درباره محمدبن سلیمان فضولی بغدادی
محمد فضولی (ترکی آذربایجانی: Məhəmməd Füzuli، ترکی استانبولی: Fuzûlî ) یا ملا محمد بن سلیمان بغدادی (۱۴۸۳-۱۵۵۶) شاعر و ادیب آذربایجانی است. او را «بزرگترین شاعر ترکی آذربایجانی در سدهٔ دهم» می دانند. پدر وی ساکن حله در عراق امروزی بود و محمد فضولی در آن جا به دنیا آمد و در بغداد پرورش یافت از این روی، سه زبان ترکی، فارسی و عربی را به خوبی می دانست و به هر سه زبان شعر سروده است. او را یکی از پایه گذاران سبک هندی می دانند.
معرفی دیوان فارسی فضولی به تصحیح دکتر صدیق
اين كتاب داراي مقدمه ي مبسوطي در شرح زندگي، عقايد و افكار فضولي است. در قسمت اول اين مقدمه، آثار تركي، فارسي و عربي فضولي معرفي شده است. در قسمت دوم نيز مي توان عناويني از جمله: تحميديه و نعت، عشق كربلا، وحدت وجود، تجلي و ظهور در تعيّنات، نوايي و فضولي و صائب، فضولي و سلمان ساوجي، فضولي و حافظ، سخنوري و استحكام بيان، نمونه هاي استعاره، نمونه هاي تلميح قرآني را ملاحظه كرد كه هر كدام با شاهد و مثال، فضولي را از جنبه هاي گوناگوني مورد بررسي قرار داده است. در اين چاپ كه سعي شده است حجمي متعارف داشته باشد بخشي تحت عنوان «برگردان فارسي تعليقات خانم حسيبه مازي اوغلو» ديده مي شود. در اين فصل مقدمه ي مختصر و تركي خانم مازي اغلو به فارسي برگردانده شده است. همچنين تمامي نسخه بدل ها و توضيحات خانم مازي اوغلو كه در كتاب چاپ آنكارا به صورت پاورقي آمده بود در اين كتاب به صورت يك جا در بخشي جداگانه جهت استفاده ي اهل تحقيق ارائه شده است. بخش چهارم و انتهايي كتاب نيز به افزوده ها تعلق دارد كه شامل ده نوع فهرست است از جمله: اصطلاحات پزشكي، نام گل ها و گياهان، نام پرندگان، اصطلاحات موسيقي، اصطلاحات نجوم، نام هاي اشخاص، نام هاي كتاب ها و مكان ها. از ديگر نقاط قوت اين كتاب وجود كشف الابيات و همچنين وجود اوزان عروضي در ابتداي مطلع اشعار است. و اما ديوان اشعار شامل 11 بخش است:
- بخش اول: شامل 48 قصيده است كه بيشتر، مضامين اعتقادي، فلسفي، مذهبي، توصيف طبيعت و اوضاع اجتماعي را شامل مي شود. از آن جمله مي توان به چند بيت زير اشاره كرد:
باز گلزار، صفاي رخ جانان دارد/ هر طرف زينتي از سنبل و ريحان دارد.
دارد آن لطف كنون باغ كه از ديدن آن/ اين كه دل را نرسد ذوق، چه امكان دارد؟
همچنين انواع اصطلاحات مربوط به طبّ و نجوم را نيز مي توان در اين اشعار يافت:
ني به تشخيص مرض در نبض، كس دستم گرفت/ ني كه از قاروره ام شد مطّلع بر ماجرا.
- بخش دوم: شامل قصيده ي 134 بيتي يي به نام انيس القلب است كه نظيره اي است بر قصيده ي معروف خاقاني با مطلع: دل من پير تعليم است و من طفل زباندانش/ دم تسليم سر، عشر و سر زانو دبستانش. قبل از فضولي نيز امير خسرو دهلوي و جامي در اين راستا قصيده اي سروده بودند.
- بخش سوم: شامل 410 غزل است كه اكثراً مفاهيم عارفانه- عاشقانه دارد و از حيث انسجام كلام و عمق معنا ابيات ناب فراواني را مي توان در آن يافت، ابياتي كه گويي لطافت و بلاغت حافظ و سعدي را يك جا در كنار همديگر دارد. از اين نظر غزليات فضولي را مي توان يكي از آثار ارزشمند در متون فارسي دانست
اي سراپرده ي دل، خلوت سلطان غمت/ پرده ي ديده، سراپرده ي خاك قدمت.
وعده اي داد مرا ماه من امشب، اي صبح!/ به خدا گر همه صدق است، نگه دار دمت.
و يا:
مرا اي شمع! ميل گريه شد در هجر يار، امشب/ تو بنشين، گريه ي دلسوز را با من گذار امشب.
به ياد شمع رويش خواهم از سر تا قدم سوزم/ برو اي اشك! آب از آتش من دور دار امشب.
- بخش چهار: شامل 33 قطعه است.
- بخش پنجم: شامل ساقينامه ي 317 بيتي است.
- بخش ششم: شامل مثنوي 10 بيتي است.
- بخش هفتم: شامل يك مسبّع 10 بندي است.
- بخش هشتم: شامل يك مسدّس 13 بندي است.
- بخش نهم: شامل يك ملمّع 5 بيتي است.
- بخش دهم: شامل 13 دوبيتي است.
- بخش يازدهم: شامل 105 رباعي است.
شناسنامه کتاب دیوان فضولی
- نویسنده: محمدبن سلیمان فضولی بغدادی
- زبان: ترکی
- ناشر چاپی: اختر
- تعداد صفحات: 392
- موضوع کتاب:کتاب شعر
- نسخه الکتریکی:دارد
- نسخه صوتی : دارد
امیدوارم از محتوای معرفی کتاب نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که کتاب دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش فرهنگ و هنر ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
معرفی کتاب کلیات اشعار ترکی شهریار اثر محمد حسین بهجت( شهریار )
