در این مقاله به معرفی بزرگترین مسجد ترکیه که از جمله جاذبه های گردشگری است که در تور استانبول از آن بازدید خواهیم کرد؛ در تاریخ 3 مِی 2019 بزرگترین مسجد ترکیه به دست رئیس جمهور این کشور «رجب طیب اردوغان»، بعد از برگزاری نماز جمعه افتتاح شد. «مسجد چاملیجا» که به معنی سروستان است و 63 هزار نفر می توانند برای اقامه نماز در این مسجد حضور داشته باشند.
در نمای اصلی مسجد جامع چاملیجا، شش مناره ی ۱۰۷.۱ متری به کار برده شده که در واقع این مناره های سمبلی از پیروزی آلپ ارسلان پادشاه سلجوقی بر رومانوس دیوجانوس امپراتوری روم در نبرد سال ۱۰۷۱ میلادی است. علاوه بر این عدد ۶ نمادی از ۶ اعتقاد اصلی مسلمانان ترکیه است که آن ها عبارت از (اعتقاد به وحدت خدا، ملائک، کتب مقدس، پیامبران، روز حسابرسی و مشیت خداوند) است، نیز می باشد. ارتفاع ۷۲ متری گنبد مسجد نیز سمبلی از روایتی است که زندگی ۷۲ ملت در شهر استانبول می باشد. یک فرش ۱۷ هزار متر مربعی هم نیز در این مسجد پهن شده است.
در طراحی مسجد جامع چاملیجا، دو معمار زن ترکیه با نام های «بهار میزراق» و «خیریه گول توتی» نیز انجام شده است و بنابر اطلاعات رسمی حدود ۱۰۰ میلیون دلار برای ساخت این مسجد با کمک های مردمی نیز هزینه شده است.در معماری این مسجد و بناهای جانبی آن تلاش شده است تلفیقی از هنر دوران سلجوقی، عثمانی و هنرهای مدرن قابل مشاهده است.
بزرگ ترین مسجد استانبول
مسجد چاملیجا بزرگ ترین مسجد استانبول است. این مسجد ظرفیت پذیرش 63 هزار نمازگزار را در آن واحد دارد. مساحت مسجد به 17 هزار مترمربع می رسد و ساخت و افتتاح این مسجد به دستور رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه انجام شد. چاملیجا در تاریخ 3 می 2019 با برپایی نماز جمعه به دست رئیس جمهور افتتاح شد. در این مراسم مقامات کشورهای مختلفی ازجمله یونان، آلبانی، سنگال، قزاقستان، آذربایجان، ازبکستان، فلسطین قطر و ایران حضور داشتند. ساخت این مسجد 6 سال طول کشید و هزینه ی زیادی را بر روی دست سازندگان گذاشت. ساخت این مسجد مخالفان زیادی داشت. چراکه این مسجد در منطقه گردشگری استانبول واقع نشده است و اساساً محل برپایی آن یعنی محله چاملیجا محله مرفه نشینی نیست. فارغ از همه انتقادات نسبت به ساخت مسجد چاملیجا، شکوه و عظمت آن به عنوان یک نماد اسلامی نشان می دهد که ترکیه تا چه میزان به صنعت گردشگری خود اهمیت می دهد و می خواهد آن را در تمام مناطق گسترش دهد.
چاملیجا پایگاه فرهنگی ترکیه
در دین اسلام مسجد تنها یک محل برای عبادت خدا نیست. بلکه یک پایگاه فرهنگی محسوب می شود و همین نکته است که ارزش آن را در نزد مسلمان ها بالا می برد. مسجد چاملیجا یا مسجد اردوغان نیز بر این مطلب صحه می گذارد. این مسجد با داشتن بخش هایی مانند موزه، کتابخانه، سالن کنفرانس و نمایشگاه هنری نشان می دهد که طراحان و سازندگان این اثر از وجه فرهنگی مسجد غافل نبوده اند. گذشت زمان تنها عاملی است که مؤثر بودن این بنا را برای آیندگان نمایان خواهد کرد.
نمادگرایی در مسجد جدید استانبول
طراحان مسجد جدید استانبول سعی کرده اند به جز استفاده از پیشینه تاریخی خود یعنی معماری عثمانی و سلجوقی از مفاهیم در طراحی نیز بهره ببرند. گنجاندن مفهوم در طراحی بنا می تواند یک راهکار مناسب برای انتقال مفاهیم به نسل های بعد باشد و پایه های اعتقادی و فرهنگی را بیش ازآنچه که هست تقویت و ماندگار سازد و این کار در مسجد چاملیجا به خوبی انجام شده است. طراحی و ساخت شش مناره برای مسجد نشات گرفته از اعتقادات اصلی مسلمانان ترکیه است. این شش اعتقاد شامل وحدانیت پروردگار، اعتقاد به فرشتگان و کتب الهی، پیامبران، معاد و مشیت خداوندی است. انتخاب سبک عثمانی سلجوقی نیز یادآور تاریخ نبردهای ترک ها است. زمانی که آن ها به پادشاهی آلپ ارسلان در جنگ با امپراتوری روم سربلند بیرون آمدند. ارتفاع 72 متری گنبد نیز نشان از تنوع ملت ها و 72 ملتی است که در کشور ترکیه با آرامش و صلح در کنار یکدیگر زندگی می کنند. تعداد اسما الهی نوشته شده نیز 16 عدد است که مطابق با 16 استان ترکیه است.
بانوان در طراحی بزرگ ترین مسجد استانبول
نکته قابل تأمل در مورد طراحی مسجد جامع چاملیجا انتخاب دو معمار زن به نام های بهار میزراق و خیریه گول توتی است. سپردن طراحی پروژه ای با این وسعت که بعدها دستاورد طیب اردوغان خوانده خواهد شد؛ نشان می دهد که دولت ترکیه سعی می کند از هنر بانوان استفاده کرده و به آنان اهمیت دهد. این دو بانو نیز به زیبایی تمام دانش خود در طراحی را به کار گرفتند. معماران تصمیم داشتند مسجدی زنانه ایجاد کنند که از تبعیض به معنای مثبت آن برای زنان استفاده می کند. برنامه ریزی فضای مسجد طوری انجام شد که فضایی جداگانه برای وضو برای زنان، آسانسور جداگانه برای رسیدن به فضای برپایی نماز و ارتباط با بخش مراقبت از کودک وجود داشته باشد. بخش کودک دارای یک منطقه بازی و یک پارکینگ است. هم چنین فضایی مجزا برای مراسم دعای بانوان در سالن مرکزی مسجد واقع شده که 600 نفر را در خود جای می دهد.
فضای داخلی مسجد جدید استانبول
فضای داخلی مسجد چاملیجا بیشتر متأثر از گنبد اصلی است که در مرکز قرار دارد و لوستری مشابه به لوستر موزه ایا صوفیه برای آن تعبیه شده است؛ در مرکز گنبد نام الله می درخشد و اسمای الهی اطراف آن را پرکرده و زینت بخشیده اند. کف مسجد مفروش به فرش بزرگی است که ابهت فضا را بیشتر می کند. سنگ و کاشی آبی رنگ کارشده در قسمت محراب و منبر نمادی است که اسلام را در ذهن یادآور می شود.
نیم طبقه ها برای حضور بانوان ساخته شده اند و با بالا رفتن از پله ها یا استفاده از آسانسور به راحتی می توان به آنجا رسید. هنگامی که وقت برپایی نماز می رسد از بانوان خواسته می شود که به جایگاه خود بروند. استفاده از شیشه های رنگی و گچ بری های زیبا باعث می شود تا با تابیدن نور به داخل مسجد چاملیجا فضا معنوی تر جلوه کند و برای عکاسی نیز قاب های منحصربه فردی مهیا شود.
فضاهای دیگر مسجد چاملیجا در استانبول
به جز بنای اصلی مسجد فضاهای الحاقی مانند موزه، پارکینگ زیرزمینی، گالری هنری، بخش مراقبت از کودکان و سالن همایش نیز وجود دارد. موزه به متراژ 11 هزار متر و گالری هنری به متراژ 3500 متر و کتابخانه به مساحت 3000 متر هرکدام بخشی ویژه محسوب می شوند؛ هم چنین پارکینگ مجموعه نیز می تواند 3500 وسیله نقلیه را در خود جای دهد. سالن همایش ها نیز می تواند میزبان بیش از 1000 نفر برای هر کنفرانس باشد. این مسجد دارای وزوخانه مجللی هم هست که پیشنهاد می کنم از آن دیدن کنید چون تجربه جالبی خواهد بود.
معماری و طراحی مسجد چاملیجا چگونه است؟
معماری و طراحی بزرگترین مسجد ترکیه تلفیقی از هنرهای عثمانی، سلجوقی و مدرن به شمار می رود. معماری اوج شکوفایی خود را در دوران سلجوقی تجربه کرد. زیباترین و ماندگارترین معماری ها مربوط به همین دوران است. اگر مسجد جامع اصفهان و قزوین را دیده باشید، متوجه این امر شده اید. همین موضوع سبب شد برای ساخت مسجد جدید استانبول از معماری سلجوقی الهام گرفته شود. معماران مسجد جدید استانبول "بهار میزراق" و "خیریه گول توتی" بودند. این معماران فضاهایی را برای رفاه زنان در نظر گرفتند؛ فضاهایی مانند محل نگهداری کودکان و شیرخوارگان و فضاهای اختصاصی برای عبادت بانوان و غیره. هم چنین در مسجد جدید استانبول، معلولین به راحتی می توانند رفت و امد کرده و امکانات مناسب برخوردار شوند.
درک معنای نهفته در معماری بزرگترین مسجد ترکیه
اگر در تور استانبول به دیدن مسجدهای زیبای این شهر بروید جالب است بدانید که معماری با شکوه این مساجد معنایی نهفته دارد؛ به طور مثال 6 مناره بزرگترین مسجد ترکیه که در تور استانبول از آن دیدن می کنیم، اعتقادات اصلی مسلمانان ترکیه را به یاد می آورد؛ وحدانیت خدا، اعتقاد به ملائک و کتاب های مقدس، پیامبران، معاد و مشیت الهی است که با هنر معماری این شش مفهوم در مسجد چاملیجا مجسم شده است. اگر در تور استانبول به بازدید از این مسجد با شکوه بروید؛ سبک معماری آن عثمانی- سلجوقی است. چاملیجا سمبل پیروزی یکی از سلاطین سلجوقی به نام آلپ ارسلان است که در جنگ با امپراتوری روم، رومانس دیوجانوس را مغلوب کرد. جالب است بدانید که در تور استانبول بزرگترین گنبد مساجد ترکیه را نیز در مسجد چاملیجا مشاهده می کنید که یکی دیگر از ویژگی های بزرگترین مسجد ترکیه است که ارتفاع این گنبد 72 متر است و روایتی در دل این گنبد نهفته است که 72 ملتی که در ترکیه زندگی می کنند را یادآور می شود.
مسجد چوبی نیشابور کجاست؟
