زندان سلیمان یا زندان دیو، در استان آذربایجان غربی قرار گرفته و هر سال، گردشگران زیادی را به این منطقه از ایران می‌کشاند. این کوه میان تهی و مخروطی شکل در نگاه اول، بسیار وهم‌انگیز به نظر می‌رسد چراکه دارای گودالی بسیار عمیق با روایات تاریخی عجیب است. اگر بتوانید از این کوه بالا بروید، در دهانه آن با حفره‌ای بسیار عمیق و ترسناک روبه‌رو خواهید شد که با نگاه کردن به انتهای آن، سرگیجه خواهید گرفت. حفره درون کوه در طول هزاران سال از رسوبات کانی‌ها در آب به وجود آمده است. کوه زندان سلیمان، بین 87 تا 108 متر ارتفاع دارد؛ با این حال، حفره عمیق داخل آن با حدود 80 متر ارتفاع و با دهانه تقریبی 65 متر، گسترش پیدا کرده است. کوه زندان سلیمان، پس از بررسی ویژگی‌های شاخص اثر طبیعی در تاریخ 25 اسفند 1379 با شماره ثبت 3257 به‌عنوان اولین اثر طبیعی آذربایجان غربی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. این کوه تاریخی و طبیعی همچنین در تاریخ 14 تیر سال 1382 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
مردم بومی این منطقه بر این باور هستند که حضرت سلیمان از این سیاهچاله برای محبوس کردن دیوهایی استفاده می‌کرده است که از او نافرمانی می‌کردند؛ زندانی با دیواره‌های بلند که دیوان را کامل در خود حبس می‌کرد. آن‌ها می‌گویند که بنای سنگی روی تپه نیز برای محافظت از این زندان ساخته شده است. همان طور که می‌دانید خداوند پس از انتخاب حضرت سلیمان به عنوان پیامبر خود، قدرت‌های بسیاری مانند توانایی تکلم با حیوانات، کنترل عنصر باد در جهت استفاده در امور حمل و نقل در دریا، کشاورزی و غیره در اختیار او قرار داد. حضرت سلیمان طبق افسانه‌ها، انگشتری داشت که با آن به تمام موجودات عالم از جمله انسان‌ها، اجنه و دیوها حکومت می‌کرد.
جالب است بدانید که اعتقاد مردم بومی بر زندانی شدن دیوان به دست حضرت سلیمان در این کوه می‌تواند ناشی از باورهای یهودیان نیز باشد؛ زیرا در کتاب میدراش یهودیان به دو فرشته مطرود که از بارگاه الهی رانده شده بودند و به فرمان خداوند در میان شکاف عمیق کوهی به زنجیر کشده شده و تا قیامت در آن زندانی شدند، اشاره شده است. این فرشتگان همان فرشتگان مطرودی بودند که در کالبدی انسانی پای بر زمین گذاشته و در روی زمین گناهان زیادی مرتکب گشته و سبب ایجاد فساد شدند. بعدها در همین کتاب در روایتی آمده است که حضرت سلیمان به این کوه که فرشتگان در آن به زنجیر کشیده شده بودند، مراجعه کرده و توسط انگشتری که اسم اعظم خداوند بر آن هک شده بود این فرشتگان را وادار نموده تا علوم غریبه را در اختیارش قرار دهند.
به نظر برخی از محققان، زندان سلیمان در هزاره اول قبل از میلاد مسیح و در دوره مانایی‌ها (830 تا 660 پس از میلاد مسیح)، نیایشگاهی مقدس بوده است. و در زمان مانایی‌ها در قسمت جنوبی این کوه یک دهکده محقر بنا شده بود؛ دهکده‌ای که به نظر در دو مرحله ساخته شده و کمتر از یک قرن عمر کرده است. تمام ساختمان‌های زندان سلیمان بر اثر آتش‌سوزی و به احتمال زیاد جنگ از بین رفته است.
آدرس کوه زندان سلیمان: آذربایجان غربی، جاده بیجاب به تکاب، جاده دندی، سه کیلومتری تخت سلیمان
