سبزی کاری یکی از جالبترین و جذابترین کارهای کشاورزی است. کاشت یک بذر یا یک اندام گیاهی و تماشای سر برآوردن جوانه از خاک، رویش و قد کشیدن آن لذت بخش است. چیدن یا برداشت محصول و خوردن سبزی تازه در اوج شادابی و تازگی و عطر، طعم و مزه نیز بسیار دلچسب و پرخاصیت است. پرورش برخی از سبزیها به ویژه انواع سبزی خوردن بسیار ساده و آسان است و به امکانات و فضای زیاد نیاز ندارد. بیشتر سبزیها در مدت کوتاهی رشد میکنند و شما به راحتی میتوانید سبزی خوردن مورد نیاز خانواده خود را در گلدان کوچکی در بالکن و یا حتی در روی میز آشپزخانه خود پرورش بدهید. کاشت سبزی خوردن در منزل موجب می شود در همه روزهای سال سبزی خوردن های تازه خود را چیده و میل کنید و از خوردن این گیاهان و سبزی و زیبایی شان (به صورت کاملا خانگی) لذت ببرید. ما در این مطلب ، شما را برای داشتن یک گلدان از سبزی خوردن های سالم و تازه راهنمایی میکنیم.
وسایل مورد نیاز برای کاشت سبزی خوردن در گلدان
بیلچه کوچک، گلدان 20 سانتی متری، خاک برگ، ماسه، کود، خاک باغچه، بذر، دستکش باغبانی، آبپاش و علاقه از جمله امکانات اولیه برای کاشت سبزی خوردن به حساب می آیند.
انتخاب بذر مناسب برای کاشت سبزی خوردن
برای کاشت سبزی شما می توانید با توجه به نوع سبزی از نشاء و یا بذر آن سبزی استفاده کنید، برای کاشت برخی از سبزیجات فقط باید بذرشان روی خاک پاشیده شود، اما برخی نیاز به نشاء دارند که می توانید نشاء آماده آنها را بخرید. برای خرید بذر دقت کنید که بذر تولید همان سال را از گلخانه های گل و گیاه بخرید . در مورد نشاء هم نشاهایی راخریداری کنید که ضخیم بوده و دارای قامتی راست هستند و برگ زرد و یا سوراخی ندارند.
چه سبزی هایی را می توان در گلدان پرورش داد؟
اگر قصد کاشت سبزی خوردن در گلدان دارید، باید عرض کنم که انواع سبزی مانند تره، شاهی، ریحان، گشنیز، جعفری، شنبلیله، خرفه، پونه، شوید، تربچه، ترخون، مرزه، پیازچه و … را می توان در گلدان پرورش داد.
توصیه های اولیه برای کاشت سبزی در گلدان
پیش از شروع کاشت سبزی در گلدان، به چند نکته کاربردی و کلی اشاره خواهیم کرد.
- تمام این سبزیجات به خاک و گلدان با آب کشی مناسب نیاز دارند. بنابراین یا باید از گلدان های سوراخ دار استفاده کنید و یا پیش از اضافه کردن خاک، ردیفی از سنگ در گلدان قرار دهید. اگر گلدان سوراخ دار را انتخاب کردید، فراموش نکنید که یک زیرگلدانی هم برای آن تهیه کنید.
- پس از انتخاب هرکدام از این گزینه ها برای کاشت سبزی در گلدان، خاک میکس و یا در صورت دلخواه خاک ارگانیک تهیه کنید. تقریبا هر گیاهی به خاک متفاوتی نیاز دارد، اما خاک میکس برای شروع مناسب خواهد بود.
- اکثر این سبزیجات برای رشد به نور خورشید و فضای تقریبا گرم در طول روز نیاز دارند. پنجره های نورگیر برای کاشت سبزی در گلدان گزینهٔ بسیار مناسبی خواهند بود. اگر چنین پنجره ای ندارید و یا دمای محیط خنکی دارید، از لامپ رشد گیاه (grow lights) مناسب استفاده کنید. این چراغ ها به بهینه کردن نور و دما بدون توجه به شرایط محیطی کمک بسیاری خواهند کرد.
کاشت ریحان از طریق بذر در گلدان
بذرهای سالم و استاندارد ریحان را یک روز قبل از کاشت در آب ولرم بریزید تا متورم شوند. سپس گلدان مناسبی را انتخاب کنید و آن را تا ارتفاع حداقل 15 سانتیمتر پر از مخلوط خاک باغچه و خاکبرگ نمایید .پس از در آردن بذرها از آب آنها را روی یک پارچه پهن کنید تا نم آنها گرفته شود و سپس بذرها را در عمق 5/0 تا 1 سانتیمتری با فاصله 15 سانتیمتر بکارید و روی بذرها کمی خاک بریزید .در مرحله بعد، سطح گلدان را با روزنامه بپوشانید و هر روز دو تا چهار بار روی آن آب بریزید.گلدان را دو تا پنج روز در گرم ترین مکان قرار دهید . پس از جوانه زدن ریحان هر روز به آن آب دهید تا خاک خشک نشود و گلدان را کنار پنجره رو به جنوب بگذارید زیرا این گیاه دوستدار نور خورشید و گرمای فراوان است. سبزی ریحان پس از یک مرتبه که چیده شدن دوباره رشد کرده و آماده چیدن مجدد می شود.
کاشت برگ بو
اگر می خواهید در زمستان نیز برگ بو داشته باشید ، درون یک گلدان که آن را پر از ترکیبات کوکوپیت ، ماسه و خاک برگ نموده اید ، بذر برگ بو بکارید و گلدان را رو به پنجره ی شرقی یا غربی و جایی که هوا در گردش است ، قرار دهید. گلدان را زمانی آبیاری کنید که سطح خاک تا حدودی خشک شده باشد.
طریقه کاشت جعفری در گلدان
برای کاشت جعفری ابتدا بذرهای گیاه را یک شب در آب بخیسانید . سپس بذرها را در یک صافی بریزید تا آب اضافی آنها گرفته و کاملا خشک شوند. در مرحله بعد در گلدانی با عمق مناسب خاک لومی شنی که با خاکبرگ مخلوط شده است ، بریزید سپس خاک را مرطوب کرده و دانه ها را با فاصله 10 تا 15 سانتیمتر و در عمق 6 تا 8 میلیمتری از سطح خاک بکارید . دانه های جعفری به خوبی در نور کم رشد می کنند وبه درجه حرارتی بین 18 و 21 سانتیگراد برای رشد نیاز دارند. جوانه زدن بذر جعفری حدود 20 تا 25 روز طول میکشد.
کاشت پیازچه
برای کاشت پیازچه ، ریشه پیازچه که کمی ساقه دارد را در یک لیوان کوچک آب قرار دهید. در عرض چند روز پیازچه های تازه خواهید داشت و یا پایان فصل بهار خوشه ای از پیازچه ها را درون گلدانی درون باغچه بکارید. بعد از ریختن تمام برگ ها و در آمدن برگ های جدید گلدان را از خاک خارج کرده و در زمستان، تا چند روز گلدان را در خنک ترین خانه تان قسمت خانه مثل زیرزمین بگذارید و سپس گلدان را کنار نور گیرترین پنجره درون خانه قرار دهید.
کاشت شاهی در گلدان
ابتدا بذر شاهی را 24 ساعت درون آب می خیسانیم سپس گلدانی را با ترکیبی از (کوکوپیت + پیت ماس) پر می کنیم و بذر شاهی را در عمق نیم سانتی متری خاک می کاریم و کمی خاک روی آنها می یزیم و خاک را تا سبز شدن بذر ها مرطوب نگه می داریم. دوره رشد شاهی کوتاه و 30 تا 40 روز است.
کاشت تره در گلدان
بعد از خریدن بذر تره، بذرهای خود را در ظرفی پر از آب بخیسانید تا به خوبی متورم شوند. سپس آن ها را از ظرف آب خارج کرده و روی پارچه یا کاغذ بریزید تا آب آن ها گرفته شود. برای کاشت تره در گلدان از خاک باغچه استفاده کنید و مقداری کود طبیعی یا کود ریز مغذی به آن اضافه کنید. بعد از اینکه خاک را درون گلدان ریختید، خاک را مرطوب کنید و با یک بیلچه آن را مخلوط نمایید سپس بذر تره را با فاصله بر روی سطح خاک بپاشید و مقداری کود طبیعی را با ماسه ترکیب کرده و بر روی بذرها بریزید و گلدان را آبیاری کنید. تره پس از 5 تا 10 روز شروع به جوانه زدن می کند.
کاشت پونه در گلدان
یک یا 2 ساقه از پونه را داخل آب بگذارید تا ریشه دهند و بعد آن را بکارید تا هم گلدان زیباتری داشته باشید و هم سبزی تان بهتر رشد نماید . گلدان را پشت پنجره رو به جنوب قرار دهید.
کاشت ترخون در خانه
گلدانی را با ترکیب خاک باغچه ، هوموس پوسیده یا ورمی کمپوست پر کنید.خاک را مقداری مرطوب کنید و گودالی به عمق 5 تا 8 سانتی متر درون آن ایجاد کنید. ریشه، قلمه ساقه ای یا پاجوشی را که تهیه کرده اید را درون این گودال قرار دهید و آن را محکم کنید .دقت کنید که در هر گلدان یک یا دو قلمه، پاجوش یا ریشه قرار دهید. بعد از کاشت ترخون در گلدان، گیاه را آبیاری کنید سپس گلدان را رو به پنجره ی جنوبی که بیشترین نور ممکن را دارد قرار دهید.
کاشت مرزه در گلدان
برای کاشت مرزه در گلدان ابتدا گلدان متناسب با میزان بذرها انتخاب نمایید و گلدان را با خاک مناسب پر کنید سپس سوراخ هایی به عمق نیم سانتی متر و در فاصله 2 الی 5 سانتی متری از هم باز کرده، بذر مرزه را در داخل آنها قرار دهید و سپس با خاک بپوشانید و گلدان را پس از آبیاری در قسمت نورگیر منزل قرار دهید . زمانی که طول بوته به 15 الی 20 سانتی متر رسید، مرزه قابل برداشت است.
کاشت آویشن در گلدان
برای کاشت آویشن گلدان متوسطی انتخاب کرده و آن را با خاک مناسب پر کنید . سپس بذرها را به صورت متراکم در عمق نیم سانتی متری و به فاصله 20 تا 30 سانتی متر در خاک بکارید و گیاه را آبیاری کنید . پس از جوانه زدن بذرها، بوته های ضعیف را به اندازه مطلوب تنک کنید. بذرهای آویشن طی یک تا دو هفته در دمای 32- 12 درجه سانتی گراد جوانه می زنند. گلدان آویشن را پشت پنجره رو به شرق یا غرب قرار دهید .
روش کاشت رزماری
برای کاشت سبزی در گلدان، بذر یا ساقه ای از گیاه رزماری را تهیه کنید و در گلدان با زه کشی مناسب بکارید. خاک آن را مخلوطی از دو برابر خاک گلدان و یک برابر شن درشت تهیه کنید. به منظور قلیایی کردن خاک، در هر ۱۲ سانتی متر از خاک، یک قاشق چای خوری آب لیموی زراعی (Agricultural lime) اضافه کنید. گلدان را در مکان نورگیر قرار دهید. رزماری با دریافت حداقل ۶ ساعت نور در روز، رشد بهتری خواهد داشت. تنها زمانی که سطح خاک خشک بود، آبیاری را انجام دهید. اجازه ندهید رطوبت خاک کاملا از بین برود.
طرز کاشت گشنیز در خانه
صحبت که از کاشت سبزی خوردن باشه ، نمیشه گشنیز رو نادیده گرفت.گشنیز (Coriander)، که با نام جعفری چینی هم شناخته می شود، یک گیاه یک ساله است و در زمان گل دهی، گل های سفید کوچکی در راس گیاه ایجاد می شود. تمام بخش های آن خوراکی است، اما برگ های تازه آن و ساقه خشک شده آن، به میزان زیادی در پخت و پز مورد استفاده قرار می گیرد.
رشد این گیاه، به آفتاب مستقیم، آبیاری تا حدی که خاک همیشه مرطوب باشد، و خاک معمولی نیاز دارد. دمای محیط نباید چندان زیاد باشد و باید در حد معتدلی باشد. دانه های مرغوب گشنیز را تهیه کنید و بعد از خیساندن در آب به مدت مناسب، در خاک آماده شده به روش دیگر سبزی هایی که اشاره شد، بکارید. اما یادتان نرود، دانه های گشنیز، به حدود ۲۰ روز زمان نیاز دارند تا جوانه بزنند. در این مدت، همواره خاک را مرطوب نگاه دارید.
طرز کاشت گیاه نعناع در خانه
سبزی نعناع (Mint)، دارای گونه های مختلفی است و برخی از آنها، ویژگی دارویی دارند. برای کاشت گیاه نعناع، می توانید از گیاهان تازه آن استفاده کنید. گیاه نعناع را داخل آب قرار دهید تا ریشه بزند. سپس بعد از آنکه ریشه های آن به اندازه کافی رشد کرد، در داخل گلدانی که خاک آن را تهیه کرده ایم، می کاریم.
خاکی که برای کاشت گیاه نعناع استفاده می کنید، می تواند خاک معمولی و دارای زهکشی مناسب باشد. آبیاری باید به نحوی باشد که خاک همیشه مرطوب باشد و آفتاب غیر مستقیم برای رشد آن کافی است.
جلوگیری از آفت زدن سبزی ها
برای جلوگیری از آفت زدن گیاهان مقداری آب را با الکل مخلوط نمایید ودر برخی مواقع به جای سم، روی سبزی ها بپاشید تا در صورت حمله شته ها به سبزی ها، آن ها از بین بروند. درطی مراحل رشد سبزی، چون از هیچ گونه سمی استفاده نمی کنیم، سبزیجات کاملا ارگانیک (طبیعی) هستند.
برای پیشگیری از آفت زدگی گیاهان راه های زیادی وجود دارد؛ مثلا نگه داشتن یک گلدان گیاه جعفری یا همیشه بهار درکنار گلدان سبزیجات باعث می شود تا ۶۰ درصد از بیمار شدن گیاه و حمله شته ها کاهش یابد. موزیک نیز بر سلامت گیاهان و جلوگیری از برخی آفت ها موثر است.
روش های کاشت گوجه فرنگی در گلدان و باغچه
