مسجد چوبی نیشابور کجاست؟

فضاهای روستایی در ایران یا دهکده ها در گذشته بیشتر با مصالحی چون خشت، چوب و گِل بنا می شدند. اما دهکده ای خاص و منحصر به فرد در شهر فیروزه ای نیشابور بنا شده است که هر ساله گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می کند. شما چه فکر می کنید؟ دلیل خاص بودن این دهکده در چیست؟ در ساخت دهکده چوبین روستای محمدآباد آقازاده در نیشابور از چوب استفاده شده است. ایده ای نو که با دستان توانمند مهندس حمید مجتهدی در محل روستای متروک محمدآباد آقازاده در 17 کیلومتری بلوار شهدا در جاده تقی آباد طلایی به انجام رسید. روستای محمدآباد آقازاده روستای اجدادی مهندس مجتهدی بود که او علاقه خاصی به آن داشت. مهندس مجتهدی با ساخت دهکده چوبین، رونق و روح زندگی را مجدداً به این منطقه آورد و آن را به یکی از جاذبه های گردشگری نیشابور تبدیل کرد. در دهکده چوبین بناهایی چون مسجد، کتابخانه، موزه، خانه شخصی مهندس مجتهدی، رستوران و فضاهای تفریحی ساخته شده است که در این بین بنای مسجد چوبی از دیگر بناهای مجموعه متمایز بوده و زیبایی های منحصر به فردی را به خود اختصاص می دهد. مسجد چوبی نیشابور به عنوان اولین مسجد چوبی مقاوم در برابر زلزله در جهان شناخته می شود که با زیربنایی در حدود 200 متر مربع و با 40 تن چوب ساخته شده است. این سازه چوبی، شکل یک کشتی وارونه با دو گلدسته چوبی را دارد که به بهترین نحو ممکن با کتیبه هایی از آیات قرآن مزین شده است.

چرا دهکده چوبی نیشابور؟

• دهکده چوبی با سازه های منحصر به فرد و بناهایی سراسر ساخته از چوب، دیدنی جذاب در سفر به نیشابور است.
• دهکده چوبی می تواند شما را از هیاهوی شهری دور کند و سکوت و آرامش را به شما هدیه دهد.
• مسجد چوبی این دهکده نخستین مسجد چوبی ایران محسوب می شود که با جزییات و هنرمندی تمام ساخته شده است.

معرفی دهکده چوبی نیشابور

دهکده چوبین یا همان دهکده چوبی ،نام مکانی میباشد که در حدود ۱۵ کیلومتری شهرستان نیشابور استان خراسان رضوی و در یکی از روستاهای این شهرستان، به نام روستای محمدآباد آقازاده ساخته شده است. این دهکده چوبی بی نظیر و زیبای ایران توسط مهندس حمید مجتهدی که متولد سال ۱۳۱۹ بوده و از نوادگان محمد کاظم خراسانی میباشد، ساخته شده است و امروزه به عنوان یکی از مکان های دیدنی و تفرجگاه های زیبای شهر نیشابور شمرده میشود.
نام «دهکده چوبین» برخاسته از ویژگی منحصربه فرد سازه های آن میباشد که در ساخت آن بصورت کامل از چوب استفاده شده است و روشی نوین در ساخت بناهای آن بکارگیری شده است که برخاسته از پیشینه تاریخی، فرهنگی و متناسب با امکانات و قابلیت های اقلیمی و جغرافیایی منطقه میباشد.

دهکده چوبی از بخش های مختلفی تشکیل شده است که هر کدام از این بخش ها، زیبای خاص خود را دارا میباشند. دهکده چوبی از بخش های همچون مسجد چوبی، موزه و کتابخانه، رستوران، فروشگاه و نانوایی، آلاچیق، سوئیتها، فضای سبز تشکیل شده است و در کنار این سازه های زیبا ،اکوسیستم زیبای به همراه کشاورزی و دامپروری در حال فعالیت میباشد.
در دهکده چوبی سعی شده است که یک زندگی کوچک روستایی بازسازی گردد و فرهنگ مردم دیار نیشابور در این مکان زنده نگه داشته شود. در این دهکده دامداری سنتی همچون پرورش اسب، گوسفند، گاو ،شتر و … به همراه محل نگهداری طیور که شامل مرغ ،کبوتر ،غاز ،شتر مرغ و … نیز وجود دارد که همگی این موارد شما را به دل زندگی روستای میبرد.

معرفی مسجد چوبی نیشابور

در دهکده چوبی، اولین مسجد چوبی جهان ساخته شده است که این مسجد زیبا با بنای بالغ بر ۲۰۰ متر مربع، در برابر زلزله تا ۸ ریشتر نیز مقاوم میباشد. سقف این مسجد چوبی بصورت شیروانی بوده و دارای دو مناره به ارتفاع ۱۳ متر از سطح زمین میباشد که وزن تقریبی هر کدام از مناره ها حدود ۴ تن میباشد. شکل ظاهری این مسجد زیبا بصورت کشتی وارونه بر زمین است که زیبای خاصی به آن بخشیده است.
ساخت مسجد چوبی حدود ۲ سال زمان برده است و در ساخت این مسجد زیبا، از حدود ۴۰ تن چوب بهره برده شده است تا این اثر ماندگار و بی نظیر ساخته شود. جالب است این را نیز بدانید که مکانی که در آن مسجد ساخته شده است، دارای موریانه های فراوانی میباشد که برای جلوگیری از خورده شدن چوب ها توسط موریانه ها، راهکارهای خاصی در ساخت آن استفاده شده است که این راهکارها نیز در تمامی ساختمان های ساخته شده در این دهکده، به کار گرفته شده است تا از اثرات مخرب چوب خواران جلوگیری نماید.

این مسجد، اولین مسجد چوبی مقاوم در برابر زلزله در جهان می باشد. این بنا ۲۰۰ متر مربع وسعت دارد و سقف آن به صورت شیروانی می باشد. دو مناره آن ۱۳ متر از سطح زمین ارتفاع و وزن هر یک تقریباً ۴ تن می باشد. شکل ظاهری آن به صورت کشتی ای وارونه بر زمین است. در ساخت این مسجد که حدود ۲ سال طول کشیده است، ۴۰ تن چوب استفاده شده است.

مسجد چوبی این دهکده در ایران و جهان بی نظیر است. با توجه به زلزله خیز بودن منطقه نیشابور، این مسجد می تواند تا ۸ ریشتر زمین لرزه را تحمل کند و بنای آن به گونه ای است که تا صدها سال دیگر نیز آسیب نخواهد دید. اسکلت این مسجد به شیوه Two by Four یا Double L ساخته شده است. مناره ها به سقف به گونه ای اتصال دارند که در داخل مسجد ستونی وجود ندارد.

دیواره های آن دوجداره بوده که بین این دو لایه، اسکلت بنا وجود دارد. اسکلت مناره ها و سقف و همچنین سقف و دیواره ها به روش عنکبوتیی اتصال دارند. این نام به دلیل شیوه ساخت آن که مانند تنیدن تار عنکبوت است می باشد بطوریکه اتصال مناره ها طوری است که وزن آن ها به صورت مساوی، ابتدا روی سقف و سپس به دیواره ها و از آنجا به زمین منتقل می شود. قابل توجه است که از طریق نردبان داخل مناره ها می توان به بالای مناره دسترسی پیدا کرد. جالبترآنکه در محل اتصال مناره به سقف، دریچه ای تعبیه شده که مانند یک کانال تهویه عمل می کند بطوریکه در تابستان هوای گرم و آلوده را از فضای مسجد خارج می کند و هوای پاکیزه از طریق بادگیر مخصوصی که در سقف بنا شده، داخل مسجد می گردد؛ و به این ترتیب یک تهویه طبیعی انجام می پذیرد. دیواره ها کمی حالت زاویه دار دارند که انتقال وزن را از مناره به زمین ساده تر می سازد.گلخانه دهکده چوبین (این عکس قدیمی است در حال حاضر این گلخانه تبدیل به رستوران شده و پر از گلدان و گل می باشد.)

محلی که در آن مسجد ساخته شده، بسیار موریانه خیز است، لذا راهکارهای ویژه ای در ساخت این مسجد و دیگر بناهای این مجموعه برای جلوگیری از اثرات مخرب چوب خواران به کار گرفته شده است. بطوریکه به عنوان نمونه، خانه سازنده مجموعه با عمر بیش از۲۰ سال، از آسیب چوب خواران به دور مانده است. برای ماندگاری دراز مدت دیواره های خارجی در برابر نزولات آسمانی، چوبهای ویژه با فرآوری خاص استفاده شده است.

کابینت ها، دیواره ها و حتی سینی های آبدارخانه این مسجد، چوبی است. مسجد دارای یک ایوان بیرونی که کف آن از خشت است می باشد. بر روی دیواره های داخلی و بیرونی مسجد به ترتیب تعداد ۷ و ۶ کتیبه زیبا از آیات قرانی به همراه قابهایش از چوب درختان گردو وتوت نصب است.

در ساختمان و تزیینات داخلی چوب های مختلفی از درختان مثمر و غیر مثمر مانند انواع کاج ها، اشن، سپیدار، گیلاس، گلابی، زبان گنجشک، گردو و توت استفاده شده است. نور پردازی ویژه مجموعه، تناسب ویژه ای از رنگهای شاد، در شب ها جلوه خاصی دارد.

اولین و زیباترین مسجد چوبی ایران: مسجد چوبی نیشابور

جاذبه­ های تاریخی در تمامی دنیا جاذبه ­هایی بی­ همتا هستند، که به دلیل پیوند روحی-فرهنگی سازنده این بناها، بازدید از آنها حتی برای یکبار در طول عمر توصیه می­ شود. زیرا این بناها به دلیل ارزش تاریخی در تمامی اعصار حفظ شده و نشان دهنده طرز نگرش، تفکر و باورهای دوره خود هستند. مسجد زیبای چوبی نیشابور از این قاعده مستثنی نیست. بی شک شما نیز از وجود مسجد چوبی در ایران به ­خصوص در دیار خراسان آگاه نبودید.یکی از زیبایی­ های قابل توجه در معماری مسجد دیدنی چوبی نیشابور، استفاده از چوب در تمامی اجزای بنا است. دیدن مناره­ های چوبی چشم هر بیننده ­ای را نوازش می­ کند.

دلایل جذابیت­ های سبک معماری نهفته در مسجد

در سال ۱۳۷۹ مهندس سازه­ای با نام حمید مجتهدی شروع به ساخت مجموعه چوبی نمود. این دهکده چوبین در حوالی شهر نیشابور در استان خراسان رضوی گردآوری شده و بنا گردید. مرحوم مهندس مجتهدی به فکر ساخت بنای چوبی متناسب با دین مردم ایران زمین بود. در نتیجه ایده ساخت مسجد چوبی نیشابور برای تکمیل زیبایی­ های این دهکده چوبی به وقوع پیوست. ایده معماری این بنا به حدی قوی بود که مسجد دیدنی چوبی نیشابور به­عنوان مقاوم­ترین مسجد چوبی دنیا در برابر زلزله محسوب می­ شود.

سبک معماری این بنای تاریخی تمام چوبی است. مشخصات ظاهری مسجد چوبی به صورت کشتی وارونه است، که تمامی اجزای آن از انواع گونه­ های چوب موجود در این منطقه ساخته شده است. وسعت کامل این بنا ۲۰۰ متر مربع است که از تمامی دهکده مناره­ های آن به چشم می­ رسد. این مناره­ ها دارای ۱۳ متر ارتفاع بوده و حدود چهار تن وزن دارند، که به طور مهندسی بر روی سقف این مسجد جای­گیری شده ­اند. اعجاز نهفته در ساختمان این بنا استفاده از ۴۰ تن چوب برای شکل­گیری این بنا است که جفت سازی این چوب­ ها در قالب مسجد حدود دو سال کامل زمان برده است.

این مسجد کاملا مشابه انواع مساجد مسلمانان ساخته شده است و در نتیجه در مناره­ ها نردبان ­هایی تعبیه شده است تا بتوان به سر مناره دسترسی پیدا کرد. یکی از این زیبایی ­های مهندسی نحوه اتصال مناره به سقف به گونه­ ای است که داخل مسجد هیچ گونه ستونی دیده نمی شود.

دلایل جذابیت­ های گردشگری نهفته در مسجد چوبی نیشابور

شگفتی دهکده چوبین به ­خصوص مسجد چوبی در این راز نهفته است که با اعمال دقیق ­ترین روابط مهندسی و عمران قادر به تحمل زلزله تا هشت ریشتر است که گذشت صدها سال نمی­ تواند به ساختار بنا آسیبی وارد کند. این مهارت و دقت در مهندسی در سازه های کمی در دنیا قابل مشاهده است.

از دیگر اجزای معماری قابل توجه در این بنا وجود دیواره­ های دو جداره برای پوشش کامل اسکلت بنا است. در حقیقت اسکلت بنا در داخل این دیواره­ ها محصور گشته است. اتصالات اجزای ساختمان مسجد به صورت تار عنکبوتی است. در نتیجه هیچ گونه ستونی در داخل بنا دیده نمی­ شود و وزن مناره ­ها به صورت مساوی ابتدا به سقف منتقل می ­شود، پس از انتقال به سقف این وزن بر روی دیوارها توزیع می گردد و سپس به زمین وارد می­ شود. این مسجد کاملا مشابه مساجد مسلمانان ساخته شده است و در نتیجه دارای مناره­ها نردبان­ هایی تعبیه شده است، تا بتوان به سر مناره دسترسی پیدا کرد.

این بنای بی­نظیر دارای تهویه طبیعی می­باشد. به صورتی که در موقعیت اتصال مناره به سقف دریچه­ ای طراحی شده است همانند کانال های تهویه عمل می ­کند. تا در فصول گرم سال هوای دم گرفته و آلوده را از فضای داخلی خارج سازد و هوای تمیز و خنک از طریق این مناره­ ها به داخل مسجد منتقل شود. حالت کشتی وارونه در مسجد چوبی باعث زاویه­ دار شدن دیوارها گردیده است، که در نتیجه انتقال وزن از مناره به زمین را آسان­تر می سازد.

مسجد چوبی نیشابور به ­عنوان گردشگرپذیرترین مجموعه چوبی جهان

بهتر می­دانید که آب و هوای گرم باعث گسترش حشرات موذی می ­شود، که بسیاری از آنها به بنا آسیب­ های جبران ناپذیری وارد می کنند. یکی از این حشرات موریانه ­ها هستند، که در این منطقه نیز به وفور پیدا می شوند. برای جلوگیری از حمله چنین حشراتی به بناها از تکنیک ­های مهندسی ویژه­ ای بهره گرفته شده است. با گذشت تقریبا بیست سال از عمر این مجموعه شاهد هیچ گونه آسیب جانداران در این مجموعه نبوده ­ایم و این موضوع هنر و علم بالای مهندسان و سازندگان این مجموعه را بازگو می­ کند. برای حفاظت از بناها در برابر سایر آسیب­ های جوی از قبیل باد و باران سعی شده است. که چوب هایی با فرآوری خاص برای پوشش قسمت خارجی مسجد چوبی مورد استفاده قرار بگیرد.

زیبایی این مسجد در این است که هر چیزی در آن از جنس چوب است و الهام بخش درختان بوده و بوی طبیعت در داخل آن می ­پیچد. تمامی اجزای داخلی مسجد حتی ساختار آبدارخانه آن از قبیل کابینت ­ها و سینک ­های ظرفشویی از چوب ساخته شده ­اند و در قسمت ورودی آن یک ایوان بیرونی است که کف آن خشتی می­ باشد. فضای داخلی مسجد به تعداد ۷ کتیبه زیبای منقوش شده به آیات قرآنی آراسته گردیده است. از با کیفیت­ترین چوب درختان گردو و توت با هنرآرایی منبت و معرق برای طراحی این کتیبه­ ها استفاده شده است و چشم نواز هر گردشگری در هنگام ورود به فضای داخلی بنا ست.

به­طور کلی تمامی چوب­ های فراوری شده در ساختمان مسجد چوبی عبارتند از: انواع کاج ها، گردو، توت، زبان گنجشک، اشن، سپیدار و درختان میوه ­دهی مانند گیلاس و گلابی که زیبایی منحصربفردی به این بنا بخشیده است.

آدرس دهکده چوبی نیشابور

انتهای بلوار شهدای نیشابور، ۱۶.۸ کیلومتری شهر نیشابور، جاده تقی آباد طلایی، دهکده توریستی چوبی نیشابور

در مورد مسجد الاقصی چه می دانید؟