معاوضه لوازم شخصی با غذا! این آگهی ها واقعیت دارند؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز به نقل از ایران، شاید شما هم از این دست آگهی ها دیده اید: «معاوضه عروسک با تخم مرغ»، «معاوضه کتاب درسی با روغن»، «معاوضه کفش زنانه با برنج» و آگهی های دیگری که به تازگی در فضای مجازی برای معاوضه وسایل شخصی و اثاثیه منزل با مواد غذایی منتشر می شود.

بدون شک در نگاه اول، این آگهی ها بسیار دردناک به نظر می رسد و حس فقر و گرسنگی آگهی دهنده تا مغز استخوان مخاطب را می سوزاند. در هر صورت، فقر واقعیتی است که نمی توان آن را نادیده گرفت و مردم هم علاقه مند به کمک به همنوعانشان هستند. ولی واقعاً پشت همه این آگهی ها، خانواده ای گرسنه منتظر تماس شماست تا عروسکش را به شما بدهد و یک کیلو برنج یا چند تا تخم مرغ بگیرد؟ و یا کلاهبرداران و باندهای حرفه ای تکدی گری در کارند و یا خلاقیتی نو برای...؟
من می خواهم به چند نفر زنگ بزنم اما متوجه می شوم با هیچ یک از این آگهی دهنده ها نمی توان تلفنی صحبت کرد. بیشتر آنها شماره تماس خود را مخفی کرده اند و فقط امکان چت وجود دارد یا اگر تلفنی در آگهی درج شده، کسی به آن تماس پاسخ نمی دهد. بر خلاف دیگر آگهی دهنده هایی که همیشه به گوش هستند، تماس تلفنی با این افراد نتیجه ای ندارد اما با دقت بیشتر در این آگهی ها نکات قابل توجهی به چشم می خورد.
یکی از آگهی دهنده هایی که درخواست «معاوضه کتاب درسی با برنج و روغن» دارد و آدرس خود را نازی آباد اعلام کرده است، هر روز دست کم یک بار آگهی خود را به روز می کند. او برای اینکه تاریخ آگهی خود را به روز کند و آن را از نردبان آگهی ها بالا ببرد، باید هر بار هزینه ای از ۲۰ تا ۳۵ هزار تومان پرداخت کند و این موضوع، باور به مستأصل ماندن او را سخت می کند.
این تنها آگهی «معاوضه کالا با مواد غذایی» است که تلفن آگهی دهنده در آن درج شده است و به همین دلیل سماجت زیادی برای تماس با او به خرج می دهم. آگهی دهنده پاسخگوی تلفن نیست اما در پاسخ به پیامک ها با ضدونقیض گویی ادعا می کند که خودش نیازمند نیست و قصد دارد برای زن سالمندی مواد غذایی جمع کند.
جای خالی خیریه های مردمی
همچنان که اکثر کسانی که فقیرند، متکدی نیستند، همه متکدیان نیز لزوماً فقیر نیستند. ظاهراً تکدی گری به یک شغل برای برخی تبدیل شده و گهگاه آن را با استفاده از شیوه های جدید، به روز می کنند. سوءاستفاده از شیوه های خاص برای تحت تأثیر قرار دادن مردم، شگرد این گروه هاست و به نظر می رسد حالا استفاده از فضای مجازی به یک ترفند جدید برای آنها تبدیل شده است. اولین بار که یک آگهی برای تعویض وسیله ای با برنج و روغن منتشر شد، خیلی ها را تحت تأثیر قرار داد، اما حالا انگار می توان راحت تر گفت که این نوع آگهی ها به یک شیوه جدید برای متکدیان حرفه ای و سوءاستفاده کنندگان تبدیل شده است.
کافی نبودن سازکارهای موجود برای تحت پوشش قراردادن خانواده های بی بضاعت و کم بضاعت و کم تعداد بودن سازمان های غیردولتی فعال در این زمینه، از یکسو و فرصت طلبی کلاهبرداران از سوی دیگر، بازشناسی نیازمندان واقعی را برای مردم بسیار دشوار می کند، ضمن آنکه احساسات آنان را بشدت تحت تأثیر قرار می دهد، آنقدر که تصوری ناخوشایندتر از وضع و حال واقعی پیدا می کنند.دکتر مریم یوسفی، جامعه شناس، در این باره می گوید: «این نوع آگهی ها بشدت احساسات مخاطب را تحت تأثیر قرار می دهد و به همین دلیل می تواند روشی برای سوء استفاده قرار گیرد.»او درباره اینکه کلاهبرداران همیشه دنبال روش جدیدی هستند، توضیح می دهد: «ممکن است در ابتدا فرد یا افرادی به دلیل نیاز شدید، وسیله ای را آگهی کرده تا آن را با مواد غذایی معاوضه کنند و این آگهی مورد توجه کلاهبرداران قرار بگیرد.
به هرحال همیشه افرادی هستند که با تحریک احساسات مردم سعی دارند آنها را سرکیسه کنند. در خیابان هم شاهدیم افرادی خود را بشدت نیازمند معرفی می کنند، اما گاه متوجه می شویم اغلب این افراد یا عضو یک باند هستند یا از همین راه به ثروت زیادی رسیده اند.» برای افرادی که قصد دارند به فقرا کمک کنند تشخیص نیازمند واقعی از افراد فرصت طلب و راحت طلب دشوار و در شرایطی غیرممکن است. این جامعه شناس، راحت طلبی را یکی از دلایل روی آوردن به تکدی گری از سوی این افراد می داند: «کلاهبردارانی که با روش های مختلف سعی دارند خود را بیچاره نشان دهند تا کمک مالی بگیرند، معمولاً از راحت طلبی به این کار روی آورده اند نه صرفاً فقر. وقتی نانی که از این راه به دست می آید به این افراد مزه می دهد، دیگر دنبال کار نمی روند چون بدون زحمت می توانند پول خوبی به دست بیاورند.»
این جامعه شناس با تأکید بر لزوم فعالیت تشکل های مردم نهاد در حوزه خیریه می گوید: «بیشتر سازمان های مردم نهادی که در زمینه خیریه فعالیت می کنند کارآمدی لازم را ندارند. این در حالی است که شکل گیری و فعالیت کارآمد چنین تشکل های مردمی در شرایط فعلی بیش از گذشته اهمیت دارد تا مردم بتوانند با خیال راحت کمک های خود را به دست مستمند واقعی برسانند.»
احساسات، سیبل آگهی دهنده ها
مرور آگهی های معاوضه لوازم شخصی با غذا، ابهامات زیادی را به ذهن می آورد. به عنوان مثال آگهی معاوضه تلویزیون چندین میلیون تومانی با برنج و روغن، منطقی به نظر نمی رسد. چرا آگهی دهنده، تلویزیون خود را برای فروش آگهی نکرده تا با پول آن برنج و روغن بخرد که احتمالاً مقدار بسیار بیشتری هم می تواند به دست آورد؟
محمد، دانشجوی جوانی است که با چنین آگهی هایی مواجه شده و اگرچه ابتدا قصد کمک داشته، اما در نهایت منصرف شده است. او می گوید: «اگر شهروندی به قدری مستأصل باشد که بخواهد وسایل مورد نیاز خانه خود را با مواد غذایی معاوضه کند خیلی دردناک است، اما من وقتی این آگهی را دیدم، شک کردم. مورد آگهی شده با درخواست معاوضه تناسبی نداشت. شخصی می خواست تلویزیون ال جی مدل جدید را با ماکارونی معاوضه کند که منطقی به نظر نمی رسید. او می توانست با فروش تلویزیون، براحتی مواد غذایی مورد نظرش را بخرد، مگر آنکه قصد دیگری داشته باشد.»
این دانشجوی جوان به موضوع دیگری هم اشاره می کند: «بیشتر موارد آگهی شده وسایل مربوط به کودکان است مانند عروسک، سه چرخه، کتاب اول ابتدایی و اسباب بازی که احساسات مردم را تحریک می کند یا به نظر می رسد بعضی از این آگهی ها کاملاً هدفمند و با برنامه ریزی انجام می شود. مثلاً منطقی به نظر نمی رسد کسی که اجاره آپارتمان در شهرک اکباتان را پرداخت می کند، برای معاوضه پنج متر سفره با برنج آگهی داده باشد.»
اغلــــب قریـــــب به اتفـــــاق ایــــن آگهی دهنده ها، پاسخگو نیستند اما آگهی های خود را مرتب به روز می کنند و این موضوعی است که شاید تأییدکننده حرف های این دانشجوی جوان باشد.
شکی نیست که وضعیت اقتصادی، بسیاری از اقشار مردم را به ستوه آورده و به تنگنا رسانده است، ولی به نظر نمی رسد پشت آگهی های معاوضه لوازم شخصی با غذا، فقر باشد یا دست کم می توان گفت بررسی های ما این طور نشان می دهد. اما آن روی سکه هرچه باشد، بالاخره نمایان خواهد شد.
در هر صورت، این به خودی خود، یک جرم سایبری نیست، موضوع این است که شاید پشت این آگهی ها هدف دیگری مطرح باشد مانند کسی که درخواست دارد پنج متر سفره را با برنج معاوضه کند. آیا هدف آگهی دهنده این نیست که روان جامعه را هدف قرار دهد؟ برای پیگیری این موضوع با مسئولان پلیس فتا نیز تماس گرفتیم ولی متأسفانه کسی حاضر به اظهارنظر در این باره نشد.

افزایش فقر غذایی در ایران/ آگهی تعویض لوازم شخصی با غذا