معرفی فیلم چهار اصفهانی در بغداد 

خلاصه داستان

چهار اصفهانی ضمن مشکلاتی که در زندگی شان دارند، اما وارد جنگ ایران و عراق می شوند و این ورود آن ها بصورت اتفاقی است که ماجراهایی را به دنبال می آورد و…

نکاتی درباره فیلم

اولین فیلمی که در آن سعی شده بود با زبان طنز به دفاع مقدس پرداخته شود فیلم «لیلی با من است» بود. این فیلم که کارگردانی آن را کمال تبریزی بر عهده داشت، فیلمی تاثیرگذار در حوزه سینمای جنگ بود که توانست ارزش های دفاع را با طنازی به بیننده منتقل کند، البته این کار در زمان پخش با مخالفت برخی محافظه کاران مواجه شد، اما فیلم به اندازه ای خوب بود که هیچ مخالفتی با آن نمی توانست ارزش های آن را کم رنگ کند. در این فیلم شاهد بازی زیبا از پرویز پرستویی بود که هنوز شیرینی آن در یاد بسیاری از مخاطبان سینما باقی مانده است. در ضمن این کار توانست نقدهایی را مطرح کند که شاید تا به آن زمان کسی اجازه بیان آن را نداشت.

اما بعد از «لیلی با من است» تا سالها کسی به خود اجازه نداد تا به سینمای جنگ نگاهی طنز داشته باشد تا اینکه مسعود ده نمکی در اولین کارگردانی خود در سینما، «اخراجی ها» را جلوی دوربین برد. این فیلم فروش خیره کننده ای داشت، همین عامل هم سبب شد تا قسمت دوم و سوم این فیلم ساخته شود. البته «اخراجی ها» بر خلاف «لیلی با من است» حواشی بسیاری زیادی را در پی داشت. تا آنجا که برای نمونه در یکی از جلسات نقد این فیلم علی شاه حاتمی با مسعود ده نمکی در حوزه هنری مشاجره لفظی پیدا کرد ولیکن با تمام اتفاقات پیش آمده هر سه قسمت «اخراجی ها» توانست عنوان پرفروش ترین فیلم سال را به خود اختصاص دهد.

اما بعد از سال ها، باز هم فیلم دیگری که در حوزه دفاع مقدس ساخته شده که با زبانی طنز به حاشیه های جنگ تحمیلی می پردازد. «چهار اصفهانی در بغداد» عنوان این کار است که در سال ۹۳ ساخته شده و محمدرضا ممتار کارگردانی آن را بر عهده دارد. در این فیلم که تهیه کنندگی آن را داریوش بابئیان بر عهده دارد بازیگرانی چون؛ اکبر عبدی، قاسم زارع، ارژنگ امیر فضلی، نسرین مقانلو و... بازی دارند. این فیلم که به سختی می توان آن را یک کار سینمایی نامید به اندازه ای سخیف و سطحی است که نمی توان پیرامون آن نقد فنی نوشت، اما به هر حال سعی می کنم در چند سطر به این کار بپردازیم.

«چهار اصفهانی در بغداد» با این هدف تولید شده که با تقلید از «اخراجی ها» به فروش بالایی دست پیدا کند، اما کار به واسطه ساختار ضعیف نتوانسته به حداقل فروش نیز دست پیدا کند. داستان این فیلم در سال ۶۵ اتفاق می افتد و در آن چند آدم که به جنگ ربط چندانی ندارند به جبهه می روند و همین مسئله برای آنان اتفاقاتی را پیش می آورد که داستان فیلم را شکل می دهد. درباره فیلمنامه چیز چندانی نمی توان گفت، چون تمام کار کپی از فیلم «اخراجی ها» است، هرچند اگر این فیلمنامه کپی هم نبود به اندازه ای داستان آن سطحی و قابل پیش بینی است که نمی توان درباره آن حرفی زد.
درباره بار طنز فیلم هم باید گفت به هیچ وجه موقعیت های طنز در کار وجود ندارد، بلکه آنچه به عنوان طنز در فیلم می بینیم متکی بر شوخی های کلامی است؛ رویکردی که ابتدایی ترین شکل طنز است و بیشتر در تئاترهای روحوضی شاهد آن هستیم، البته همین شوخی های دم دستی هم نمی تواند باعث خنده تماشاگر شود، چون آنچه در کار دیده می شود بارها تکرار شده است. برای مثال، صحنه بازجویی اکبر عبدی توسط نیروهای بعثی کار تقلیدی از «اخراجی ها» است یا در نمونه ای دیگر، خبررسانی ارژنگ امیر فضلی به قاسم زارع، دقیقاً کاری است که محمدرضا شریفی نیا در «اخراجی ها» انجام داده است.

گویش این فیلم اصفهانی است که به نظر برای یک کار دفاع مقدسی چندان مناسب نیست؛ زیرا فیلم مختص به منطقه ای خاص می شود و بخشی عمده ای از تماشاگران را از خود دور می کند، همچنین بازیهای فیلم هم شکلی اغراقی آمیز دارد و ظرافتی در آن مشاهده نمی شود، تنها اکبر عبدی به واسطه توانایی فردی توانسته در لحظاتی تماشاگر را تحت تاثیر قرار داده و بخنداند. درباره کارگردانی فیلم هم حرفی چندانی نمی توان زد؛ زیرا از دکوپاژ گرفته تا میزانسن و هدایت بازیگران چیز خاصی در کار دیده نمی شود که بخواهیم از آن به نیکی یاد کنیم.

بازیگران

پوراندخت مهیمن، جعفر دهقان، قاسم زارع زاغه, اکبر عبدی, نسرین مقانلو و…

دیگر عوامل

داریوش بابائیان تهیه کننده، سید محمدرضا ممتاز نویسنده و کارگردان، مجتبی رحیمی مدیر تصویر برداری، فرامرز مختاریان صدابردار، حسن خرسند مدیرتولید، رضا صالحی پژوه مدیر روابط عمومی، اردلان محمدی دستیار اول کارگردان، بهناز وفاجویی برنامه ریز و حامد رضی مسئولیت تدوین آن را بر عهده داشت.

مشخصات فیلم

گروه فیلم: اجتماعی

ژانر: کمدی

سال تولید: 1393

کارگردان: محمدرضا ممتاز