به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعدنیوز، شهر سوخته شهر شگفتی‌های باستان‌شناسی ایران است؛ شاید باورنکردنی باشد که بشنوید در حدقه چشم یکی از اسکلت‌های این شهر یک چشم مصنوعی پیدا شده است.
چندین سال پیش در جریان کاوش‌های باستانی شهر سوخته، از سرپرست کاوش‌های شهر سوخته پیغام رسید که در یکی از گورها شیء عجیبی پیدا شده است. این خبر، شروع یکى از مهمترین تحقیقات باستان‌شناسی در شهر سوخته بود. آن زمان هیچ‌کس نمی‌دانست مهمترین یافته این تمدن سر از خاک بیرون آورده است. ماجراى کشف این شیء از آنجایى آغاز شد که گروه حفاری، مشغول کاوش در ترانشه‌اى باستانی (محلی به ابعاد 10 متر در 10 متر) بود. در مرز این گمانه با زمین‌های اطراف، بقایای گوری پیدا شده بود که بیش از نیمی از آن، خارج از محدوده حفاری بود و گروه برای کامل کردن کاوش مجبور بودند تا کمی خارج از محدوده ترانشه را هم بکاوند. حفاری ادامه داشت و همه چیز به صورت طبیعی پیش می‌رفت که ناگهان در خلال تمیز کردن اسکلت داخل گور، شی‌ای مشاهده شد که در کاسه چشم چپ اسکلت قرار داشت.
بررسی استخوان‌ها توسط متخصصان انسان‌شناس، نشان داد که این اسکلت متعلق به یک زن است. پس از اندازه‌گیری‌های دقیق، مشخص شد که این زن بین 28 تا 32 سال داشته است و گرچه زنان شهر سوخته عموما کوتاه قد بوده‌اند اما این زن تصادفا با قدی حدود 180 سانتی‌متر، بلند قدترین زن شهر سوخته است. آزمایش‌های بخش آسیب‌شناسی باستانی پایگاه شهر سوخته، نشان داد که این زن بیماری خاصی نداشته است.
از بقایای استخوان‌ها و دندان‌ها، بسیاری از بیماری‌ها را می‌توان تشخیص داد. در شهر سوخته، بیماری‌های واگیردار زیادی شیوع داشته که قبرهای کودکان خردسال یا قبرهای دسته‌جمعی خانوادگی که پدر و مادر و بچه با هم و در کنار هم دفن شده‌اند، می‌توانند شاهدی بر این مدعا باشند. وسایلی که همراه اسکلت این زن پیدا شده، نشان می‌دهد که زیاد ثروتمند نبوده است و از زیورآلات، تنها 7-6 مهره فیروزه و لاجورد درجه 2 به همراه دارد و بس. سبدی هم داشته که کاملا متلاشی شده و از میان رفته است. این جسد با آنکه زن است، از ظروف رنگارنگ در گورش خبری نیست. با توجه به این نکات، در مجموع به نظر می‌رسد این زن، احتمالا از طبقه متوسط جامعه بوده است.
مهمترین و با ارزش‌ترین شیء همراهش هم همان چشم است. این زن جوان بلندقد، به هر دلیل نابینا شده بوده و برای حفظ زیبایی‌اش شاید همه دارایی‌اش را خرج ساخت چشم مصنوعی کرده است؛ چشمی که امروزه مهمترین یافته شهرسوخته و چشم و چراغ باستان‌شناسی ایران است. گرچه امروزه درباره این چشم و صاحب آن بسیار می‌دانیم اما پرسش‌های بسیاری نیز بی‌پاسخ مانده‌اند. در آن بیابان، امکان چند آزمایش خاص وجود نداشته و ندارد. فقط یک دکتر رادیولوژیست قادر به انجام کاری است که ما انتظار داریم و برای همین آن را به بیمارستانی که مجهز به اسکنر مورد نیاز این کار باشد می‌فرستیم.
تا زمانی‌که اسکلت و چشم مصنوعی از شهر سوخته به تهران منتقل نشود، امکان اسکن کامل استخوان و چشم وجود نخواهد داشت و پاسخ دادن صریح به بسیاری از پرسش‌ها - مثل مسأله آبسه چشم که باید حتما قطعی شود – امکان‌پذیر نیست. معمای دیگر، تعیین دقیق جنس چشم مصنوعی است که بدون تجهیزات پیشرفته حل نخواهد شد.
به‌این ترتیب، پرونده چشمی که 5 هزار سال است که بسته نشده، با پرسش‌های بسیار همچنان باز مانده است.
