باغ جهاننما، از باغهای باشکوه شهر شیراز به شمار میرود. این باغ که در حوالی حافظیه واقع شده قدمتی طولانی دارد اما تاریخ دقیق احداث آن مشخص نیست. باغ جهان نما در زمان حکومت آل مظفر و آل اینجو بسیار سرسبز و آباد بوده است. این باغ مانند سه باغ ارم، دلگشا و تخت قراچه که از باغهای مشهور شیراز هستند، پیش از حمله تیمور گورکانی در نهایت آبادی و سرسبزی بوده است. ابن عربشاه مورخ دوره تیمور در عجایبالمقدور این باغ را زینتالدنیا نامیده است. باغ جهان نما در هنگام اقامت تیمور گورکانی در شیراز مورد توجه او قرار گرفت، بهطوری که باغی شبیه به آن را در اطراف سمرقند که زادگاه تیمور بوده است، احداث کرده و آن را «جهان نما» نامید. این باغ در دوره صفویه نیز از اهمیت زیادی برخوردار بوده و در سفرنامه شاردن، جواهرفروش و جهانگرد فرانسوی به آن اشاره شده است، اما پس از انقراض سلسله صفویه که ناامنی، کشور را فرا میگیرد، این باغ تقریبا ویران میشود.
دروازه شهر (دروازه قرآن) به خیابان بسیار زیبایی منتهی میشود که دراز و باریک است. در دو طرف این خیابان باغهایی است که جبهه آنها در سمت خیابان دویست پا و هریک دارای سردر و مدخل باشکوهی است با طاق نیم گنبدی و بر فراز هر سردر یک کلاه فرنگی ساختهاند. درهای باغ از دو سو مقابل هم قرار گرفته و قرینه بودن آنها وضع جالبی به وجود آورده است. در وسط این خیابان، حوض مربع شکلی است که پهنای این حوض بهاندازه خیابان است و برای اینکه بتوان از دو طرف آن گذشت، سردر باغهای دو سو بهاندازه سی پا عقب نشسته است. از نوشتههای شاردن و تاورنیه میتوان به این نتیجه رسید که باغهای دو طرف این خیابان یعنی باغ جهان نما و باغ نو، که در دوره زندیه و قاجاریه بازسازی شدهاند، همان باغهای دوره صفویه هستند و در آن زمان بسیار آباد و سرسبز بودهاند. به روایت میرزا محمد کلانتر فارس، در دوره کشمکش بین مدعیان سلطنت، بعد از نادرشاه افشار تا استقرار حکومت کریمخان زند این باغ هم بازسازی شده است. عمارتی که در وسط باغ قرار گرفته مربوط به کریمخان زند است. کریمخان زند این باغ را در سال 1185 هجری قمری حصارکشی کرد و در اطراف عمارت، خیابانکشیهای زیبا و درختکاری مفصلی ایجاد کرد. پس از دوره زندیه، در دوره قاجاریه نیز باغ جهان نما یکی از باغهای آباد و باشکوه به شمار میرفته و عمارت باغ، محل پذیرایی از مهمانان حکومت بوده است.
عمارت باغ جهان نما که از دوره کریم خان تابهحال سالم و مستحکم برجای مانده بهشکل هشتضلعی و از نظر ظاهر تقریبا مشابه عمارت کلاه فرنگی باغ نظر است. در محوطه داخل عمارت و در وسط، یک حوض از سنگ مرمر یکپارچه ساخته شده و چهار شاهنشین در چهار گوشه آن ایجاد شده است. اتاقهای بین شاهنشینها دو طبقه است. نمای عمارت کلاه فرنگی باغ جهان نما از آجر است. این عمارت، فاقد کاشیکاری و نقاشی است. البته ممکن است که پیش از این تزییناتی داشته که با گذر زمان از بین رفتهاند و چیزی باقی نمانده است. این عمارت آجری در گذشته پنجرههای چوبی داشته است که توسط مالک خصوصی آن برداشته شده و بهجای آن پنجرههای آهنی نصب شده است.
باغ ایرانی سه ویژگی و طراحی منحصربهفرد دارد: اول اینکه در مسیر عبور جوی آب قرار گرفته است، دوم اینکه با دیوارهای بلند محصور شده و سوم اینکه درون باغ، عمارتی تابستانی بههمراه استخر آب قرار دارد. این سه ویژگی که در باغ جهان نما نیز وجود دارد، باغهای ایرانی را از سایر باغها متمایز میکند. همان طور که در باغ جهان نما نیز قابلمشاهده است، در معماری باغهای ایرانی چهار خیابان پهن که با درختان مرکبات و سرو تزیین شدهاند، به عمارتی هشت ضلعی در مرکز باغ منتهی میشوند. در داخل عمارت نیز استخر و فوارهای وجود دارد که آب از آنجا جریان می یابد. جویهای آبی که در این چهار خیابان جریان دارند، معمولا دارای فوارههای متعددی هستند.