معنای سخنان روحانی در جمع راهپیمایان ۲۲بهمن 

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، روزنامه ایران در یادداشتی درباره سخنان روز گذشته رئیس جمهور نوشت: در میان سخنان آقای روحانی در راهپیمایی بزرگداشت 22 بهمن یک گزاره بسیار برجسته تر بود. آنجا که سخنانی به این مضمون را گفتند: «انقلاب یک انتخاب بود. بالاترین ثمره انقلاب نیز انتخاب است. انقلاب از انتخاب است و انتخاب از انقلاب است. اگر رژیم فاسد گذشته به مردم اجازه انتخاب می داد نیازی به انقلاب نبود. اگر رژیم گذشته به یک انتخابات سالم و آزاد ملی تن می داد انقلابی نمی شد.

انقلاب بر مبنای آن بود که در و راه انتخابات بسته شده بود و مردم را هدایت کرد تا از مسیر یک انقلاب بزرگ این زنجیر را پاره کنند و راه را برای انتخابات باز کنند.» واقعیت این است که برای وقوع هر انقلابی علل و دلایل گوناگونی برشمرده می شود. توسعه نامتوازن، فساد و دزدی، فقدان آزادی های سیاسی، حکومت فردی شاه و... به احتمال زیاد همه اینها در شکل گیری انقلاب نقش داشته اند. ولی عامل فقدان انتخابات به معنای دقیق از یک حیث مهم ترین علت انقلاب در آن رژیم یا علت فروپاشی در رژیمی چون اتحاد جماهیر شوروی یا درگیری و خشونت در رژیمی چون لیبی بوده است.

همه این اتفاقات اعم از انقلاب، فروپاشی یا جنگ داخلی، علل و عوامل گوناگونی دارند ولی در نهایت همه این علل و عوامل هنگامی منجر به این رویدادها می شوند که شکافی جدی میان حکومت و مردم شکل بگیرد. به عبارت دیگر اگر شکاف میان حکومت و مردم وجود نداشته باشد، هیچ کدام از عوامل و علل فوق منجر به انقلاب یا فروپاشی یا جنگ داخلی نخواهد شد. در غیاب شکاف دولت و ملت این مشکلات قابل تحمل و سپس قابل حل است.

منظور از شکاف دولت ـ ملت این است که حکومت و عناصر تشکیل دهنده آن معرف میانگین و غالب مردم نباشند. در حقیقت مردم هنگامی که به حکومت کنندگان خود نگاه می کنند، اغلب آنان نماینده ای از خود را درون ساختار حکومتی مشاهده کنند. انتخابات سالم و کارآمد، وظیفه از میان برداشتن فاصله میان حکومت و ملت را دارد. در حقیقت از طریق انتخابات می توان نشان داد که آیا مردم می توانند کارگزاران خود را انتخاب کنند یا خیر؟ یکی از عللی که در جوامع غربی انتخابات پیش از موعد برگزار می کنند همین است.

هنگامی که جامعه به این نتیجه می رسد که به هر دلیلی حکومت و دولت نماینده مردم نیستند، یا میان آنان اختلاف به وجود آمده است، منتظر زمان انتخابات بعدی نمی نشینند و پیش از سر رسیدن زمان مقرر قبلی، انتخابات زودرس را برگزار می کنند تا اگر مردم دولت و کارگزاران آن را قبول دارند رأی اعتماد مجدد دهند و اگر قبول ندارند، گروه یا حزب دیگری را به قدرت برسانند و شکاف میان دولت و مردم برطرف شود.

علت اصلی و مهم وقوع انقلاب فقدان نهاد انتخاباتی قابل قبول در آن رژیم بود. اگر به اسناد آن دوره از تاریخ ایران مراجعه کنید، کمتر مطلب مهمی درباره رویداد انتخابات می بینیم. نگاه مردم به آن شبیه یک بازی مسخره بود. خیلی صریح پیشاپیش نامزدهای پیروز را انتخاب می کردند. مجلس نقش حتی اندکی نیز در تعیین وزرا یا نخست وزیر یا حتی قانونگذاری نداشت. همه کاره شاه بود. مردم نیز با فرآیندی به نام رقابت انتخاباتی آشنا نبودند. چرا که رقابتی وجود نداشت. اصولاً پدیده ای به عنوان رقابت و فضای انتخاباتی شکل نمی گرفت. نه در دانشگاه و نه در رسانه ها و نه در هیچ جای دیگر. در تاریخ آن دوره مقاطعی که به عنوان انتخابات شناخته شود ثبت و ضبط نشده است. برای مثال اکنون حافظه تاریخی ما با مقاطع انتخاباتی عجین شده است.

1376، 1384، 1388، 1392، 1396 و... همه اینها یادآور خاطراتی هستند که حداقل در حدی از انتظار، رقابت و مفهوم انتخابات شکل می گرفت. درباره برخی از مجالس همچنین خاطراتی وجود دارد. هنگامی که نهادی به نام انتخابات و رقابت نبود، در نتیجه حکومت نیز قادر نشد که فاصله شکل گرفته میان خود و مردم را ترمیم کند و این فاصله به مرور زیاد و زیادتر شد.

هر حکومتی که نهاد انتخابات خود را از دو جهت حفظ کند، بدون تردید با خطر مهمی در آینده مواجه نخواهد شد و تمامی مشکلات را در پرتو این نهاد می تواند حل کند. اول از حیث سلامت و اعتبار و درستی انجام و نتایجش و دوم از حیث گستره در برگیری. به عبارت دیگر به میزانی که اقشار و گروه های جامعه بتوانند نامزدهای مطلوب خود را در انتخابات داشته باشند. این دو ویژگی تضمین کننده بقای هر حکومتی است. موضوعی که در رژیم گذشته سراب و خیالی بیش نبود.