به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعدنیوز به نقل از فارس، این روزها که با مساله مهمی به نام حجاب و بحث اجباری یا اختیاری بودن آن مواجه هستیم، بسیاری از مردم با سطح اعتقادی مختلف بسیار کنجکاوانه درجست و جوی نظرات افراد فرهیخته و صاحب نظری همچون شهید بهشتی هستند. حتی آن‌هایی که حجاب اختیاری را مطالبه می‌کنند نیز لابه لای صحبت‌های این افراد، دنبال روزنه‌ای برای تحقق مطالبه خود می‌گردند، بنابراین لازم دیدیم به بهانه سالروز شهادت آیت الله بهشتی، به سراغ «ملوک السادات»؛ فرزند ارشد این شهید بزرگوار برویم و بحث حجاب را از دیدگاه روحانی برجسته و روشنفکر دوران انقلاب مورد بررسی قرار دهیم.
منش منعطفانه اما اثرگذار شهیدبهشتی در بحث حجاب
سبک زندگی دکتربهشتی پر از درس‌هایی لطیف و آموزنده است که قطعا هر شنونده‌ای را به وجد می‌آورد. به طورمثال ایشان در امور مختلف زندگی، آزادی عمل بسیاری به فرزندانشان می‌داده‌اند و حتی در بحث حجاب نیز اجباری برای آنها قائل نمی‌شده‌اند اما این حجاب اختیاری به معنای شکستن حد و حدود شرعی نبوده و انتخاب نوع پوشش باید در چارچوب دستورات الهی صورت می‌گرفته است. ملوک السادات بهشتی در این باره توضیح می‌دهد: «ایشان هیچ وقت در مورد مسائل مختلف از جمله حجاب، قاطعانه نظر خودشان را به ما تحمیل نمی‌کردند. البته در بحث داشتن حجاب در خانواده هیچ تردیدی نبود اما برای انتخاب نوع حجاب، ساعت‌ها برای بحث و صحبت وقت می‌گذاشتند تا با استدلال قوی داشتن حجاب را روشن کنند و خودمان بهترین تصمیم را بگیریم. مثلا زمانی که در 10 سالگی به همراه پدر راهی آلمان شدیم، برایم سوال بود که آنجا چه نوع حجابی باید داشته باشم که نهایتا با صحبت‌های ایشان، پوشش مانتو و شلوار با روسری انتخاب شد و هم بنده و هم مادرم طی 5 سال حضور در آلمان با همین پوشش بودیم.»
او ادامه می‌دهد: «بعد از بازگشت به ایران نیز از ایشان سوال کردم که باید پوشش چادر داشته باشم یا نه و ایشان با آنکه روحانی بودند و خانواده روحانیون نیز همگی چادر به سرداشتند، اما تصمیم نهایی را به خودم سپردند. ایشان گفتند که حجابت در اروپا کامل بود و هیچ ایرادی نداشت اما این را درنظر داشته باش که چادر، حجاب عرف جامعه اسلامی ماست. به واقع، نظرات پدر هم روشنفکرانه بود و هم منطقی که بنده نیز نهایتا به انتخاب خود، پوشش چادر را انتخاب کردم؛ بنابراین معنای حجاب اختیاری در خانواده ما به معنای حق انتخاب البته به شرط رعایت حدود شرعی و الهی بود.»
حجاب، عزت زن است نه بندی بر پاهای او
پس از جنجال‌هایی که بر سر حجاب شکل گرفت، بسیاری مدعی شدند که حجاب، یک دستور الهی نیست و در قرآن نیامده اما ملوک السادات بهشتی در توضیح این مساله به سخنان دکتر بهشتی در کتاب «موقعیت زن از نظر اسلام» استناد کرده و می‌گوید: «طبق متن این کتاب، قرآن کریم به پیامبر گفته، به زنان خود و زنان مسلمان بگو وقتی از خانه خارج می‌شوند، پارچه‌ای روی سر و جلوتر بکشند تا موهایشان پیدا نباشد و آرایش نکنند تا به عنوان زن باشخصیت خانواده دار شناخته شوند و افراد هوس‌آلود دنبالشان نیفتند. به واقع حجاب نص صریح قرآن است و به گفته دکتر بهشتی، زنان باید ازلحاظ پوشش و نوع برخورد طوری در جامعه ظاهر شوند که با حضور در محیط‌های مختلف، مردان به آنها چشم طمع نداشته باشند. اسلام به زن می‌گوید پوشیده بیرون بیاید تا بتواند در کمال قدرت زندگی کرده و به فعالیت بپردازد. پوشیده یعنی طوری که فقط دست و صورت منهای موها باز باشد تا فعالیت اجتماعی‌اش مختل نشود.»
اما اصلا چرا اسلام توصیه به حجاب زنان دارد؟ شاید پاسخ این سوال برای قشر مذهبی جامعه روشن باشد اما هستند کسانی که هنوز پاسخی برای این سوال ندارند و یا برخی پاسخ‌ها را کلیشه‌ای می‌دانند. اما دختر شهید بهشتی با استناد به سخنان پدر درصفحه 151 کتاب مذکور می‌گوید: «به گفته دکتربهشتی، حجابی که اسلام برای زنان مقرر کرده از جهت احترام به شخصیت زنان و نگهبانی از کرامت و عزت آن هاست. باید بپذیریم زنی که بی‌حجاب بیرون می‌آید، خواه ناخواه نگاه شهوت‌آلود و حرام مرد را به خود جذب می‌کند و ما نمی‌توانیم بگوییم زنان بی‌حجاب بیرون بیایند و مردان نگاه نکنند، زیرا این جاذبه میان زن و مرد، طبیعتی حقیقی است؛ بنابراین زنان باید در همان حدی که اسلام گفته، پوشیده بیرون بیایند و بدانند که مساله حجاب، احترام به زن و حفظ حیثیت خانوادگی اوست. کسانی که این را تحریف می‌کنند و حجاب رابندی بر پای زن و بر ضد آزادی او معرفی می‌کنند، یا به راستی هوس پیشانی نا آگاه و یا هواپرستانی آگاهند که آگاهانه می‌کوشند رابطه زن و مرد در خدمت هوا و هوس باشد!»
زنانگی خود را چاشنی کارایی و مهارت‌هایتان نکنید!
البته از نگاه اسلام، حجاب صرفا به پوشش ظاهری خلاصه نمی‌شود و ابعاد دیگری هم دارد. احتمالا در محیط‌های مختلف کاری با فساد برخی کارکنان مواجه شده‌اید و می‌دانید که رفتار نادرست هریک از کارکنان چقدر می‌تواند سلامت محیط کار را به خطر بیندازد. این موضوعی است که شهید بهشتی سال‌ها پیش در موردش صحبت کرده. ملوک السادات بهشتی در این باره و با استناد به صفحه 130 کتاب موقعیت زن از نظر اسلام توضیح می‌دهد: «شهید بهشتی توصیه کرده‌اند که خانم‌ها در محیط کار طوری با آقایان صحبت کنند که صدایشان رنگ جدی داشته و خدایی نکرده حال دلبرایی نداشته باشد. ایشان همچنین مستقیما می‌گویند که وقتی زنان می‌توانند با پوشش مانتو و شلوار و روسری در محل کار فعال باشند، چرا می‌خواهند نیمه برهنه، آرایش کرده و با طنازی در محل کارشان حضور داشته باشند؟ آیا کار برایشان مهتر است یا طنازی و چشم نوازی؟ البته ایشان توصیه‌ای پدرانه هم برای زنان دارند و خطاب به آنها می‌گویند که هشیار باشید و بدانید که پوشش شما نشانه آن است که دیگر حاضر نیستید جاذبه‌های زنانگی خود را چاشنی کارایی و مهارت‌هایتان کنید تا مردان را خوش آید.»
گول قیم‌های به ظاهر دلسوز را نخورید
شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید بخشی از صحبت‌های شهید بهشتی در بحث حجاب، آنچنان وصف حال این روزهای جامعه است که انگار ایشان، این روزها را می‌دیده‌اند و توصیه های‌شان را برای نسل امروز کنار گذاشته اند. به گفته دختر شهید بهشتی، در بخشی از کتاب «موقعیت زن از نظر اسلام» آمده: «اگر می‌خواهید کرامت، عزت، والایی و ارزشتان در همان ارزش‌های متعالی انسان باشد و در کارتان، کارایی تان، هنرتان، تقوایتان و همچنین در بینش و آگاهی تان، در مهر و انسان دوستی و خدادوستی شما، پس دیگر اجازه ندهید کسانی قیم مأبانه برای شما دل بسوزانند که چرا آزاد نیستید! یعنی چرا نمی‌توانید بدون پوشش، خود را معرض دید قیم‌های به ظاهر دلسوز قرار دهید. به آنها بگویید آزادی راستین من و تو در آن است که روابطمان در جامعه از هر نوع شائبه و بهره برداری‌های جنسی به دور باشد و پوشش عامل موثری است در این جهت.»
کج سلیقگی‌ها و کج فهمی‌ها در تقابل با حجاب
قطعا چرایی مواجهه با مسائل امروزی در بحث حجاب، دلایلی متعددی دارد و پرداختن به آن ها، نقطه نظرات کارشناسان مختلف را می‌طلبد اما از نگاه دختر شهیدبهشتی که خود از اساتید دانشگاه است، کج سلیقگی برخی از قانون گذاران و البته کج فهمی برخی جوانان در این مساله تاثیرگذار است. با آنچه از صحبت‌های شهیدبهشتی به یادگار مانده، ایشان در سخنرانی‌های بعد از انقلاب خود تاکید داشته‌اند که پوشش مانتو و شلوار و روسری برای خانم‌ها در محیط کار که تحرک بیشتری دارند، اشکالی ندارد. توصیه‌ای که موردتوجه قرار نگرفت و در همان دهه ابتدایی انقلاب، زمینه‌های تقابل با حجاب را مهیا کرد.
ملوک السادات بهشتی در این باره توضیح می‌دهد: «اگر به خاطر داشته باشید، در آن دوران، چادر در بسیاری از اماکن عمومی و فرهنگی از جمله دانشگاه‌ها و اداره‌ها اجباری شد و همین کج سلیقگی در ارزش نهادن به حجاب، اتفاقات بدتری را رقم زد. مثلا بسیاری از کارمندان و دانشجویان فقط در هنگام ورود به اماکن مورد نظر چادر به سر می‌کردند و با خروج از آن اماکن چادر را برمی داشتند که این، توهین به حجاب برتر بود و مهمتر اینکه باعث شد جایگاه حجاب به خطر افتاده و تا به امروز نیز تعمیم پیداکند. چه بساکه الان جوانان ما درک درستی از حجاب ندارند و به جای آنکه حجاب را یک دستور الهی بدانند، فکر می‌کنند حجاب نمادی از حکومت است و با همین نگاه، افراد محجبه را بازخواست می‌کنند.» او ادامه می‌دهد: «باتوجه به آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد برخی از جوانان ما درخصوص حجاب دچار کج فهمی شده‌اند اما باز هم می‌گوییم که حجاب، نص صریح قرآن است و کسی نمی‌تواند منکر آن شود. چه بساکه خدشه به حجاب می‌تواند گسترش فساد و ایجاد مشکلاتی عدیده در خانواده‌ها را به همراه داشته باشد.»
باید با جوان‌ها حرف بزنیم
دختر ارشد شهید بهشتی که در آغوش پدری اهل گفتمان با فرزندان بزرگ شده، در بخش پایانی صحبت هایش، آموزش و حرف زدن با نسل جوان را از اصلی‌ترین نیاز امروز جامعه در بحث حجاب دانسته و می‌گوید: «ما برای تبلیغ حجاب باید به استفاده از ظرفیت فضای مجازی روی آوریم و کارهای خوب و جذاب انجام دهیم. متاسفانه الان کلیپ‌هایی در فضای مجازی با موضوع حجاب می‌بینیم که برای خود من هم جذابیت ندارد، چه برسد به فرزندان ما. همچنین ما در این زمینه به معلمانی خوش بیان و خوش سلیقه نیاز داریم تا بتوانند حجاب را به درستی و نه با زبان تحکم و اجبار بیان کنند و از مزایا و مضرات آن بگویند. به واقع با راهکارهایی امروزی و متناسب با نیاز جوانان است که می‌توان در زمینه حجاب به توفیقاتی دست یافت.»
10 ماه پیش