به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، گشتاور تولیدی توسط موتور پس از انتقال توسط کلاچ به گیربکس یا جعبه دنده می رسد. وظیفه گیربکس یا جعبه دنده انتقال دور موتور با نسبتهای گوناگون و رساندن آن به خطوط انتقال و میل گاردان در خودروهای دیفرانسیل عقب یا مستقیماً به دیفرانسیل در خودروهای دیفرانسیل جلو است. سیستم گیربکسی انتقال قدرت رامی توان به دو گروه گیربکس دستی و گیربکس اتوماتیک تقسیم بندی کرد.سیستم انتقال قدرت دستی در حالت انتقال مستقیم بازدهی در حدود ۹۸% ولی در دنده های با نسبت انتقال پایین تر بازده به حدود ۹۰% می رسد. چون بیشترین زمان استفاده از اتومبیل، گیربکس در حالت انتقال مستقیم قدرت است، بنابراین باتوجه به این مورد و هزینه اولیه به نسبت کمتر این سیستم گیربکسی، هنوز استفاده از آنها در اکثر اتومبیلها مورد توجه است. از سیستم انتقال اتوماتیک بیشتر در اتومبیلهای گران قیمت تر و با کلاس تر استفاده می شود چرا که با توجه به عملکرد ساده تر آن برای راننده، هزینه ساخت آن نیز بیشتر است. علاوه بر دو نوع فوق، امروزه استفاده از نسل جدیدی از سیستم انتقال قدرت بنام سیستم انتقال قدرت پیوسته متغیر (CVT) نیز مورد توجه طراحان خودروها قرار گرفته است.
وظیفه اصلی گیربکس در خودرو، فراهم کردن امکان رانندگی با دور های مختلف و گشتاورهای متفاوت است. از آنجایی که توان و گشتاور پیشرانه در دور های مختلف متفاوت است، از یک مجموعه چرخ دنده با نسبت های مختلف در گیربکس استفاده می شود تا بتوان حرکت پیشرانه را با قدرت و سرعت مناسب به چرخ انتقال داد. دنده ها از کم به زیاد (۱ به بالا) به نسبت سنگین تر هستند و ضریب آنها بزرگ تر است در نتیجه قدرت و گشتاور پیشرانه را افزایش داده و به چرخ های محرک اعمال می کنند.
خرابی در هر یک از بخش های پیشرانه می تواند رانندگی را تبدیل به کاری آزار دهنده و حتی خطرناک کرده و موجب وارد آمدن خسارت به مجموعه پیشرانه و انتقال قدرت شود.
۱-بد جا رفتن دنده
بد جا رفتن دنده یعنی صرف نیروی زیاد برای حرکت دسته دنده جهت درگیر کردن دنده مورد نظر که عموما با صدا نیز همراه است. بد جا رفتن دنده می تواند از خشک شدن میله بندی اهرم دسته دنده و یا تابیدگی و زنگ زدگی آن ناشی شود. تنظیم نبودن کلاچ نیز می تواند موجب بروز این مشکل شود. اگر جا زدن دنده با صدای اضافی چرخ دنده همراه است، ممکن است ماهک آسیب دیده و یا غلاف کشویی و دنده برنجی های داخل آن دچار ساییدگی و یا به اصطلاح کچل شدگی شده باشند. اگر بلبرینگ یا بوش ته میل لنگ آسیب دیده یا خشک شده باشد، می تواند باعث شود که هنگام تعویض دنده، دنده ها به هم برخورد کنند.
دلایلی که موجب بد جا رفتن دنده می شوند، در گیر کردن دنده و دشواری خارج شدن از آن دنده نیز موثرند. تنظیم نبودن و یا خرابی کلاچ، کم بودن روغن گیربکس (واسکازین) و یا نامرغوب بودن آن نیز موجب عدم روانکاری مناسب و بروز این مشکل می شوند.
۲-خلاص شدن
گاهی ممکن است بعد از درگیر کردن دنده، موقع حرکت در حالت های مختلف گیربکس خود به خود از دنده خارج شده و خلاص شود. ساییدگی خارهای غلاف کشویی، ساییدگی زیاد خود دنده و یا زیادی سفت بودن اهرم های دسته دنده می توانند گیربکس را به وضعیت خلاص بکشانند. اگر خودروی شما به تازگی از تعمیرگاه خارج شده و به این مشکل دچار شده است، احتمال زیاد تعمیرکار پیشرانه و گیربکس را به صورت اصولی مجددا نصب نکرده و پیشرانه و گیربکس هم راستا نیستند. در این حالت ممکن است پدال کلاچ نیز دچار لرزش شده و به طور همزمان دسته دنده از حالت درگیر خارج شود. در این شرایط عملا بایستی مجددا گیربکس باز شده و هم راستا بودن پوسته فلایول و میل لنگ بررسی شود. اگر این دو در یک راستا نباشند، یعنی پیشرانه و گیربکس هم راستا نیستند.
خرابی های گیربکس می تواند چند نوع صدا تولید کند که شامل موارد زیر است:
3-زوزه کشیدن گیربکس:
وجود ساییدگی و یا هرگونه آسیب، ناهمواری، شکستگی و یا پریدگی در چرخ دنده ها باعث ایجاد صدای زوزه می شود. اگر صدا در حالت خلاص بودن گیربکس شنیده می شود، احتمالا ناشی از همراستا نبودن موتور و گیربکس یا وجود خلاصی اضافی دنده ها باشد. باید در نظر داشت که در خودروهای دیفرانسیل جلو، به دلیل یکپارچه بودن گیربکس و دیفرانسیل، صدای زوزه دیفرانسیل نیز از گیربکس شنیده می شود.
4-سوت کشیدن و جرینگ جرینگ کردن:
خشک شدن و یا خرابی هر یک از بلبرینگ ها باعث می شود که گیربکس به طور پیوسته سوت بکشد. لقی محورها و یا هزارخاری دنده ها نیز باعث شنیده شدن صدای جرینگ جرینگ می شود.
5-صدای درگیری دنده:
این صدا که اصطلاحا به آن آب هویج گرفتن گیربکس هم گفته می شود، هنگامی به گوش می رسد که سرعت دنده ها هنگام درگیری یکسان نباشد. تنظیم نبودن کلاچ، تنظیم نبودن اهرم دسته دنده، خرابی ماهک، غلاف کشویی و برنجی های و یا تعویض بی موقع دنده و یا انتخاب دنده نامناسب با شرایط و سرعت لحظه رانندگی باعث بروز این مشکل می شود. توصیه می شود که هنگام بررسی صداهای گیربکس، دقت کنید که صدای تولیدی چه نوع صدایی است و در کدام دنده بیشتر است. بدین ترتیب امکان یافتن بخش معیوب ساده تر خواهد شد.
