ساز ماندولین چیست؟
mandolin در لغت به معنی ماندولای کوچک است. یک ساز زهی زخمه ای از خانواده ساز های لوت می باشد. این ساز به لحاظ ظاهری از گیتار کوچکتر است و توسط انگشت یا مضراب نواخته می شود. در قرن شانزده سازی به نام ماندورا وجود داشت که باعث ابداع ساز ماندولین شد. این ساز اولین بار در قرن 18 و در ایتالیا و آلمان استفاده شد و ساخت آن در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 در اروپا و آمریکا رواج یافت. در قرن 20 در اندازه های مختلفی از سوپرانو تا کنترباس ساخته شد.
تاریخچه ساز ماندولین (Mandolin)
ماندولین از خانواده لوت است امروزه انواع مختلف این ساز از نسل ماندولين ناپلي هستند كه در طي قرن 18 ام در ناپل توسعه يافتند. امروزه ماندولين هاي پشت کاسه ای شباهت زيادي به سازهاي ايتاليايي اوليه دارند و در ژانرهاي فولکلور و كلاسيك متداول اند. در اواسط قرن 19ام این ساز چندان طرفداري نداشت. محبوبيت دوباره ماندولين در اوايل قرن بيستم منجر به توسعه اشكال و طرح های مختلف از این ساز مدرن امروزي گرديد.بيشتر پیشرفت های صورت گرفته روي ماندولین در آمريكا رخ داد زمانی که سازندگان ساز در آمريكا شروع به ساخت ماندولين هاي با پشت صاف و سطح بالايي خميده شدند. دو شخصيت كليدي نقش اساسي در خلق ماندولين هاي مدرن مورد استفاده در ژانرهاي بلوگراس، كانتري، بلوز و گروه های jug (jug-band) شدند: اورويل گيبسون (Orville Gibson) و مهندس آكوستيك ليود لوار (Lioyd Loar). اين دو شخصيت سبك F يا فلورانسي (Florentine) و ماندولين هاي گلابی شکل سبك A كه ما امروزه می شناسیم. بسياري از این ساز ها آكوستيك كنوني از نسل سازهاي ساخته شده توسط گيبسون (Gibson) هستند. اگر گيبسون/لوار مسئول طراحی های ماندولین های مدرن هستند، يكي از اهالي كنتاكي آمريكا به نام بيل مونرو (Bill Mobnroe) روشي كه این ساز نواخته می شد را تعريف كرد. ماندولين F-5 ساخت لوار (Loar) كه مونرو آن را در سال 1943 در يك آرايشگاه فلوريدايي خريد ماندولين اصلی مورد استفاده در ژانر بلوگراس گرديد و سبك نواختن مونرو كه آمیزه ای از ليدهاي نوع فيدل با آكوردهاي قوي پركاسيو بود استاندارد طلايي براي نوازندگان ژانرهاي كانتري آمريكايي، بلوگراس و موسيقي فولکلور آمريكايي گرديد.
جنس ساز ماندولين (Mandolin)
خيلي وقت پيش از چوب صنوبر در ساخت قسمت های بالايي ماندولين كه به عنوان صفحات صدا شناخته می شوند استفاده می شد. چگالي بالاي اين چوب (dense grain) همان پاسخ روشن و ماهرانه در ماندولين ها ايجاد می کند كه در ساير سازهاي زهي همانند گيتارها و ویولن ها. هيچ نوع چوبي قابليت رقابت با صنوبر ازنظر انتقال هر نوانس (nuance) از تکنیک های نوازندگان روي سازهاي زهي نيست. با توجه به كميابي و قيمت بالاي چوب صنوبر باکیفیت بالا برخي از سازندگان در عوض صنوبر از سرو يا چوب ماهون استفاده می کنند كه تا حدي تني عمیق تر توليد می کنند.
ساختار و بدنه mandolin
ماندولین دارای اشکال متفاوتی است و عمدتا در 2 نوع F style و A style دیده می شوند. شکل ماندولین اشک مانند، دایره ای یا تخم مرغی است و سوراخ صدای آن می تواند شبیه F یا دایره ای شکل باشد، دستهٔ آن فرت بندی شده و معولا 20 الی 21 فرت دارد و قسمت پشتیِ آن یا مسطح یا دایره ای شکل است.
کوک ساز
به طور معمول این ساز مانند ویولن از بم به زیر کوک می شود و سل-ر-لا-می ، کوک استاندارد آن است. تولید صداهای طولانی مانند ساز ویولن توسط این ساز امکان پذیر نبوده که به مرور با استفاده از تکنیک ترمولو در نواختن آکورد ها و نت های طولانی این امکان نیز به وجود آمد.
ماندولین در مجموع دارای 8 سیم فلزی با طول کاملا یکسان و قطر متفاوت است که به صورت 4 جفت از پایین به بالا و با الگوی افزایشی قطر سیمها شماره گذاری و به ترتیب زیر کوک می شوند.
سیم 8 ← G3
سیم 7 ← G3
سیم 6 ← D4
سیم 5 ← D4
سیم 4 ← A4
سیم 3 ← A4
سیم 2 ← E5
سیم 1 ← E5
نت نویسی ماندولین با کلید سل صورت می گیرد و قابلیت اجرای هارمونی ، ریتم و خطوط ملودی را دارد.
سیمهای نازک فلزی این ساز مانند گیتار آکوستیک نوازندگی با ناخن و بدون استفاده از پیک یا مضراب را غیر ممکن می کند.
سبک های ساز ماندولین
از این ساز معمولا در موسیقی کلاسیک اروپایی و موسیقی فولک آمریکایی و یا سبک Blue Grass استفاده می شود.
چیزهایی در مورد ساز گیتار که تا کنون نمی دانستید
