بیش از ۵۰ سال از مرگ غلامرضا تختی مرد افسانه ورزش ایران می‌گذرد با این حال هنوز نحوه مرگ او یک معماست. اخیرا اظهار نظری از سوی جمشید مشایخی باعث شده که بحث‌ها درباره مرگ تختی بالا بگیرد، ادعا‌هایی هم درباره زندگی خصوصی او مطرح شده است. در همین رابطه بابک تختی در گفت و گویی توضیحات مفصلی درباره زندگی و مرگ پدرش داده است. به گفته او غلامرضا تختی "خودکشی" کرده است و قتلی در کار نیست.
تختی در سن 37 سالگی در هتل آتلانتیک از دنیا رفت
به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از فرارو، غلامرضا تختی در ۱۷ دی ۱۳۴۶ در اتاقش در هتل آتلانتیک تهران درگذشت. مرگ تختی از همان ابتدا بحث برانگیز شد. براساس اخبار منتشره در روزنامه‌های اطلاعات و کیهان ۱۸ دی ۱۳۴۶ غلامرضا تختی به خاطر وجود اختلافات خانوادگی با همسرش شهلا توکلی خودکشی کرده‌است. از انگیزه‌های ممکن برای خودکشی، مواردی، چون ناکامی‌هایش در مسابقات در پایان عمر ورزشی تختی نام برده می‌شود.
با این حال عده‌ای از همان ابتدا مرگ وی را مشکوک می‌دانستند. این عقیده که ساواک او را به دلیل محبوبیت زیاد و عدم وفاداری به نظام وقت ایران به قتل رسانده‌است، در بین مردم وجود داشت.
از طرف دیگر برخی روشنفکران همچون جلال آل احمد بر این دیدگاه تاکید داشتند. جلال آل‌احمد دربارهٔ مرگ او چنین نوشت: «از آن همه جماعت هیچکس، حتی برای یک لحظه، به احتمال خودکشی فکر نمی‌کرد.» برخی معتقدند، تختی اگر خودکشی هم کرده باشد مسئولیت آن با حکومت شاه است که با فشار‌ها و تنگنا‌هایی که برایش به وجود آورد او را به این سمت سوق داد.
غلامرضا تختی چهره مردم داری بود که عقاید سیاسی و نزدیکی اش به جبهه ملی داشت. او یکی مصدقی تمام عیار بود.
جبهه ملی پس از درگذشت تختی در بیانیه‌ای مرگ او را خودکشی اعلام کرد.
تختی از علاقمندان به مصدق و منتقدان پهلوی بود
دوستان تختی نیز دیدگاه مشابهی داشتند. «پرویز عرب» از دوستان تختی در این باره گفته است: «قرص آسپرین و تریاک را با هم مخلوط کرده بود و پس از ریختن در لیوان آب، آن را خورده بود. فجوری، رئیس پزشک قانونی وقت پس از معاینه تختی گفته بود بازوی راست تختی کبود بوده که دلیل آن هم این بود که او هنگام جان دادن با دندان بازوی خود را گاز گرفته بود.»
با این حال روایت قتل تختی توسط ساواک میان مردم خریدار بیشتری داشت. گویی کسی باور نداشت قهرمان و پهلوانی همچون تختی به زندگی خود پایان دهد. گفته میشد مدیر هتل آتلانتیک با ساواک همکاری کرده و اساسا این هتل برای قتل تختی طراحی شده و تونل‌های پشت آن قرارد ارد تا ماموران ساواک از طریق آن رفت و آمد کنند.
پس از انقلاب این روایت رسمیت هم یافت. در کتاب‌ها و آثار سینمایی ادعای غالب این بود که تختی به قتل رسیده است. حتی فیلمی به کارگردانی بهروز افخمی درباره او ساخته شد که این روایت را تائید می‌کند. با این حال همچنان روایت‌های دیگر هم مورد توجه بود. به این ترتیب پس از انقلاب همیشه از مرگ تختی به عنوان مرگی مشکوک یاد شده است.
اما اخیرا بحث‌های تازه‌ای در این باره در گرفته است. ماجرا از آنجا شروع شد که جمشید مشایخی بازیگر مشهور سینما در یک برنامه تلویزیونی علت مرگ تختی را با توجه به شناختی که از وی داشت خودکشی به دلیل اختلافات خانوادگی اعلام کرد.
او گفت: «جهان پهلوان تختی با زنی ازدواج کرد که از طبقه خودش نبود و همیشه او را در مجالس مختلف مسخره میکرد! لذا تختی اگر با او زندگی میکرد تختی نبود؛ اگر طلاق می‌داد هم تختی نبود؛ تنها اگر خودش را می‌کشت تختی بود.»
مشایخی با بیان خاطره‌ای از علی حاتمی گفت: «روزی علی حاتمی که می‌خواست داستان جهان پهلوان تختی را بسازد، گفتم تو نمی‌توانی بسازی. چون اکثریتی او را قبول نمی‌کنند. گفت: ۴۸ ساعت به من وقت بده. بعد برگشت گفت: تختی با دوبنده سیاه، با تختی با دوبنده سفید کشتی می‌گیرند. سیاه سفید را ضربه فنی می‌کند. بغلش کردم و ماچش کردم و گفتم این درسته. با صراحت معتقدم او خودکشی کرده است.»
این روایت از سوی خسرو معتضد کارشناس تاریخ هم تائید شد. او در گفت و گویی درباره سخنان مشایخی گفت: «درباره تختی به نظرم حق با جمشید مشایخی است. او درست گفته تختی خودکشی کرده است. لزومی ندارد او بحثی ایجاد کند. تختی خودکشی کرد. مشکلاتی هم در منزل داشت.»
او با بیان اینکه " آقای تختی خودکشی کرد چون کاری نمی کرد"، افزود: «تختی هیچ کاری نمی کرد. به خانه آیت الله طالقانی می رفت ولی هیچ کاری نمی کرد. تختی مغضوب بود. شاه به مصدق حساسیت داشت که اشتباه هم بود. هر کسی وابسته به مصدق بود مورد غضب بی خود شاه قرار می گرفت.»
اما سخنان مشایخی با انتقادات زیادی روبه رو شد.
شهلا توکلی، همسر تختی مدتی پس از مرگ او
پرویز پرستویی از برنامه تلویزیونی "اختیاریه" به خاطر این گفتگو انتقاد کرد و گفت که کاش مشایخی به سوال درباره تختی پاسخ نمی‌داد. در واکنشی دیگر، بهنوش طباطبایی که در فیلم توکلی نقش همسر تختی را بازی کرده هم از تلویزیون انتقاد کرد. او در متنی نوشت: «تلویزیون استادی مثل جمشید مشایخی را جلوی دوربین می‌نشاند و با سوءاستفاده از احساسات این مرد شریف او را ابزاری قرار می‌دهد تا هنوز بعد از سال‌ها از تختی فقط این را یادآور شود که او چرا از میان ما رفت... شرم نمی‌کنید از بازمانده‌های او؟ از بازماندگان همسرش شرم نمی‌کنید؟»
در فیلمی که به تازگی بهرام توکلی درباره تختی ساخته روایت خودکشی تختی مورد تائید قرار می‌گیرد.
اما در طرف دیگری بهروز افخمی سازنده اولین فیلمی که درباره تختی ساخته شد، اساسا خودکشی او را رد کرده است.
افخمی درباره سخنان مشایخی گفت: ««من خودم درباره تختی فیلم ساخته‌ام و صلاحیت بیشتری برای اظهار نظر درباره مرگ تختی دارم تا جمشید مشایخی و باید بگویم که صحبت‌های ایشان بی اعتبار است و اگر فرض را بر این بگیریم که تختی خودکشی کرده که قطعا این طور نیست و همه اشارات درباره اظهاراتی که درباره مرگ تختی است در فیلمی که من سال‌ها پیش ساختم وجود دارد را اکثرا دیده‌اند و اگر فرض را حتی بر خودکشی تختی بگیریم، هیچ کس تاکنون فرض آقای مشایخی درباره علت مرگ تختی را مطرح نکرده است و این اظهارات اصلا با عقل جور در نمیاد و مشایخی جزو یکی از اون میلیون‌ها نفر است که به خودش اجازه داده روایت خلاف انصاف را مطرح کند.»
او افزود: "انداختن علت مرگ تختی به زنی که حالا دیگر در دنیا نیست و دستش کوتاه است و نمی‌تواند از خودش دفاع کند، خوب نیست و بیشتر شبیه فیلم‌های هندی است و یا افسانه خودکشی را جایگزین روایت قبلی می‌کند، روایتی که قبل از انقلاب شایع بود که تختی به وسیله ساواک یا دستگاه حکومتی کشته شده است و حالا که یک عده می‌خواهند افسانه خودکشی را جایگزین کنند و روایت دوم که بر خودکشی تختی اصرار دارد را نمی‌توان منکر شد، اما نکته جالب اینکه برادران لیبرال شده ما خیلی خوشحال شدند که اسطوره شکنی در حال رخ دادن است."
اما در نهایت همه این روایت‌ها چند روز پیش در گفت و گویی از سوی بابک تختی به چالش کشیده شد. تنها فرزند جهان پهلوان در این گفتگو مرگ تختی را ناشی از "خودکشی" دانست، اما نه به دلیل "اختلاف" با همسرش.
بابک تختی گفت که سال‌ها پیش برای بررسی موضوع به وزارت اطلاعات رفته و از آنجا به هتل آتلانتیک و با ساعد مالک هتل آتلانتیک صحبت کرده و نهایتا به این نتیجه رسیده که تختی خودکشی کرده است.
اوافزود: «وقتی من آقای ساعد مدیر هتل را دیدم و از مصیبت‌هایی شنیدم که به خاطر مرگ تختی در آن هتل رفت، مصاحبه‌ای با رادیو بی‌بی‌سی فارسی کردم و گفتم تختی خودکشی کرده و همه کسانی که تختی را دوست دارند به آقای ساعد یک عذرخواهی بدهکارند.»
او با بیان اینکه "تا قبل از انقلاب مادرم قاتل تختی بود و بعد از انقلاب آقای ساعد شد"، ادامه داد: «آقای ساعد خیلی ستم کشید. چند بار زندان رفت. رفت پیش مرحوم طالقانی و به ایشان گفت: اگر ما قاتل تختی هستیم یا ما را بکشید یا بگذارید زندگی خودمان را بکنیم.»
به گفته بابک تختی "دروغ شهیدسازی تختی را جلال آل‌احمد شروع کرد. او به دروغ گفت تختی را کشتند. این باعث و بانی بسیاری از اتفاقات غلط شد."
پسر غلامرضا تختی در واکنش به ادعای جمشید مشایخی گفت: «آقای جمشید مشایخی می‌گوید تختی نمی‌توانست با زنش زندگی کند. اصلا این تختی نیست که شما می‌شناسید آقای مشایخی! اصلا تختی لات و لمپن نبود. زنش را دیده و می‌دانسته بی‌حجاب است. معیار‌ها و ارزش‌هایشان با شما تفاوت داشته است. تختی مگر مثل شما عقب مانده بود که نتواند از زنش طلاق بگیرد. منظور شما اختلاف نیست، منظور شما این است که شهلا به تختی خیانت کرده و تختی نمی‌توانست این را تحمل کند و خودش را کشت. این چه استدلال بیهوده و احمقانه‌ای است؟»
به گفته بابک تختی " تختی را نکشتند. من تصور میکنم تختی رفته بود هتل به این امید که شاید یکی سراغش بیاید و نجاتش بدهد. وگرنه می‌توانست برود باغ خودش. تختی آگاهانه دست به این انتخاب زد. نمی‌توانست پیش‌بینی کند که ۱۱ سال بعد انقلاب خواهد شد و آقای ساعد دچار گرفتاری می‌شود وگرنه در هتل این کار را نمی‌کرد."
او افزود: «تختی در آخر زندگی راهی برای مبادله عاشقانه با مردمش را نداشت. نه می‌توانست کشتی بگیرد، نه می‌توانست انقلاب کند، نه می‌توانست از مصدقش دفاع کند. هیچی برایش نمانده بود. این بزرگترین مانعی بود که از عهده حل کردنش برنیامد.»
هتل آتلانتیک (اطلس) محل مرگ تختی
سرنوشت هتل آتلانتیک
اظهارات بابک تختی درباره معمای مرگ پدرش بازتاب وسیعی در رسانه‌ها داشت. به نوعی سخنان او را می‌توان پایان یک معمای تاریخی قلمداد کرد. اما از هتل آتلانتیک چه خبر؟ هتلی که تختی در آن از دنیا رفت و برای همیشه بحث برانگیز شد.
شکل و شمایل تازه هتل آتلانتیک
هتل آتلانتیک پس از انقلاب تغییر نام داد و حالا "هتل اطلس" نام دارد. این هتل در تقاطع خیابان طالقانی و سپهبد قرنی قرار دارد. چند سالی است نمای آلومنیومی وسنگ سفید آن را تغییر داده اند. گفته می‌شود اتاقی که تختی در از دنیا رفت هم برای همیشه بسته شده است. در هتل هیچ نشانی از تختی نیست.
عکسی از فضای داخلی یکی از اتاق‌های هتل
