یافته است. تا زمانیکه آی سی یوهایمان خالی نشوند، باید انتظار این مرگ ها را داشته باشیم. زیرا مرگ در موارد شدید بیماری اتفاق می افتد. بر همین اساس تا زمانیکه بیماران ای سی یو کاهش نیابد و تعداد روزانه موارد مثبت را به زیر هشت هزار نفر نرسانیم، همین مرگ و میر را داریم. بنابراین ممکن است تا دو سه هفته دیگر هم این میزان مرگ را داشته باشیم. باید تعداد موارد مثبت روزانه کاهش یابد. زیرا درصدی از موارد مثبت روزانه بستری می شوند، درصدی از بستری ها حال شان وخیم شده و به آی سی یو می روند و متأسفانه درصدی از آنها فوت می کنند. اگر این روند را نشکنیم و تعداد موارد مثبت روزانه را کاهش ندهیم، روند مرگ های سه رقمی ادامه می یابد.
اجباری شدن کارت واکسن در کشور تا سه هفته آینده
